Wyrok z dnia 2024-10-04 sygn. C-4/23

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

WYROK TRYBUNAŁU (wielka izba)

z dnia 4 października 2024 r.

Odesłanie prejudycjalne – Obywatelstwo Unii – Artykuły 20 i 21 TFUE – Artykuły 7 i 45 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Obywatel Unii, który podczas korzystania z tego prawa i pobytu w innym państwie członkowskim uzyskał zgodnie z prawem zmianę imienia i tożsamości płciowej – Obowiązek uznania przez państwo członkowskie pochodzenia tej zmiany imienia i tożsamości płciowej i wpisania jej w akcie urodzenia – Uregulowanie krajowe niezezwalające na takie uznanie i taki wpis, wymuszające na zainteresowanym wszczęcie nowego postępowania o charakterze sądowym w sprawie zmiany tożsamości płciowej w państwie członkowskim pochodzenia – Wpływ wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej

W sprawie C-4/23 [Mirin](i)

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Judecătoria Sectorului 6 Bucureşti (sąd pierwszej instancji dla rejonu 6 w Bukareszcie, Rumunia) postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2022 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 3 stycznia 2023 r., w postępowaniu:

M.-A. A.

przeciwko

Direcţia de Evidenţă a Persoanelor Cluj, Serviciul stare civilă,

Direcţia pentru Evidenţa Persoanelor şi Administrarea Bazelor de Date din Ministerul Afacerilor Interne,

Municipiul Cluj-Napoca,

przy udziale:

Asociaţia Accept,

Consiliul Naţional pentru Combaterea Discriminării,

TRYBUNAŁ (wielka izba),

w składzie: K. Lenaerts (sprawozdawca), prezes, L. Bay Larsen, wiceprezes, A. Arabadjiev, A. Prechal, K. Jürimäe, T. von Danwitz i O. Spineanu-Matei, prezesi izb, J.‑C. Bonichot, S. Rodin, I. Jarukaitis, A. Kumin, M.L. Arastey Sahún i M. Gavalec, sędziowie,

rzecznik generalny: J. Richard de la Tour,

sekretarz: R. Şereş, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 23 stycznia 2024 r.,

rozważywszy uwagi, które przedstawili:

–        w imieniu M.-A. A. – R.-I. Ionescu, avocată,

–        w imieniu Municipiul Cluj-Napoca – E. Boc, R. Lăpuşan, A. Roman, A. Roşca i A. Rus, w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu Asociaţia Accept – A.-M. Baltac, consilier juridic, i R.-I. Ionescu, avocată,

–        w imieniu rządu rumuńskiego – E. Gane i O.-C. Ichim, w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu rządu niemieckiego – J. Möller i R. Kanitz, w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu rządu greckiego – T. Papadopoulou, w charakterze pełnomocnika,

–        w imieniu rządu węgierskiego – Zs. Biró-Tóth i M.Z. Fehér, w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu rządu niderlandzkiego – M.K. Bulterman i C.S. Schillemans, w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu rządu polskiego – B. Majczyna, E. Borawska Kędzierska i A. Siwek-Ślusarek, w charakterze pełnomocników,

–        w imieniu Komisji Europejskiej – A. Biolan, H. Krämer i E. Montaguti, w charakterze pełnomocników,

po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 7 maja 2024 r.,

wydaje następujący

Wyrok

1        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 TUE, art. 18, 20 i 21 TFUE oraz art. 1, 7, 20, 21 i 45 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „Kartą”).

2        Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy M.-A. A., obywatelem rumuńskim, a Direcția de Evidență a Persoanelor Cluj, Serviciul stare civilă (służbą stanu cywilnego dyrekcji rejestru osób w Klużu, Rumunia), Direcția pentru Evidența Persoanelor și Administrarea Bazelor de Date din Ministerul Afacerilor Interne (dyrekcją odpowiedzialną za rejestr osób i zarządzanie bazami danych ministerstwa spraw wewnętrznych, Rumunia) i Municipiul Cluj-Napoca (gminą Kluż-Napoka, Rumunia) w przedmiocie uznania i wpisania do rumuńskiego aktu urodzenia M.-A. A. wzmianek dotyczących zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej zgodnie z prawem w Zjednoczonym Królestwie.

 Ramy prawne

 Prawo Unii

 Traktaty UE i FUE

3        Zgodnie z art. 2 TUE:

„Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn”.

4        Artykuł 18 akapit pierwszy TFUE stanowi:

„W zakresie zastosowania traktatów i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, które one przewidują, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową”.

5        Zgodnie z art. 20 TFUE:

„1.      Ustanawia się obywatelstwo Unii. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca obywatelstwo państwa członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego, nie zastępując go jednak.

2.      Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w traktatach. Mają między innymi prawo do:

a)      swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich;

[…].

Prawa te są wykonywane na warunkach i w granicach określonych przez traktaty i środki przyjęte w ich zastosowaniu”.

6        Artykuł 21 ust. 1 TFUE stanowi:

„Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w traktatach i w środkach przyjętych w celu ich wykonania”.

 Karta

7        Artykuł 1 Karty, zatytułowany „Godność człowieka”, przewiduje:

„Godność człowieka jest nienaruszalna. Musi być szanowana i chroniona”.

8        Zgodnie z art. 7 Karty, zatytułowanym „Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego”:

„Każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się”.

9        Artykuł 20 Karty, zatytułowany „Równość wobec prawa”, stanowi:

„Wszyscy są równi wobec prawa”.

10      Artykuł 21 Karty, zatytułowany „Niedyskryminacja”, przewiduje w ust. 1:

„Zakazana jest wszelka dyskryminacja w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”.

11      Artykuł 45 Karty, zatytułowany „Swoboda przemieszczania się i pobytu”, stanowi:

„1.      Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich.

2.      Swoboda przemieszczania się i pobytu może zostać przyznana, zgodnie z traktatami, obywatelom państw trzecich przebywającym legalnie na terytorium państwa członkowskiego”.

