Wyrok z dnia 2018-07-17 sygn. II SA/Rz 970/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SNSA Małgorzata Wolska Sędziowie WSA Paweł Zaborniak /spr./ WSA Piotr Godlewski po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 17 lipca 2018 r. sprawy ze skargi S. S. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia zażalenia I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego S. S. kwotę 50 zł /słownie: pięćdziesiąt złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

II SA/Rz 970/17

UZASADNIENIE

Przedmiotem skargi S.S. jest postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] (dalej: "SKO") z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania.

Z akt sprawy wynika, że decyzją z dnia [...] lipca 2015 r. nr [...] Prezydent Miasta [...] skierował S.S. na badania lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami.

Postanowieniem z dnia [...] września 2015 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] stwierdziło niedopuszczalność odwołania wniesionego przez S.S. od w/w decyzji Prezydenta Miasta [...] oraz uchybienie terminu do jego wniesienia, z uwagi na złożenie go po upływie terminu przewidzianego w art. 129 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 23 ze późn. zm. - dalej: k.p.a.).

Na skutek wniesionej skargi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z 18 października 2016 r., sygn. akt II SA/Rz 90/16, uchylił w/w postanowienie Kolegium, z uwagi na brak wyczerpującego i wnikliwego zbadania, czy osoba, która odebrała w trybie doręczenia zastępczego przesyłkę zawierającą decyzję organu I instancji posiadała status "dorosłego domownika".

W wyniku ponownego rozpatrzenia odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] stycznia 2017 r. nr [...] uchyliło zaskarżoną decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lipca 2015 r. i przekazało sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania.

Prezydent Miasta [...] decyzją z dnia [...] kwietnia 2017 r. nr [...], działając na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2b ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 627 z późn. zm.) ponownie orzekł o skierowaniu S.S. na badania lekarskie w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami. W uzasadnieniu wskazano, że postępowanie w sprawie zostało podjęte na wniosek Prokuratury Rejonowej w [...] z dnia 28 maja 2015 r., w którego treści podano, że na podstawie badania psychiatryczno-psychologicznego biegli sądowi rozpoznali u wyżej wymienionego chorobę alkoholową.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S.S., zarzucając, że została ona podpisana przez osobę nieupoważnioną do jej wydania. Wyjaśnił ponadto, że od 5 maja 2015 r. jest "trzeźwym alkoholikiem", często jeździ samochodem i nie popełnił żadnego wykroczenia. Wniósł również o zwolnienie go od ponoszenia opłat za przeprowadzenie przedmiotowych badań.

Opisanym na wstępie postanowieniem z dnia [...] lipca 2017 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], działając na podstawie art. 134 w zw. z art. 129 § 2 k.p.a., stwierdziło uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Kolegium podało, że zaskarżona decyzja została odebrana w dniu 15 maja 2017 r. przez syndyka masy upadłościowej S.S., natomiast odwołanie złożono w dniu 30 czerwca 2017 r., a zatem z uchybieniem 14-dniowego terminu do jego wniesienia, który upłynął z dniem 29 czerwca 2017 r. Organ zaznaczył, że w treści odwołania S.S. nie zawarł również jakiegokolwiek stwierdzenia, które pozwoliłoby na uznanie go za wniosek o przywrócenie terminu do jego wniesienia.

S.S. nie zgodził się z powyższym rozstrzygnięciem. W skardze nazwanej przez niego "sprzeciwem", podniósł, że rozstrzygnięcie Prezydenta Miasta [...] nie zostało podpisane, a tym samym jest nieważne. Odnosząc się do kwestii uchybienia terminu do wniesienia odwołania, wyjaśnił, że nie został prawidłowo zawiadomiony. Jak wskazał, przesyłki pocztowe są przez pocztę przekierowywane do syndyka masy upadłościowej w [...], który przekazuje mu korespondencję według własnego uznania. Dalej wyjaśnił, że zaskarżone postanowienie Kolegium znalazł w dniu 1 sierpnia 2017 r. około godziny 17 na trawniku wśród wyrzuconych ulotek. Zaznaczył, że przesyłkę wysłano listem poleconym, lecz nikt mu jej nie doręczył.

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie, podtrzymując w całości argumentację zawarta w treści zaskarżonego postanowienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, zważył co następuje:

Skarga została uwzględniona, bowiem postanowienie SKO narusza prawo w sposób skutkujący koniecznością jego wyeliminowania.

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2188). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1369; zwana dalej w skrócie "p.p.s.a."). Stosownie do tego przepisu Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. W myśl art. 145 p.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności z prawem, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach.

