Polecenie darczyńcy a polecenie testamentowe

Pomimo uznania dopuszczalności sądowego dochodzenia wykonania polecenia (zob. wyrok SN z dnia 27 stycznia 2016 r.) i tej samej możliwości zastrzeżenia polecenia na korzyść osoby trzeciej, zasadnicza różnica pomiędzy poleceniem a darowizną obciążliwą polega na tym, że wykonania polecenia może żądać darczyńca i jego spadkobiercy a nie osoba trzecia wskazana przez darczyńcę w umowie darowizny.

Poza tym trzeba podnieść, iż przewidziane w art. 1027 k.c. wymaganie udowodnienia prawa wynikającego z dziedziczenia stwierdzeniem nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia obowiązuje względem osób trzecich, które nie roszczą sobie praw do spadku. Darczyńcy wolno obciążyć obdarowanego obowiązkiem spełnienia świadczenia na rzecz osoby trzeciej, przez co czyni on tę osobę obdarowanym (zob. uchwałę SN z dnia 11 marca 1970 r., III CZP 28/70, OSNC 1971/10/171 oraz wyroki: z dnia 21 marca 1973 r., III CRN 40/73, OSNC 1974/2/26; z dnia 27 stycznia 2016 r., II CSK 153/15 a także postanowienie z dnia 22 lutego 1996 r., II CRN 8/96, nie publ.). Wspiera go wynikająca z możliwość dokonania darowizny nie tylko na rzecz kontrahenta, lecz także na rzecz osoby trzeciej.

Wyrok SN z dnia 22 lutego 2018 r., I CSK 361/17

Standard: 20311 (pełna treść orzeczenia)

Darczyńca może nałożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania nie czyniąc nikogo wierzycielem, co - zgodnie z art. 893 k.c. - stanowi polecenie. Polecenie to, według powszechnie przyjętego poglądu, jest co do swej istoty tożsame z poleceniem testamentowym (por. art. 982 k.c.). Różnica wyraża się jedynie w tym, że wykonania polecenia dołączonego do darowizny może domagać się darczyńca, spadkobiercy darczyńcy, a także - w określonych sytuacjach - właściwy organ państwowy (art. 894 k.c.), natomiast wykonania polecenia zawartego w testamencie może domagać się każdy ze spadkobierców, wykonawca testamentu oraz - w określonych sytuacjach - organ państwowy (art. 985 k.c.). W obu przypadkach nie jest możliwe domaganie się wykonania polecenia, które ma wyłącznie na celu interes obciążonego.

Postanowienie SN z dnia 19 kwietnia 2002 r., III CZP 19/02

Standard: 47302 (pełna treść orzeczenia)