 Umowa o wystąpieniu

12      Umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.U. 2020, L 29, s. 7), przyjęta w dniu 17 października 2019 r., która weszła w życie w dniu 1 lutego 2020 r. (zwana dalej „umową o wystąpieniu”), została zatwierdzona w imieniu Unii i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (EWEA) decyzją Rady (UE) 2020/135 z dnia 30 stycznia 2020 r. (Dz.U. 2020, L 29, s. 1).

13      Akapity czwarty, szósty i ósmy preambuły do tej umowy głoszą:

„Przypominając, że zgodnie z art. 50 TUE w związku z art. 106a [EWEA] oraz z zastrzeżeniem uzgodnień zawartych w niniejszej Umowie całość prawa Unii Europejskiej i Euratomu przestanie mieć zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa od daty wejścia w życie niniejszej Umowy,

[…]

Uznając, że konieczne jest zapewnienie, na zasadzie wzajemności, ochrony obywatelom Unii i obywatelom Zjednoczonego Królestwa, a także członkom ich rodzin, w przypadku gdy przed datą określoną w niniejszej Umowie korzystali oni z prawa do swobodnego przemieszczania się, jak również zapewnienie, by ich prawa wynikające z niniejszej Umowy były egzekwowalne i oparte na zasadzie niedyskryminacji; […]

[…]

[U]względniając, że w interesie zarówno Unii, jak i Zjednoczonego Królestwa leży ustanowienie okresu przejściowego lub okresu wdrażania, w trakcie którego […] prawo Unii, w tym umowy międzynarodowe, powinno mieć zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa i na jego terytorium, zasadniczo z takim samym skutkiem jak w odniesieniu do państw członkowskich, w celu uniknięcia zakłóceń w okresie, w którym negocjowane będą umowa lub umowy dotyczące przyszłych stosunków”.

14      Artykuł 126 wspomnianej umowy, zatytułowany „Okres przejściowy”, przewiduje:

„Obowiązuje okres przejściowy lub okres wdrażania, który rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy i kończy się w dniu 31 grudnia 2020 r.”.

15      Artykuł 127 tej umowy, zatytułowany „Zakres okresu przejściowego”, stanowi:

„1.      O ile niniejsza Umowa nie stanowi inaczej, w okresie przejściowym prawo Unii ma zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa i na jego terytorium.

[…]

3.      W okresie przejściowym prawo Unii mające zastosowanie zgodnie z ust. 1 wywołuje takie same skutki prawne w odniesieniu do Zjednoczonego Królestwa i w Zjednoczonym Królestwie, jakie wywołuje w Unii i w jej państwach członkowskich, oraz jest stosowane zgodnie z tymi samymi metodami i ogólnymi zasadami, jak te mające zastosowanie w Unii.

[…]

6.      O ile niniejsza Umowa nie stanowi inaczej, w okresie przejściowym wszelkie odniesienia do państw członkowskich w prawie Unii mającym zastosowanie zgodnie z ust. 1, w tym wdrażanym i stosowanym przez państwa członkowskie, rozumie się jako odniesienia obejmujące również Zjednoczone Królestwo.

[…]”.

16      Na mocy art. 185 umowy o wystąpieniu weszła ona w życie z dniem 1 lutego 2020 r.

 Prawo rumuńskie

17      Artykuł 9 Legea nr. 119/1996 cu privire la actele de stare civilă (ustawy nr 119/1996 o aktach stanu cywilnego) z dnia 16 października 1996 r., ponownie opublikowanej (Monitorul Oficial al României, część I, nr 339 z dnia 18 maja 2012 r.), w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym, (zwanej dalej „ustawą nr 119/1996”), ma następujące brzmienie:

„W przypadku gdy urzędnik stanu cywilnego lub urzędnik wykonujący zadania z zakresu stanu cywilnego odmówi sporządzenia aktu lub zamieszczenia wzmianki, która jest objęta zakresem jego kompetencji, strona niezadowolona może zwrócić się do właściwego sądu zgodnie z przepisami prawa”.

18      Artykuł 41 ust. 1–3 tej ustawy stanowi:

„1.      Sporządzane przez organy zagraniczne akty stanu cywilnego obywateli rumuńskich mają wartość dowodową w kraju tylko wtedy, gdy dokonano ich transkrypcji do rumuńskich rejestrów stanu cywilnego.

2.      W terminie sześciu miesięcy od zarejestrowania aktu lub zdarzenia stanu cywilnego przez organy zagraniczne lub od daty nabycia/odzyskania obywatelstwa rumuńskiego obywatel Rumunii jest zobowiązany wystąpić o dokonanie transkrypcji zaświadczeń/wypisów stanu cywilnego do właściwej lokalnej służby publicznej rejestru osób lub właściwego magistratu terytorialnej jednostki administracyjnej bądź do przedstawicielstw dyplomatycznych lub zawodowych przedstawicielstw konsularnych Rumunii.

3.      Transkrypcja zaświadczeń/wypisów/wielojęzycznych wypisów stanu cywilnego jest dokonywana za granicą za zgodą szefów przedstawicielstw dyplomatycznych lub zawodowych przedstawicielstw konsularnych oraz, w kraju, za zgodą burmistrza terytorialnej jednostki administracyjnej miejsca zamieszkania/ostatniego miejsca zamieszkania w Rumunii osoby uprawnionej lub wnioskodawcy, w zależności od przypadku, i po zasięgnięciu opinii szefa departamentalnej wspólnotowej służby publicznej rejestru osób/lokalnej wspólnotowej służby publicznej rejestru osób sektora Bukaresztu, przy czym zostają wskazane przyczyny wydania przez nich odmowy”.

19      Zgodnie z art. 43 wspomnianej ustawy:

„W aktach urodzenia oraz, w stosownym przypadku, w aktach małżeństwa lub zgonu zamieszcza się wzmianki dotyczące zmian stanu cywilnego osoby w następujących przypadkach:

[…]

f)      zmiany nazwiska;

[…]

i)      zmiany płci – po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego;

[…]”.

20      Artykuł 57 ust. 1 tej ustawy przewiduje:

„Unieważnienie aktów stanu cywilnego i zawartych w nich wzmianek, ich uzupełnienie lub zmiana mogą nastąpić tylko na mocy prawomocnego orzeczenia sądu”.

