Wyrok z dnia 2018-03-06 sygn. IV SA/Gl 1061/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Jużków, Sędziowie Sędzia WSA Barbara Orzepowska-Kyć, Sędzia WSA Małgorzata Herman (spr.), Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Wita-Łyskawa, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2018 r. przy udziale - sprawy ze skargi A. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C., po rozpatrzeniu odwołania A.Z. utrzymało w mocy decyzję, nr [...], Wójta Gminy K. z dnia [...] r., w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej w formie jednorazowego zasiłku celowego w celu ekonomicznego usamodzielnienia się.

Decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W dniu [...] r. A.Z. zwrócił się do organu I instancji o udzielenie pomocy w postaci zasiłku celowego pieniężnego w celu ekonomicznego usamodzielnienia.

Organ I instancji, decyzją nr [...] z dnia [...] r. odmówił stronie przyznania żądanego świadczenia, a w uzasadnieniu tej decyzji wskazał, na brak współdziałania strony z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej.

W wyniku rozpatrzenia odwołania strony od powyższej decyzji, Kolegium decyzją Nr [...] z dnia [...] r. uchyliło decyzję pierwszoinstancyjną i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu decyzji, wskazano, aby przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organ pomocy społecznej uwzględnił nowe dowody przedłożone przez stronę (pismo z dnia [...] r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w C., kserokopię pisma z dnia [...] r. Kierownika GOPS w K. oraz pismo Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w C. Nr [...], z dnia [...] r.), a następnie ocenił je w świetle Kodeksu postępowania administracyjnego. Ponadto, organ winien odnieść się również do uchwały rady gminy, która określa wysokość oraz szczegółowe warunki i tryb przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

Organ I instancji po ponownym rozpatrzeniu sprawy decyzją z dnia [...] r. odmówił stronie przyznania żądanego świadczenia. Biorąc pod uwagę wskazania Kolegium organ zważył że z pisma z dnia [...] r. ZUS w C. wynika, iż analiza danych zapisanych na koncie ubezpieczonego A.Z. wykazała, że płatnik składek "A" z siedzibą w C. ul. [...] zgłaszał w/w do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę w latach 2007 – 2011, po czym od roku 2011 nie przedstawił żadnych umów o pracę. Z kolei, z pisma Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w C. z dnia [...] r. wynikało, że A.Z. został poinformowany, że środki na podjęcie działalności gospodarczej mogą być przyznawane wyłącznie osobom bezrobotnym, zarejestrowanym w Powiatowym Urzędzie Pracy. Ponieważ wnioskodawca nie był i w dalszym ciągu nie jest zainteresowany rejestracją w PUP nie otrzymał innych świadczeń na ten cel z urzędu pracy.

Organ wskazał, że nie została podjęta uchwała rady gminy, która określa wysokość oraz szczegółowe warunki i tryb przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

Pracownik socjalny MOPS poinformował A.Z. o możliwości ubiegania się o pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie w PUP w C. i w tym celu dostarczył mu wnioski o wsparcie zarówno z realizowanego przez Urząd Pracy projektu jak i wniosek z Funduszu Pracy. A.Z. w odpowiedzi oświadczył, że nie jest zainteresowany rejestracją w PUP oraz złożeniem w PUP wniosków dostarczonych mu przez MOPS w K.. Wnioski te zostały przekazane przez organ I instancji do PUP.

W tej sytuacji organ I instancji uznał, że A.Z. nie współpracuje z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej i decyzją z [...] r. ponownie odmówił stronie przyznania żądanego świadczenia.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu odwołania od tej decyzji, utrzymało rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne w mocy.

W uzasadnieniu decyzji organ II instancji wskazał na art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r., który definiuje pomoc społeczną jako instytucję polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem (art. 3 ust. 1 i 2 cyt. ustawy).

