Roszczenie wieczystego użytkownika o wykup gruntu

W judykaturze i literaturze przedmiotu utrwalone jest zapatrywanie o zastosowaniu przepisu art. 231 § 1 k.c. w drodze analogii do posiadacza, który wzniósł budynek na gruncie oddanym w wieczyste użytkowanie innej osobie.

Samoistne posiadanie prawa wieczystego użytkowania polega na wykonywaniu władztwa nad nieruchomością z wolą posiadania jej dla siebie, w zakresie odpowiadającym treści wieczystego użytkowania [por. w tej części aktualne orzeczenia: z dnia 28 czerwca 1973 r., III CRN 154/73, z dnia 18 czerwca 1975 r., II CR 238/75].

Ocena, czy w rachubę wchodzi posiadanie samoistne powodów, czy też jedynie oparta na stosunkach rodzinnych pomoc ich w budowie domu, nie mająca nic wspólnego z władaniem potrzebnym do przyznania im przymiotu posiadaczy i to posiadaczy samoistnych, związana jest z konkretnymi okolicznościami.

Wyrok SN z dnia 17 kwietnia 1997 r., I CKU 32/97

Standard: 18720 (pełna treść orzeczenia)

Osoba trzecia, która wzniosła wspólnie z wieczystym użytkownikiem dom mieszkalny, nie staje się przez to współwłaścicielem tego domu. Osobie tej przysługuje natomiast - przy zachowaniu przesłanek z art. 231 § 1 k.c. - prawo domagania się przeniesienia na nią udziału w wieczystym użytkowaniu oraz przeniesienia własności do części budynku.

W myśl zasady superficies solo cedit, budynki wzniesione na gruncie stanowią własność właściciela gruntu. Od tej zasady ustawodawca w nielicznych przypadkach, ściśle w ustawie wymienionych i unormowanych, wprowadził wyjątek, że budynek stanowi odrębny od gruntu przedmiot własności. Tak jest m.in., jeżeli chodzi o budynki wzniesione przez użytkownika na terenie oddanym w użytkowanie wieczyste. Jednakże - jak już wyżej zaznaczono - własność takiego budynku jest ściśle związana z prawem użytkowania wieczystego. Związek ten jest ścisły i okoliczność, że budynek w całości lub w części wzniosła osoba trzecia, tego związku nie rozrywa. Budynek bowiem, jak również grunt oddany w użytkowanie wieczyste nie mogą być przedmiotem odrębnego, dla każdego z nich, obrotu prawnego.

Uchwała SN z dnia 11 lipca 1983 r., III CZP 27/83

Standard: 15040 (pełna treść orzeczenia)