21      Artykuł 4 ust. 2 Ordonanța Guvernului nr. 41/2003 privind dobândirea și schimbarea pe cale administrativă a numelor persoanelor fizice (rozporządzenia rządu nr 41/2003 w sprawie nabywania i zmiany w drodze administracyjnej imion lub nazwisk osób fizycznych) z dnia 30 stycznia 2003 r. (Monitorul Oficial al României, część I, nr 68 z dnia 2 lutego 2003 r.), stanowił:

„Wnioski o zmianę imienia lub nazwiska uznaje się za uzasadnione w następujących przypadkach:

[…]

l)      gdy dana osoba uzyskała zatwierdzenie zmiany płci w drodze prawomocnego i nieodwołalnego orzeczenia sądu i wnioskuje o odpowiadające temu imię, przedstawiając dokument z zakresu medycyny sądowej wskazujący jej płeć;

[…]”.

22      Artykuł 131 ust. 2 Metodologie cu privire la aplicarea unitară a dispozițiilor în materie de stare civilă (metodologii dotyczącej jednolitego stosowania przepisów w dziedzinie stanu cywilnego), zatwierdzonej przez Hotărârea Guvernului nr. 64/2011 (decyzję rządu nr 64/2011) z dnia 26 stycznia 2011 r. (Monitorul Oficial al României, część I, nr 151 z dnia 2 marca 2011 r.), ma następujące brzmienie:

„[Osobisty numer identyfikacyjny] jest nadawany na podstawie zamieszczonych w akcie urodzenia danych dotyczących płci i daty urodzenia”.

23      Na podstawie art. 19 ust. 1 lit. i) Ordonanța de urgență a Guvernului nr. 97/2005 privind evidența, domiciliul, reședința și actele de identitate ale cetățenilor români (nadzwyczajnego rozporządzenia rządu nr 97/2005 w sprawie ewidencji ludności, miejsca zamieszkania, pobytu i dowodów tożsamości obywateli rumuńskich), z dnia 14 lipca 2005 r., ponownie opublikowanego (Monitorul Oficial al României, część I, nr 719 z dnia 12 października 2011 r.), służba publiczna odpowiedzialna za rejestr osób wydaje nowy dokument tożsamości w przypadku zmiany płci.

 Postępowanie główne i pytania prejudycjalne

24      M.-A. A. jest osobą urodzoną w dniu 24 sierpnia 1992 r. w Klużu-Napoce w județul Cluj (okręgu Kluż, Rumunia), zarejestrowaną przy urodzeniu jako osoba płci żeńskiej. Rumuński akt urodzenia M.-A. A. zawiera zatem imię żeńskie, identyfikuje go jako osobę płci żeńskiej i nadaje mu osobisty numer identyfikacyjny, który również identyfikuje go jako osobę mającą tę płeć.

25      Po przeprowadzeniu się wraz z rodzicami do Zjednoczonego Królestwa w 2008 r. M.-A. A. nabył także obywatelstwo brytyjskie w drodze naturalizacji w dniu 21 kwietnia 2016 r.

26      W dniu 27 lutego 2017 r. M.-A. A. zmienił w Zjednoczonym Królestwie imię i tytuł grzecznościowy z form żeńskich na męskie w ramach procedury Deed Poll, który umożliwia obywatelom brytyjskim zmianę nazwiska lub imienia poprzez zwykłe oświadczenie. Następnie dokonał on wymiany niektórych oficjalnych dokumentów wydanych przez organy brytyjskie, mianowicie prawa jazdy i paszportu, które wystawiono na nowe nazwisko.

27      W dniu 29 czerwca 2020 r. M.-A. A. uzyskał w Zjednoczonym Królestwie Gender Identity Certificate (zaświadczenie o tożsamości płciowej) potwierdzające jego męską tożsamość płciową.

28      W maju 2021 r., na podstawie oświadczenia złożonego w ramach procedury Deed Poll i zaświadczenia o tożsamości płciowej, M.-A. A. zwrócił się do służby stanu cywilnego dyrekcji rejestru osób w Klużu z wnioskiem o zamieszczenie w jego akcie urodzenia wzmianek o zmianie jego imienia, tożsamości płciowej i osobistego numeru identyfikacyjnego, tak aby odpowiadały one płci męskiej oraz o wydanie nowego aktu urodzenia zawierającego te nowe wzmianki.

29      Decyzją z dnia 21 czerwca 2021 r. organy rumuńskie oddaliły wniosek M.-A. A. w szczególności na tej podstawie, że zgodnie z art. 43 lit. i) ustawy nr 119/1996 w związku z art. 4 ust. 2 lit. l) rozporządzenia rządu nr 41/2003 wzmianka dotycząca zmiany tożsamości płciowej osoby może zostać umieszczona w jej akcie urodzenia tylko wtedy, gdy została zatwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądowym.

30      W dniu 14 września 2021 r. M.-A. A. wniósł skargę do Judecătoria Sectorului 6 Bucureşti (sądu pierwszej instancji dla rejonu 6 w Bukareszcie, Rumunia), będącego sądem odsyłającym, przeciwko służbie stanu cywilnego dyrekcji rejestru osób w Klużu, dyrekcji odpowiedzialnej za rejestr osób i zarządzanie bazami danych ministerstwa spraw wewnętrznych oraz gminie Kluż-Napoka o nakazanie tym organom wpisania w akcie urodzenia wzmianek dotyczących zmiany jego imienia, tożsamości płciowej i osobistego numeru identyfikacyjnego, tak aby odpowiadały one płci męskiej, a także wydania mu nowego aktu urodzenia zawierającego te nowe wzmianki.

31      M.-A. A. zwraca się w szczególności do sądu odsyłającego o nakazanie wspomnianym organom bezpośrednio na podstawie prawa Unii, a w szczególności na podstawie prawa każdego obywatela Unii do swobodnego i pobytu na terytorium państw członkowskich, dostosowania jego aktu urodzenia do jego imienia i tożsamości płciowej uzyskanych zgodnie z prawem w Zjednoczonym Królestwie, aby mógł on bez przeszkód korzystać z tego prawa, posługując się dokumentem podróży odpowiadającym jego męskiej tożsamości płciowej. Zdaniem M.-A. A. zobowiązanie go do wszczęcia w Rumunii nowego postępowania o charakterze sądowym mającego na celu uzyskanie zatwierdzenia zmiany tożsamości płciowej narażałoby go na ryzyko uzyskania rozstrzygnięcia sprzecznego z tym przyjętym przez organy brytyjskie. Ponadto w wyroku z dnia 19 stycznia 2021 r. w sprawie X i Y przeciwko Rumunii (CE:ECHR:2021:0119JUD000214516) Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że postępowanie to jest niejasne i nieprzewidywalne.