Przepisy ustawy o pomocy społecznej określają którym osobom i w jakich sytuacjach może być udzielona pomoc społeczna w postaci przyznania świadczeń pieniężnych. W świetle art. 8 ust. 1 tej ustawy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41,53 a, 78 i 91 przysługuje:

- osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 634 zł.,

- osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 514 zł.,

- rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny",

przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt. 2-15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej, t. j. sieroctwa; bezdomności; bezrobocia; niepełnosprawności; długotrwałej lub ciężkiej choroby; przemocy w rodzinie; potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi; potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczpospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą; trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii; zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Organ dalej wskazał, że stosownie do art. 39 ww. ustawy, w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek ten może być przyznany w szczególności na pokrycie w części lub w całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

Żądania osoby lub rodziny korzystających z takiej pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej. Jednocześnie ustawa o pomocy społecznej nakłada na osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej obowiązek współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji finansowej i życiowej. Natomiast brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym lub asystentem rodziny, o którym mowa w przepisach w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, na zasadzie art. 11 ust. 2 tej ustawy mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Organ ustalił, że A.Z. jest osobą zdrową w wieku produkcyjnym (ur. [...] r.). Mieszka z ojcem H.Z. w czteropokojowym domu jednorodzinnym. Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, utrzymując się z emerytury ojca w wys. 1.346,90 zł. Ojciec H.Z. legitymuje się orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Wnioskodawca nie posiada dochodu, jest bierny zawodowo, nie pracuje i nie jest zarejestrowany w PUP, twierdzi, że nie zamierza rejestrować się w PUP ani też pójść do pracy ponieważ musi opiekować się ojcem, a Urząd Pracy, nie jest w stanie zaproponować mu satysfakcjonującej pracy. A.Z. czuje się oszukany przez PUP w C., który zabrał mu zasiłek dla bezrobotnych. Uważa że zasiłek powinien otrzymywać przez cały czas dopóki nie znajdzie pracy. Pracownik socjalny zaproponował A.Z. pracę w K., jednak on nie był zainteresowany tą propozycją. Na pytanie pracownika socjalnego jak zamierza się usamodzielnić, stwierdził, że może świadczyć usługi ślusarskie, a poza tym może pracować u cioci przy remoncie domu. Organ w trakcie wywiadu ustalił, że dochód na osobę w rodzinie wnioskodawcy wynosi 673,45 zł., natomiast kryterium dochodowe określone w ustawie na osobę w tej rodzinie stanowi 514 zł.

Organ I instancji w świetle powyższych ustaleń faktycznych uznał, że zgodnie z art. 11 ust. 2 ww. ustawy zachodzi podstawa do odmowy przyznania A.Z. świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Organ II instancji po rozpatrzeniu odwołania strony i dokonaniu analizy oraz oceny materiału dowodowego sprawy utrzymał w mocy to orzeczenie, uznając, że skoro A.Z. nie wyraża gotowości podjęcia współpracy z pracownikiem socjalnym w celu podjęcia pracy, a tym samym poprawienia swojej sytuacji finansowej, to organ zasadnie odmówił przyznania żądanego przez w/w zasiłku celowego.

Na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. A.Z. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, w której stwierdził, że skarga jest uzasadniona, bowiem opiekuje się dwiema osobami i wnosi o przyznanie zasiłku.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C. wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz. U. z 2016 r. poz. 1066 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie swojej właściwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym § 2 cytowanego przepisu stanowi, iż kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Natomiast zgodnie z art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U z 2017 r., poz. 1369 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a. Sąd, uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla zaskarżoną decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi; naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Ponadto stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 K.p.a. lub w innych przepisach, albo stwierdza ich wydanie z naruszeniem prawa.

W ocenie Sądu, zaskarżona decyzja, będąca przedmiotem kontroli Sądu nie narusza prawa.

Organy obu instancji, w wydanych rozstrzygnięciach przedstawiły szczegółowo stan faktyczny sprawy i wskazały materialnoprawną podstawę decyzji.

W podstawie prawnej decyzji powołano art. 2 ust. 1, art. 4, art. 8 ust. 1 pkt. 2, art. 11 ust. 2, art. 17 ust. 2 pkt. 2, art. 36 pkt 1 lit. d, art. 43 ust. 1, ust. 2, ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 930 ze zm.).

