Prawo do ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego

Ustawa z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (Dz.U. 2016 r. poz. 352), która w zakresie ponownego wykorzystywania informacji zastąpiła regulację zawartą w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U z 2016 r. poz. 1764, ze zm.) weszła w życie w dniu 16 czerwca 2016 r. Bezpośrednim powodem uchwalenia ustawy było dostosowanie polskiego prawa do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/37/UE z 26 czerwca 2013 r. zmieniającej dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego. Przed jej uchwaleniem dokonano przeglądu i oceny dotychczasowych przepisów o ponownym wykorzystywaniu zawartych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. W ustawie zostały określone zasady i tryb postępowania przy ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.

Zgodnie z definicją Komisji Europejskiej, informacja sektora publicznego stanowi wszelkiego rodzaju dane tworzone i gromadzone przez jednostki sektora publicznego (np. dane prawne, meteorologiczne, finansowe, gospodarcze, statystyki, mapy cyfrowe, itp.) umożliwiające ich agregację i udostępnianie w postaci nowych produktów bądź usług (elektronicznych), a co za tym idzie dających możliwość ponownego wykorzystania w usługach sektora prywatnego – bazy danych, systemy nawigacyjne, historyczne zestawienia statystyczne, prognozy, usługi finansowe, ubezpieczeniowe, zdrowotne, gospodarcze, prawne, itp.

Wprowadzenie nowego trybu dostępu do informacji publicznej oraz zasad ponownego wykorzystania informacji publicznej nie wpłynęło w żaden sposób na realizację prawa dostępu do informacji publicznej. Odmienna interpretacja nowych uregulowań zawartych w ustawie o dostępie do informacji publicznej prowadziłaby bowiem do ograniczenia dostępu do informacji publicznej, a to byłoby sprzeczne z realizacją celów zakładanych przez ustawodawcę.

Prawo dostępu do informacji publicznej celem ponownego wykorzystywania jest publicznym prawem podmiotowym, który gwarantuje uzyskanie informacji publicznej w określonym celu. Celem tym jest osiągnięcie przez wnioskodawcę szeroko pojętej "korzyści". Cel ten sięga zatem dalej niż zapewnienie przejrzystości procesu decyzyjnego i działań państwa oraz stworzenia obywatelom realnych możliwości wykorzystywania i obrony swych konstytucyjnych praw wobec władzy publicznej. (patrz wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2015 r. sygn. akt I OSK 404/14).

Wniosek o ponowne wykorzystanie informacji sektora publicznego powinien spełniać warunki formalne wskazane w ustawie o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego. W przypadku niespełnienia warunków formalnych wniosku, wzywa się wnioskodawcę do uzupełnienia braków, wraz z pouczeniem, że ich nieusunięcie w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania. Wniosek rozpatruje się bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku. W sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe jest przedłużenie załatwienia sprawy do 2 miesięcy, po zawiadomieniu wnioskodawcy o przyczynach opóźnienia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku.

Podmiot zobowiązany do udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego w pierwszej kolejności powinien rozpoznać wniosek o udostępnienie informacji, o ile spełnione są warunki formalne pod kątem wyboru właściwego trybu postępowania. Decydujące znaczenie dla kwalifikacji wniosku ma charakter informacji, która jest objęta wnioskiem i ocena pierwotnego celu, dla którego informacja została wytworzona (por. wyroki NSA z 26 września 2013 r., I OSK 805/13 oraz I OSK 837/13 – dostępne jw.). Pomocna w tym zakresie jest analiza celów dyrektywy 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, Dz.Urz. UE L 345 z 31 grudnia 2003 r. str. 90 (zmieniona dyrektywą 2013/37/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 czerwca 2013 r., Dz.Urz. UE L 175/1), w której wskazano na gospodarczy i społeczny cel prawa ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego. Istotą tego prawa jest wykorzystanie informacji dla stworzenia nowych usług i produktów opartych na innowacyjnych sposobach łączenia i analizy danych publicznych.

Przez ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego należy rozumieć wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji sektora publicznego, w celach komercyjnych lub niekomercyjnych innych niż pierwotny publiczny cel, dla którego informacja została wytworzona.

Prawo do ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego to nie to samo co prawo do dostępu do informacji publicznej, bowiem celem dostępu do informacji publicznej jest kontrola życia publicznego, natomiast w przypadku ponownego jej wykorzystywania jest to przede wszystkim cel rynkowy i gospodarczy.

Zamknięty katalog podmiotów zobowiązanych do udostępniania lub przekazywania informacji w celu ponownego wykorzystywania został zawarty w art. 3 u.p.w. W świetle tego przepisu nie ulega wątpliwości, że Minister Infrastruktury i Budownictwa jest podmiotem zobowiązanym do udostępniania lub przekazywania informacji sektora publicznego do ponownego wykorzystania.

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 sierpnia 2017 r., VIII SA/Wa 436/17

Standard: 19391 (pełna treść orzeczenia)