32      Sąd odsyłający uważa, że zasadność żądań M.-A. A., a tym samym rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym zależy od wykładni przepisów prawa Unii, w szczególności art. 2 TUE, art. 18, 20 i 21 TFUE oraz art. 1, 7, 20, 21 i 45 Karty. Sąd ten zastanawia się konkretniej, czy status obywatela Unii oraz prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich stoją na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które zobowiązuje zainteresowanego do wszczęcia nowego postępowania w sprawie zmiany tożsamości płciowej przed sądami krajowymi, w sytuacji gdy postępowanie zmierzające do tego w innym państwie członkowskim, którego obywatelstwo również posiada, zakończyło się pozytywnym dla niego wynikiem.

33      Odnosząc się do stosownego orzecznictwa Trybunału w tej dziedzinie, w szczególności do wyroków: z dnia 2 października 2003 r., Garcia Avello (C‑148/02, EU:C:2003:539), z dnia 14 października 2008 r., Grunkin i Paul (C‑353/06, EU:C:2008:559), z dnia 8 czerwca 2017 r., Freitag (C‑541/15, EU:C:2017:432), oraz z dnia 14 grudnia 2021 r., Stolichna obshtina, rayon „Pancharevo” (C‑490/20, EU:C:2021:1008), sąd odsyłający uważa, że odpowiedź na to pytanie nie wynika z tego orzecznictwa z wymaganą jasnością.

34      Ponadto, na wypadek gdyby na pytanie to należało udzielić odpowiedzi twierdzącej, sąd ten zastanawia się jeszcze nad wpływem wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii na rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym. Zauważa on w szczególności, że w niniejszym przypadku postępowanie w sprawie zmiany tożsamości płciowej zostało wszczęte w Zjednoczonym Królestwie przed wystąpieniem tego państwa z Unii, lecz zakończyło się po tym wystąpieniu w okresie przejściowym. Należałoby zatem ustalić, czy w takich okolicznościach Rumunia jest zobowiązana do uznania skutków prawnych tego postępowania w sprawie zmiany tożsamości płciowej prowadzonego w Zjednoczonym Królestwie.

35      W tych okolicznościach Judecătoria Sectorului 6 Bucureşti (sąd pierwszej instancji dla rejonu 6 w Bukareszcie) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:

„1)      Czy okoliczność, że w art. 43 lit. i) i art. 57 ustawy [nr 119/1996] nie uznaje się zmian w adnotacjach dotyczących płci i imienia w aktach stanu cywilnego, dokonanych przez transpłciowego mężczyznę mającego podwójne obywatelstwo (rumuńskie i innego państwa członkowskiego) w innym państwie członkowskim w drodze postępowania w sprawie prawnego uznania płci, oraz wymaga się od obywatela rumuńskiego wszczęcia od początku odrębnego postępowania sądowego w Rumunii przeciwko miejscowemu urzędowi stanu cywilnego – które to postępowanie zostało uznane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka za niejasne i nieprzewidywalne (wyrok ETPC z dnia 19 stycznia 2021 r. w sprawie X i Y przeciwko Rumunii, CE:ECHR:2021:0119JUD000214516) i które może doprowadzić do rozstrzygnięcia sprzecznego z rozstrzygnięciem przyjętym przez inne państwo członkowskie – stoi na przeszkodzie korzystaniu z prawa do obywatelstwa Unii (art. 20 TFUE) lub prawa obywatela Unii do swobodnego przemieszczania się i pobytu (art. 21 TFUE i art. 45 Karty) w warunkach godności, równości wobec prawa i niedyskryminacji (art. 2 TUE, art. 18 TFUE i art. 1, 20 i 21 Karty) z poszanowaniem prawa do życia prywatnego i rodzinnego (art. 7 Karty)?

2)      Czy wystąpienie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii ma wpływ na odpowiedź na powyższe pytanie, w szczególności (i) w przypadku gdy postępowanie w sprawie zmiany stanu cywilnego rozpoczęło się przed brexitem i zakończyło się w okresie przejściowym, oraz (ii) czy wpływ brexitu oznacza, że dana osoba może korzystać z praw związanych z obywatelstwem europejskim, w tym z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu jedynie na podstawie rumuńskich dokumentów tożsamości lub dokumentów podróży, w których występuje ona jako kobieta i z imieniem żeńskim, wbrew uznanej już prawnie tożsamości płciowej?”.

 W przedmiocie dopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

36      Rząd rumuński uważa, że wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest niedopuszczalny, ponieważ M.-A. A. zwrócił się do właściwych organów rumuńskich z wnioskiem o wpisanie w rumuńskim akcie urodzenia zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej zgodnie z prawem w Zjednoczonym Królestwie w 2017 i 2020 r., dopiero w maju 2021 r., czyli po zakończeniu okresu przejściowego ustalonym, zgodnie z art. 126 umowy o wystąpieniu, na dzień 31 grudnia 2020 r.

37      Zdaniem tego rządu w dniu skierowania sprawy do tych organów Zjednoczone Królestwo miało zatem status państwa trzeciego w stosunku do Unii, wobec czego obywatele Unii i obywatele Zjednoczonego Królestwa nie mogli już powoływać się na prawa przysługujące im na mocy umowy o wystąpieniu. Odnosząc się do wyroku z dnia 12 maja 2011 r., Runevič-Vardyn i Wardyn (C‑391/09, EU:C:2011:291, pkt 55, 56), w którym Trybunał stwierdził, że postanowienia traktatu FUE dotyczące obywatelstwa Unii znajdują zastosowanie do obecnych skutków sytuacji powstałych przed przystąpieniem państwa członkowskiego do Unii, rząd ten podnosi, że mutatis mutandis postanowienia te nie mogą być już stosowane po wystąpieniu danego państwa do obecnych skutków sytuacji powstałych w czasie, gdy było ono jeszcze członkiem Unii. W niniejszym przypadku chodzi zatem o sytuację o charakterze wyłącznie wewnętrznym.

