Postanowienie z dnia 1999-05-13 sygn. I KZP 14/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I KZP 14/99

POSTANOWIENIE

Dnia 13 maja 1999 r.

Sąd Najwyższy Izba Karna w Warszawie

na posiedzeniu w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SN Jerzy Bratoszewski

Sędziowie :

SN Marek Sokołowski (spraw.)

SA del. do SN Jadwiga Żywolewska-Ławniczak

Protokolant J. Grabowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Krajowej Ryszarda Stefańskiego po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 441 § 1 kpk przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, postanowieniem z dnia 29 stycznia 1999 r. sygn. akt IV Ka 5/99, zagadnienia prawnego, wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

Czy możliwe jest przyjęcie konstrukcji usiłowania nieudolnego przewidzianego w art. 13 § 2 k.k. do czynu polegającego na przygotowaniu, przewidzianemu w art. 310 § 4 k.k.?

postanowił:

odmówić podjęcia uchwały.

Uzasadnienie

Z uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego wynika, że powzięte przez ten Sąd wątpliwości wynikają z tego, iż „doktryna w kwestii przyjęcia konstrukcji usiłowania do przestępstw polegających na przygotowaniu nie jest jednolita”. W rzeczywistości jednak tak nie jest.

Czynności przygotowawcze do popełnienia przestępstwa penalizowane są w dwojaki sposób; albo w postaci formy stadialnej (zjawiskowej) przestępstwa, albo jako delikt sui generis. W pierwszym wypadku użyta jest formuła „kto czyni przygotowania do ...” bez specyfikowania na czym te przygotowania polegają. W drugim wypadku poddane zostają karze nie wszystkie, lecz tylko pewne, konkretnie opisane, czynności przygotowawcze.

W literaturze nie budzi wątpliwości, że nie jest możliwa konstrukcja usiłowania przestępstwa polegającego na czynieniu przygotowań, a ujętego w pierwszej z wyżej podanych form (jako postaci stadialnej).

Przykładowo Leon Peiper w komentarzu do art. 96 kk z 1932 r. (kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa) uzasadnił taki pogląd następująco : „Jeśli nie można logicznie i jurydycznie mówić o usiłowaniem usiłowaniu, to tym mniej można mówić o usiłowaniu czynności przygotowawczej, jako wcześniejszego jeszcze stadium niż usiłowanie. Podobnie więc jak niekaralne jest usiłowanie usiłowania, niekaralnym jest także usiłowanie czynności przygotowawczej” (Leon Peiper: Komentarz do Kodeksu karnego, Kraków 1936, str. 228, teza 6).

Wbrew temu co zdaje się wynikać z uzasadnienia postanowienia Sądu Okręgowego taki sam pogląd prezentuje Kazimierz Buchała (Prawo karne materialne, Warszawa 1980, str. 390) stwierdzając : „ ..usiłowanie jest z natury rzeczy zrelacjonowane do dokonania, zachodzi jednak pytanie, czy z tej racji, że jest ogólną forma popełnienia przestępstwa, może być odniesione do przygotowania, które jest także ogólną formą popełnienia przestępstwa, pojęciowo jest bowiem możliwe (np. usiłowanie przysposobienia lub nabycia narzędzi). Na powyższe pytanie należy udzielić negatywnej odpowiedzi z uwagi na istotę usiłowania, która jest rozszerzeniem karalności w stosunku do dokonania, a nie przygotowania, co zresztą wynika z art. 11 („zmierza ku jego dokonaniu”, „że dokonanie nie jest możliwe”)”. Natomiast na str. 407 Kazimierz Buchała wyraził pogląd, że czyn opisany w art. 227 § 3 kk z 1969 r. stanowi przestępstwo sui generis, a nie formę stadialną popełnienia przestępstwa. Odmienny pogląd co do charakteru czynu opisanego w art. 227 § 3 kk wyraził Andrzej Zoll (Komentarz do kodeksu karnego. Część ogólna Warszawa 1994, str. 121) uznając, że nie jest to przestępstwo sui generis. Zwrócić tu jednak należy uwagę na to, że w tym czasie art. 227 § 3 kk z 1969 r. miał brzmienie „kto w celu popełnienia czynu określonego w § 1 lub 2 wchodzi w porozumienie z innymi osobami albo sporządza, nabywa lub przechowuje środki techniczne”. Po nowelizacji dokonanej przez art. 13 pkt 5 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów postępowania kaniego (Dz. U. Nr 126, poz. 615) przepis ten stanowił „kto czyni przygotowania do popełnienia przestępstwa określonego w § 1 lub 2 ...” Identyczne brzmienie ma art. 310 § 4 kk z 1997 r. Przy takim sformułowaniu przepisów art. 227 § 3 kk z 1969 r. i art. 310 § 4 kk z 1997 r. nie ma wątpliwości, że nie mają one charakteru przestępstw sui generis, a tym samym nie jest możliwe przyjęcie konstrukcji karalnego usiłowania (a tym bardziej usiłowania nieudolnego) popełnienia takiego przestępstwa.