W ramach kontroli legalności decyzji Sąd stosuje przewidziane prawem środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.).

Przedmiotem kontroli Sądu było postanowienie SKO w [...] o stwierdzeniu uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezydenta Miasta [...] o nakazie poddania się badaniom lekarskim w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami. Skarżący, do którego nakaz ten został skierowany, podnosi w swej skardze, że decyzja organu pierwszej instancji nie została mu właściwie doręczona przez syndyka, który przekazuje kierowaną do niego korespondencję w sposób niekontrolowany.

Skarga została rozpoznana w trybie uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 3 p.p.s.a. W myśl tej regulacji, sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty oraz postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie.

Na podstawie przesłanych do WSA akt administracyjnych Sąd ustalił, że Organ pierwszej instancji prawidłowo zaadresował swą decyzję do S.S. Decyzję Prezydenta Miasta [...] odebrała osoba upoważniona do odbioru korespondencji z biura syndyka w dniu 15 maja 2017 r., co potwierdza zwrotne potwierdzenie odbioru załączone do tego aktu. Przyczyny odbioru korespondencji przez pracownika biura syndyka wyjaśnia pismo Syndyka Masy Upadłości z dnia 16 maja 2017 r., z którego to wynika, że postanowieniem Sądu Rejonowego w [...] z dnia [...] marca 2017 r., sygn. [...], została ogłoszona upadłość S.S. jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Do w/w pisma syndyk załączył kopie postanowienia Sądu Rejonowego w [...]. Odwołanie S.S. od decyzji Prezydenta Miasta [...] o skierowaniu na badania lekarskie, nazwane sprzeciwem wpływa do kancelarii Urzędu Miasta [...] w dniu 30 maja 2017 r. Do odwołania nie została załączona koperta, brak jest również adnotacji pracownika o złożeniu pisma osobiście. SKO w wyniku rozpoznania odwołania zaskarżonym do WSA postanowieniem stwierdza uchybienie do wniesienia środka odwoławczego. Kolegium stwierdza w jednoznacznie, że decyzja Organu pierwszej instancji została odebrana przez syndyka masy upadłości w dniu 15 maja 2017 r., natomiast odwołanie zostało złożone w dniu 30 czerwca 2017 r., a więc po upływie 14 dniowego terminu na wniesienie odwołania, który to termin upłynął 29 czerwca 2017 r. Te ustalenia doprowadziły SKO do zastosowania w sprawie art. 134 K.p.a., który stanowi: Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.

Postanowienie SKO w sposób istotny narusza przepisy o postępowaniu wyjaśniającym tj. art. 7 i 77 K.p.a., bowiem ustalenia Organu odwoławczego nie odpowiadają prawdzie materialnej, a to z kolei doprowadziło kolejny raz do przedwczesnego zastosowania względem skarżącego art. 134 K.p.a.

Po pierwsze, SKO błędnie założyło że skutek doręczenia decyzji Organu pierwszej instancji nastąpił w dniu 15 maja 2017 r. z chwilą odebrania decyzji przez pracownika biura syndyka. Art. 43 K.p.a. określa dozwolone przypadki doręczenia przesyłki do rąk domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu. Powyższy przepis statuuje tzw. doręczenie zastępcze, które w odróżnieniu od doręczenia właściwego stwarza fikcję, że to adresat przesyłki odebrał ją w dacie doręczenia jej innej osobie np. domownikowi. Z uwagi na konieczność przyjęcia tej fikcji prawnej, za początek biegu terminu do wniesienia środka odwoławczego, należy uznawać dzień doręczenia przesyłki osobie wymienionej w art. 43 K.p.a., a więc m.in. domownikowi adresata decyzji. Pojęcie domownika adresta decyzji zostało dostatecznie objaśnione Kolegium w wyroku WSA z dnia 18 października 2016 r., o sygn. akt II SA/Rz 90/16.

Ponieważ strona odwołująca się w chwili wydawnia decyzji przez Prezydenta była już dłużnikiem, w stosunku do którego została ogłoszona upadłość (informacje te wynikały z akt organu pierwszej instancji), Kolegium winno zwrócić uwagę na przepis art. 176 ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 2344; zwane dalej Pr.up.), który stanowi: Syndyk zawiadamia placówki pocztowe w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1481) o ogłoszeniu upadłości. Placówki te doręczają syndykowi adresowane do upadłego przesyłki pocztowe. Syndyk wydaje upadłemu przesyłki pocztowe, które nie dotyczą majątku masy upadłości lub których zatrzymanie nie jest potrzebne ze względu na zawarte w nich wiadomości. Powyższy przepis Pr.up. miał zastosowanie w sprawie, skoro upadłość skarżącego została ogłoszona przed dniem wydania decyzji przez Prezydenta Miasta [...].

W orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjęto jednolity pogląd, iż syndyk masy upadłości nie spełnia warunków pozwalających na uznanie go za domownika w rozumieniu art. 43 K.p.a. NSA w postanowieniu z dnia 16 grudnia 2016 r., sygn. I OZ 454/16, (opubl. w CBOSA) słusznie konstatuje, że przyznane syndykowi w art. 176 ust. 2 Pr.up. uprawnienie do odbioru korespondencji adresowanej do upadłego, nie oznacza, iż w każdym przypadku odbiór korespondencji przez syndyka wywoła skutek prawny doręczenia. Tego rodzaju skutek może wywołać jedynie doręczenie korespondencji dotyczącej praw i obowiązków odnoszących się do mienia wchodzącego w skład masy upadłości, bowiem tylko w tych sprawach syndyk posiada legitymację do działania na rachunek upadłego. Pozostałą korespondencję syndyk ma obowiązek przekazać upadłemu. Skutek doręczenia tych pism następuje na zasadach ogólnych z datą ich przekazania adresatowi.

Kolegium przy wydawaniu zaskarżonego postanowienia pominęło fakt, iż przesyłka zawierająca decyzję Prezydenta Miasta [...] z [...] kwietnia 2017 r., nr [...], w sprawie skierowania na badanie lekarskie w celu ustalenia przeciwskazań do kierowania pojazdami, nie dotyczyła majątku masy upadłości. Dotyczyła natomiast sprawy osobistych uprawnień strony skarżącej do kierowania pojazdami po drodze publicznej. Dlatego też rozstrzygające znaczenie dla ustalenia biegu terminu do wniesienia odwołania powinno mieć oznaczenie dokładnej daty przekazania S. S. przesyłki zawierającej decyzję Organu pierwszej instancji. Nie ulega też wątpliwości, że SKO żadnych czynności wyjaśniających w tym celu nie przeprowadziło, czym w sposób istotny dla wyniku sprawy naruszyło przepisy postępowania w postaci art. 7, 77, 80 w zw. z art. 134 K.p.a.

SKO nie tylko nie ustaliło poprawnie daty doręczenia decyzji Prezydenta Miasta [...] odwołującej się stronie, ale oczywiście błędnie przyjęło datę wniesienia odwołania. Otóż datą wpływu odwołania do Kancelarii Urzędu Miasta [...] był dzień 30 maja 2017 r., nie zaś dzień 30 czerwca 2017 r., jak wyraźnie stwierdziło to SKO w [...]. Organ odwoławczy nie podjął kroków w celu wyjaśnienia czy pismo wyrażające odwołanie wpłynęło do Urzędu Miasta za pośrednictwem poczty, czy też zostało złożone przez skarżącego osobiście. SKO powinno zadać sobie trud wyjaśnienia sposobu złożenia odwołania, bowiem ma to znaczenie dla kwestii zachowania terminu do złożenia środka odwoławczego. Należało mieć na uwadze, że w myśl art. 57 § 5 pkt 2 K.p.a. termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe. Jeżeli odwołanie zostało wniesione przez skarżącego za pośrednictwem poczty, a nie będzie możliwe przedstawienie koperty pozwalającej na ustalenie daty nadania przesyłki w urzędzie pocztowym, to fakt ten nie może obciążać strony, która wniosła odwołanie (por. wyrok WSA z 21 września 2017 r., sygn. III SA/Gd 601/17, LEX).

Niestety stwierdzone przez WSA uchybienia przepisom K.p.a. musiały kolejny raz doprowadzić do skasowania postanowienia SKO o stwierdzeniu uchybienia terminu do wniesienia odwołania, jako rozstrzygnięcia bezsprzecznie sprzecznego z obowiązującymi regulacjami procesowymi.

W przypadku uprawomocnienia się niniejszego wyroku, Kolegium obowiązane będzie dokładnie ustalić dzień otrzymania przez skarżacego przesyłki zawierającej decyzję Organu pierwszej instacji. Ze względu na niewyjaśnienie tego czy odwołujący korzystał z pomocy operatora pocztowego, konieczne może okazać się też określenie sposobu złożenia odwołania. Dopiero w wyniku tych działań będzie możliwe rozstrzygnięcie kwestii zachowania przez stronę ustawowego terminu do wniesienia odwołania - art. 129 § 2 K.p.a.

Z tych powodów WSA zobligowany był uwzględnić skargę jako zasadną na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a.