38      W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE współpracy między Trybunałem i sądami krajowymi wyłącznie do sądu krajowego, przed którym zawisł spór i który powinien przyjąć na siebie odpowiedzialność za mające zapaść orzeczenie sądowe, należy dokonanie oceny, w świetle szczególnych okoliczności sprawy, zarówno konieczności wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym po to, aby tenże sąd krajowy był w stanie wydać swoje orzeczenie, jak i znaczenia dla sprawy pytań zadanych Trybunałowi. W związku z tym, jeśli postawione pytania dotyczą wykładni prawa Unii, Trybunał jest w zasadzie zobowiązany do wydania orzeczenia (wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo).

39      Odmowa wydania przez Trybunał orzeczenia w przedmiocie przedstawionego przez sąd krajowy pytania prejudycjalnego jest możliwa tylko wtedy, gdy jest oczywiste, że wykładnia prawa Unii, o którą wniesiono, nie ma żadnego związku ze stanem faktycznym lub z przedmiotem postępowania głównego, gdy problem jest natury hipotetycznej bądź gdy Trybunał nie dysponuje informacjami w zakresie stanu faktycznego lub prawnego niezbędnymi do udzielenia użytecznej odpowiedzi na postawione mu pytania (wyrok z dnia 15 lipca 2021 r., The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, pkt 55 i przytoczone tam orzecznictwo).

40      W niniejszym przypadku sąd odsyłający zwraca się do Trybunału o dokonanie wykładni w szczególności postanowień traktatu FUE dotyczących obywatelstwa Unii, w tym art. 21 ust. 1 TFUE, w ramach sprawy, w której osoba posiadająca obywatelstwo Rumunii, w której się urodziła, i Zjednoczonego Królestwa, w którym zamieszkuje od 2008 r., wnosi do właściwych organów rumuńskich o uaktualnienie jej aktu urodzenia, tak aby odpowiadało ono jej nowemu imieniu i nowej tożsamości płciowej, które zgodnie z prawem uzyskała w Zjednoczonym Królestwie przed zakończeniem okresu przejściowego ustalonym na dzień 31 grudnia 2020 r.

41      W tym względzie należy zauważyć w pierwszej kolejności, że obywatel państwa członkowskiego, który jako obywatel Unii skorzystał ze swobody przemieszczania się i pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie pochodzenia, może powoływać się na związane z tym statusem prawa, w szczególności prawa przewidziane w art. 21 ust. 1 TFUE, w stosownym przypadku również wobec swego państwa członkowskiego pochodzenia (wyrok z dnia 14 grudnia 2021 r., Stolichna obshtina, rayon „Pancharevo”, C‑490/20, EU:C:2021:1008, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).

42      W niniejszym przypadku zmiany dotyczące stanu cywilnego M.-A. A. nastąpiły w Zjednoczonym Królestwie w odniesieniu do imienia, gdy państwo to było jeszcze państwem członkowskim Unii, a w odniesieniu do tożsamości płciowej – w trakcie okresu przejściowego.

43      W drugiej kolejności, o ile w dniu 1 lutego 2020 r., czyli w dniu wejścia w życie umowy o wystąpieniu, Zjednoczone Królestwo wystąpiło z Unii, stając się w ten sposób państwem trzecim, o tyle umowa ta przewiduje w art. 126 okres przejściowy między datą wejścia w życie tej umowy, czyli dniem 1 lutego 2020 r., a dniem 31 grudnia 2020 r. Zgodnie z art. 127 ust. 6 owej umowy w okresie tym Zjednoczone Królestwo należy uznawać, w szczególności do celów norm dotyczących obywatelstwa Unii i swobodnego przepływu osób, za „państwo członkowskie”, a nie za państwo trzecie, przy czym w art. 127 ust. 1 uściślono ponadto, że we wspomnianym okresie prawo Unii ma zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa [zob. podobnie wyroki: z dnia 15 lipca 2021 r., The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, pkt 47, 48; a także z dnia 14 marca 2024 r., Komisja/Zjednoczone Królestwo (Wyrok sądu najwyższego), C‑516/22, EU:C:2024:231, pkt 53].

44      W związku z tym, jak zauważył w istocie rzecznik generalny w pkt 44–46 opinii, w zakresie, w jakim M.-A. A., jako obywatel Unii, domaga się w swoim państwie członkowskim pochodzenia uznania zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej w trakcie korzystania ze swobody przemieszczania się i pobytu w Zjednoczonym Królestwie, odpowiednio przed wystąpieniem tego państwa członkowskiego z Unii i przed zakończeniem okresu przejściowego, może on powoływać się wobec tego państwa członkowskiego pochodzenia na prawa związane z tym statusem, w szczególności prawa przewidziane w art. 20 i 21 TFUE, również po zakończeniu tego okresu.

45      W związku z tym sytuacji rozpatrywanej w postępowaniu głównym nie można utożsamiać z sytuacją o charakterze wyłącznie wewnętrznym z tego tylko powodu, że to po dniu 31 grudnia 2020 r. – będącym ustaloną w umowie o wystąpieniu datą zakończenia okresu przejściowego – M.-A. A. zwrócił się do właściwych organów rumuńskich z wnioskiem o wpisanie w jego akcie urodzenia wzmianek dotyczących zmiany jego imienia i tożsamości płciowej.

46      W konsekwencji niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym jest dopuszczalny.

 W przedmiocie pytań prejudycjalnych

47      Poprzez swoje pytania, które należy rozpatrzyć łącznie, sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy art. 20 i art. 21 ust. 1 TFUE w związku z art. 7 i 45 Karty należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego niezezwalającemu na uznanie i wpisanie w akcie urodzenia obywatela tego państwa członkowskiego zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim w trakcie korzystania ze swobody przemieszczania się i pobytu, co w konsekwencji wymusza na nim wszczęcie w tym pierwszym państwie członkowskim nowego postępowania o charakterze sądowym w sprawie zmiany tożsamości płciowej, które pomija tę zmianę uzyskaną już zgodnie z prawem w tym innym państwie członkowskim.