Zasiłek na ekonomiczne usamodzielnienie się jest świadczeniem z pomocy społecznej określonym w art. 36 pkt 1 lit. d ustawy. Krąg osób uprawnionych do świadczeń z pomocy społecznej, a także przesłanki ich udzielania ustawa określa w art. 5 w związku z art. 7 (okoliczności uzasadniające przyznanie pomocy) i art. 8 (kryterium dochodowe uprawniające do uzyskania świadczenia).

Zasiłek celowy w celu usamodzielnienia ekonomicznego wymaga, aby był on przyznawany tylko na wniosek osoby zainteresowanej, która chce się usamodzielnić ekonomicznie. Nie może być on przyznawany z urzędu osobie, która nie wykaże ku temu inicjatywy. W rozpatrywanej sprawie, postępowanie zostało zainicjowane wnioskiem A.Z. z [...] r. o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej, który organ przesłał właściwemu PUP, jednocześnie we wniosku A.Z. domagał się od GOPS w K. pomocy na prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Organ w związku z tym przeprowadził w tej sprawie rodzinny wywiad środowiskowy. Na tej podstawie ustalił, że A.Z. jest osobą, która nie ma dochodów, nie ma problemów zdrowotnych, ale nie pracuje i nie zamierza zarejestrować się celem uzyskania statusu osoby bezrobotnej. Mieszka z ojcem, którym się opiekuje. Ojciec posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Mieszkają w domu jednorodzinnym, murowanym 4-pokojowym z kuchnią i łazienką. Utrzymują się z emerytury ojca w wysokości 1 346,90 zł, dochód na osobę w rodzinie wynosi 673,45 zł, a kryterium dochodowe wynikające z art. 8 ust. 1 lub 2 ustawy wynosi 1 028, zł. Pracownik socjalny zaproponował A.Z. pracę w Centrum Integracji Społecznej w K., ale on oświadczył, że nie jest zainteresowany.

Zgodnie z art. 43 ustawy o pomocy społecznej, osobie albo rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia (ust.1).. Pomoc w formie pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia może być przyznana w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki (ust.2). Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz jej zabezpieczenie określa się w umowie z gminą (ust. 3). Podstawą odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie może być uchylanie się przez osobę lub rodzinę ubiegającą się o pomoc od podjęcia odpowiedniej pracy w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy albo poddania się przeszkoleniu zawodowemu ( ust. 7).

Ponadto, zgodnie z art. 11 ust. 2 ww. ustawy, brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym lub asystentem rodziny, o którym mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub nieuzasadniona odmowa podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych, a także odmowa lub przerwanie udziału w działaniach w zakresie integracji społecznej realizowanych w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

W rozpatrywanej sprawie organ mając na uwadze ustalenia faktyczne, prawidłowo stwierdził, że A.Z. wykazuje bierną postawę w dążeniu do poprawy warunków materialnych. Odmówił podjęcia zaproponowanej mu przez pracownika socjalnego pracy, nie ma zamiaru zarejestrować się celem uzyskania statusu bezrobotnego co umożliwiłoby mu staranie się o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej. Od 2011 r. nie był nigdzie zatrudniony, nie podejmuje się również prac dorywczych.

W tym stanie rzeczy organ prawidłowo wskazał, że wnioskodawca nie jest zainteresowany współdziałaniem w rozwiązaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Odmawia zarejestrowania się jako bezrobotny w PUP, nie pracuje ani na stałe ani dorywczo i odmawia podjęcia zaproponowanej mu pracy.

W ocenie Sądu, ustalenia będące podstawą rozstrzygnięcia, zostały dokonane na podstawie prawidłowej oceny zebranych dowodów. W stanie faktycznym sprawy wskazano właściwe przepisy mające zastosowanie w sprawie Sąd nie dopatrzył się naruszenia prawa materialnego w stopniu mogącym wpłynąć na wynik sprawy jak również przepisów prawa procesowego, które w istotny sposób mogłoby wpłynąć na wynik sprawy.

Podsumowując Sąd doszedł do przekonania, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Wobec powyższego, Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm. ), orzekł jak w sentencji.