48      Sąd odsyłający zmierza również do ustalenia, czy okoliczność, że państwo, w którym uzyskano zgodnie z prawem zmianę imienia i tożsamości płciowej, w niniejszym przypadku Zjednoczone Królestwo, nie jest już państwem członkowskim Unii, ma jakikolwiek wpływ na odpowiedź, jakiej należy udzielić na to pytanie.

49      W tym ostatnim względzie należy na wstępie zauważyć, że z rozważań przedstawionych w pkt 41–45 niniejszego wyroku, dotyczących dopuszczalności rozpatrywanego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, wynika, iż okoliczność, że Zjednoczone Królestwo nie jest już państwem członkowskim Unii, nie ma wpływu na odpowiedź, jakiej należy udzielić na pierwsze pytanie prejudycjalne, jako że sytuacja M.-A. A. jest objęta zakresem stosowania art. 20 i art. 21 ust. 1 TFUE.

50      W tych okolicznościach należy przypomnieć, że jako obywatelowi rumuńskiemu M.-A. A. przysługuje na mocy art. 20 ust. 1 TFUE status obywatela Unii.

51      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału status obywatela Unii jest podstawowym statusem obywateli państw członkowskich (wyroki: z dnia 5 czerwca 2018 r., Coman i in., C‑673/16, EU:C:2018:385, pkt 30; a także z dnia 14 grudnia 2021 r., Stolichna obshtina, rayon „Pancharevo”, C‑490/20, EU:C:2021:1008, pkt 41 i przytoczone tam orzecznictwo).

52      Artykuł 20 ust. 2 oraz art. 21 i 22 TFUE wiążą szereg praw z tym statusem. Zgodnie z art. 20 ust. 2 lit. a) i art. 21 ust. 1 TFUE obywatelstwo Unii nadaje w szczególności każdemu obywatelowi Unii podstawowe i indywidualne prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych w traktacie FUE i środków przyjętych w celu ich stosowania (wyrok z dnia 9 czerwca 2022 r., Préfet du Gers i Institut national de la statistique et des études économiques, C‑673/20, EU:C:2022:449, pkt 50 i przytoczone tam orzecznictwo).

53      W obecnym stanie prawa Unii kwestie stanu cywilnego i wiążące się z nim normy dotyczące zmiany imienia i tożsamości płciowej danej osoby są materią należącą do kompetencji państw członkowskich i prawo Unii tej kompetencji nie narusza. Jednakże każde państwo członkowskie powinno wykonywać tę kompetencję zgodnie z prawem Unii, a w szczególności zgodnie z postanowieniami traktatu FUE dotyczącymi swobody przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich przyznanej każdemu obywatelowi Unii, uznając w tym celu stan cywilny ustalony w innym państwie członkowskim zgodnie z prawem tego państwa [zob. podobnie wyroki: z dnia 26 czerwca 2018 r., MB (Zmiana płci a emerytura), C‑451/16, EU:C:2018:492, pkt 29; a także z dnia 14 grudnia 2021 r., Stolichna obshtina, rayon „Pancharevo”, C‑490/20, EU:C:2021:1008, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo].

54      W tym względzie, co się tyczy odmowy uznania przez organy państwa członkowskiego nazwiska obywatela tego państwa – który skorzystał z przysługującego mu prawa do swobodnego przemieszczania się i posiada również obywatelstwo innego państwa członkowskiego – w brzmieniu określonym w tym ostatnim państwie członkowskim, Trybunał orzekł, że taka odmowa może ograniczać wykonywanie ustanowionego w art. 21 TFUE prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Rozbieżność pomiędzy dwoma nazwiskami stosowanymi w odniesieniu do tej samej osoby może bowiem prowadzić do nieporozumień i niedogodności, ponieważ wiele czynności życia codziennego, zarówno w dziedzinie publicznej, jak i w dziedzinie prywatnej, wymaga przedstawienia dowodu własnej tożsamości (zob. podobnie wyrok z dnia 8 czerwca 2017 r., Freitag, C‑541/15, EU:C:2017:432, pkt 36, 37 i przytoczone tam orzecznictwo).

55      Takie utrudnienie może również wynikać z odmowy uznania przez te organy zmiany tożsamości płciowej dokonanej na podstawie procedur przewidzianych w tym celu w państwie członkowskim, w którym obywatel Unii skorzystał ze swobody przemieszczania się i pobytu, niezależnie od tego, czy zmiana ta jest związana ze zmianą imienia, jak w niniejszym przypadku, czy też nie. Podobnie bowiem jak imię lub nazwisko, płeć definiuje tożsamość i status osobisty danej osoby. W związku z tym odmowa zmiany i uznania tożsamości płciowej uzyskanej przez obywatela państwa członkowskiego zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim może spowodować dla niego poważne niedogodności na płaszczyźnie administracyjnej, zawodowej i prywatnej w rozumieniu orzecznictwa Trybunału (zob. podobnie wyrok z dnia 2 czerwca 2016 r., Bogendorff von Wolffersdorff, C‑438/14, EU:C:2016:401, pkt 38 i przytoczone tam orzecznictwo).

56      A zatem dla obywatela Unii, który – tak jak skarżący w postępowaniu głównym – skorzystał ze swobody przemieszczania się i pobytu w innym państwie członkowskim i który podczas pobytu w tym państwie zmienił swoje imię i tożsamość płciową w ramach procedur przewidzianych w tym celu w tym innym państwie członkowskim, istnieje konkretne ryzyko, że z powodu noszenia dwóch odmiennych imion i przypisania mu dwóch różnych tożsamości płciowych będzie zmuszony rozwiewać wątpliwości co do swojej tożsamości oraz autentyczności przedstawianych przez niego dokumentów lub prawdziwości zawartych w nich danych, co jest okolicznością mogącą stanowić przeszkodę w wykonywaniu prawa wynikającego z art. 21 TFUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 2 czerwca 2016 r., Bogendorff von Wolffersdorff, C‑438/14, EU:C:2016:401, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 8 czerwca 2017 r., Freitag, C‑541/15, EU:C:2017:432, pkt 38).

57      W rezultacie odmowa uznania i wpisania przez organy państwa członkowskiego właściwe w zakresie stanu cywilnego do rejestrów stanu cywilnego, a w szczególności do aktu urodzenia obywatela tego państwa członkowskiego, zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej przez niego zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim na podstawie uregulowania krajowego, które nie zezwala na takie uznanie i taki wpis, co w konsekwencji wymusza na zainteresowanym wszczęcie nowego postępowania o charakterze sądowym w sprawie zmiany tożsamości płciowej w tym pierwszym państwie członkowskim, które pomija tę zmianę już dokonaną zgodnie z prawem w tym innym państwie członkowskim, może ograniczać wykonywanie prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich.

58      Takie ograniczenie należy również stwierdzić w odniesieniu do prawa ustanowionego w art. 45 ust. 1 Karty. Prawo to jest bowiem tożsame z tym zapewnionym w art. 20 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) TFUE i jest wykonywane, zgodnie z art. 20 ust. 2 akapit drugi TFUE oraz art. 52 ust. 2 Karty, na warunkach i w granicach określonych przez traktaty i środki przyjęte w ich wykonaniu. W związku z tym wszelkie nieuzasadnione ograniczenia praw przewidzianych w art. 21 ust. 1 TFUE byłyby bezwzględnie sprzeczne z art. 45 ust. 1 Karty, ponieważ przewidziane w Karcie prawo każdego obywatela Unii do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich odzwierciedla prawo przyznane w art. 21 ust. 1 TFUE (wyrok z dnia 22 lutego 2024 r., Direcţia pentru Evidenţa Persoanelor şi Administrarea Bazelor de Date, C‑491/21, EU:C:2024:143, pkt 49, 50).

59      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uregulowanie krajowe, które jak to rozpatrywane w postępowaniu głównym potencjalnie ogranicza wykonywanie tego prawa ustanowionego w art. 21 TFUE, może być uzasadnione jedynie wtedy, gdy jest oparte na obiektywnych względach i jest proporcjonalne do uzasadnionego celu realizowanego przez prawo krajowe (zob. wyrok z dnia 2 czerwca 2016 r., Bogendorff von Wolffersdorff, C‑438/14, EU:C:2016:401, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

60      W tym kontekście należy jeszcze przypomnieć, że według utrwalonego orzecznictwa uregulowanie krajowe stojące na przeszkodzie temu, aby osoba transpłciowa, z uwagi na brak uznania jej tożsamości płciowej, mogła spełnić warunek konieczny do skorzystania z prawa chronionego przez prawo Unii, należy uznać co do zasady za niezgodne z prawem Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 27 kwietnia 2006 r., Richards, C‑423/04, EU:C:2006:256, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo).

61      W niniejszej sprawie ani sąd odsyłający, ani rząd rumuński nie przedstawił informacji dotyczących celów realizowanych przez uregulowanie krajowe rozpatrywane w postępowaniu głównym, które nie zezwala na uznanie i wpisanie w akcie urodzenia zmiany imienia i tożsamości płciowej, uzyskanej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, i które tym samym wymusza na zainteresowanym wszczęcie przed sądami krajowymi nowego postępowania w sprawie zmiany tożsamości płciowej pomijającego uzyskanie tej zmiany zgodnie z prawem w tym innym państwie członkowskim.

62      Ponadto nawet przy założeniu, że to uregulowanie krajowe realizuje zgodny z prawem cel, można je w każdym razie uznać za uzasadnione tylko wtedy, gdy jest zgodne z gwarantowanymi w Karcie prawami podstawowymi, nad których przestrzeganiem czuwa Trybunał (wyrok z dnia 14 grudnia 2021 r., Stolichna obshtina, rayon „Pancharevo”, C‑490/20, EU:C:2021:1008, pkt 58 i przytoczone tam orzecznictwo), a w szczególności z prawem do poszanowania życia prywatnego, o którym mowa w art. 7 Karty.

63      W tej kwestii należy zauważyć, że jak wynika z wyjaśnień dotyczących Karty praw podstawowych (Dz.U. 2007, C 303, s. 17), zgodnie z art. 52 ust. 3 Karty prawa gwarantowane w jej art. 7 mają takie same znaczenie i zakres, jak prawa gwarantowane w art. 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (zwanej dalej „EKPC”) (wyrok z dnia 14 grudnia 2021 r., Stolichna obshtina, rayon „Pancharevo”, C‑490/20, EU:C:2021:1008, pkt 60), przy czym to ostatnie postanowienie stanowi minimalny próg ochrony (zob. analogicznie wyrok z dnia 29 lipca 2024 r., Alchaster, C‑202/24, EU:C:2024:649, pkt 92 i przytoczone tam orzecznictwo).

64      Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka art. 8 EKPC chroni tożsamość seksualną danej osoby jako element konstytutywny i jeden z najbardziej intymnych aspektów jej życia prywatnego. Postanowienie to obejmuje prawo każdej osoby do ustalenia szczegółów swojej tożsamości jako jednostki ludzkiej, co obejmuje prawo osób transseksualnych do samorealizacji i integralności fizycznej i psychicznej oraz do poszanowania i uznawania ich tożsamości seksualnej (wyroki ETPC: z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie Christine Goodwin przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, CE:ECHR:2002:0711JUD002895795, §§ 77, 78, 90; z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie Van Kück przeciwko Niemcom, CE:ECHR:2003:0612JUD003596897, §§ 69–75, 82; a także z dnia 19 stycznia 2021 r. w sprawie X i Y przeciwko Rumunii, CE:ECHR:2021:0119JUD000214516, §§ 147, 165).

65      Ów art. 8 nakłada w tym celu na państwa, poza negatywnymi obowiązkami mającymi na celu ochronę osób transseksualnych przed arbitralną ingerencją władz publicznych, obowiązki pozytywne, co oznacza również wprowadzenie skutecznych i dostępnych procedur gwarantujących rzeczywiste poszanowanie ich prawa do tożsamości seksualnej. Ponadto z uwagi na szczególne znaczenie tego prawa państwom przysługuje jedynie ograniczony zakres uznania w tej dziedzinie (wyroki ETPC: z dnia 19 stycznia 2021 r. w sprawie X i Y przeciwko Rumunii, CE:ECHR:2021:0119JUD 000214516, §§ 146–148 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 1 grudnia 2022 r. w sprawie A.D. i in. przeciwko Gruzji, CE:ECHR:2022:1201JUD005786417, § 71).

66      Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika zatem, że na mocy wspomnianego art. 8 państwa są zobowiązane wprowadzić jasną i przewidywalną procedurę prawnego uznawania tożsamości płciowej, umożliwiającą zmianę płci, a zatem imienia i nazwiska lub osobistego kodu cyfrowego, w dokumentach urzędowych w sposób szybki, przejrzysty i dostępny (wyrok ETPC z dnia 19 stycznia 2021 r. w sprawie X i Y przeciwko Rumunii, CE:ECHR:2021:0119JUD000214516, § 168).

67      Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził zaś w wyroku z dnia 19 stycznia 2021 r. w sprawie X i Y przeciwko Rumunii (CE:ECHR:2021:0119JUD000214516, §§ 157, 168), że procedurę przewidzianą w uregulowaniu krajowym rozpatrywanym w postępowaniu głównym należy uznać za niezgodną z art. 8 EKPC w zakresie, w jakim procedura ta nie spełnia wymogów ustanowionych w tym postanowieniu w odniesieniu do rozpatrywania wniosku o zmianę tożsamości płciowej złożonego po raz pierwszy do sądu krajowego.

68      Wspomniana procedura nie jest również w stanie stanowić skutecznego środka pozwalającego obywatelowi Unii, który podczas swojego pobytu w innym państwie członkowskim, a zatem w ramach korzystania z prawa zagwarantowanego w art. 21 TFUE i w art. 45 Karty, uzyskał już zgodnie z prawem zmianę imienia i tożsamości płciowej w ramach procedur przewidzianych w tym celu w tym państwie członkowskim, na skuteczne dochodzenie jego praw przyznanych w tych postanowieniach, odczytywanych w świetle art. 7 Karty, tym bardziej że ta sama procedura naraża tego obywatela na ryzyko, iż zakończy się ona wynikiem innym niż przyjęty przez organy państwa członkowskiego, które zgodnie z prawem zezwoliły na tę zmianę imienia i tożsamości płciowej.

69      Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem, aby uregulowanie krajowe takie jak dotyczące wpisu do rejestrów stanu cywilnego zmiany imienia i tożsamości płciowej mogło zostać uznane za zgodne z prawem Unii, jest konieczne, by przepisy lub postępowanie krajowe umożliwiające złożenie wniosku o taki wpis nie czyniły niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym wykonywania uprawnień przyznanych w art. 21 TFUE, a w szczególności prawa do uznania tej zmiany. Wykonywanie tego prawa może zaś zostać podważone wskutek uprawnień dyskrecjonalnych przysługujących właściwym organom w ramach postępowania w sprawie uznania i wpisu imienia i tożsamości płciowej, któremu podlegają osoby, w sytuacji gdy zgodnie z prawem uzyskały zmianę tego imienia i tożsamości w innym państwie członkowskim. Istnienie takich uprawnień dyskrecjonalnych może prowadzić do rozbieżności między dwoma imionami oraz dwiema płciami przypisanymi tej samej osobie w odniesieniu do wykazania jej tożsamości, a także do poważnych niedogodności na płaszczyźnie administracyjnej, zawodowej i prywatnej, wspomnianych w pkt 54 i 55 niniejszego wyroku.

70      W związku z tym uregulowanie krajowe, takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które nie zezwala na wpisanie imienia i tożsamości płciowej, uzyskanych zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, i które wymusza na zainteresowanym wszczęcie nowego postępowania o charakterze sądowym w sprawie zmiany tożsamości płciowej w państwie członkowskim pochodzenia, z pominięciem okoliczności, że dany obywatel Unii uzyskał już zgodnie z prawem zmianę imienia i tożsamości płciowej w państwie członkowskim miejsca zamieszkania i poddał się procedurom przewidzianym w tym celu w owym państwie, narusza wymogi wynikające z art. 21 TFUE.

71      W świetle całości powyższych rozważań na przedstawione pytania należy odpowiedzieć, iż art. 20 i art. 21 ust. 1 TFUE w związku z art. 7 i 45 Karty należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego niezezwalającemu na uznanie i wpisanie w akcie urodzenia obywatela tego państwa członkowskiego zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim w trakcie korzystania ze swobody przemieszczania się i pobytu, co w konsekwencji wymusza na nim wszczęcie w tym pierwszym państwie członkowskim nowego postępowania o charakterze sądowym w sprawie zmiany tożsamości płciowej, które pomija tę zmianę uzyskaną już zgodnie z prawem w tym innym państwie członkowskim. W tym względzie bez znaczenia jest okoliczność, że wniosek o uznanie i wpis zmiany imienia i tożsamości płciowej został złożony w tym pierwszym państwie członkowskim w dniu, w którym wystąpienie z Unii drugiego państwa członkowskiego stało się już skuteczne.

 W przedmiocie kosztów

72      Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 20 i art. 21 ust. 1 TFUE w związku z art. 7 i 45 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że:

stoją one na przeszkodzie uregulowaniu państwa członkowskiego niezezwalającemu na uznanie i wpisanie w akcie urodzenia obywatela tego państwa członkowskiego zmiany imienia i tożsamości płciowej uzyskanej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim w trakcie korzystania ze swobody przemieszczania się i pobytu, co w konsekwencji wymusza na nim wszczęcie w tym pierwszym państwie członkowskim nowego postępowania o charakterze sądowym w sprawie zmiany tożsamości płciowej, które pomija tę zmianę uzyskaną już zgodnie z prawem w tym innym państwie członkowskim.

W tym względzie bez znaczenia jest okoliczność, że wniosek o uznanie i wpis zmiany imienia i tożsamości płciowej został złożony w tym pierwszym państwie członkowskim w dniu, w którym wystąpienie z Unii Europejskiej drugiego państwa członkowskiego stało się już skuteczne.