Wyrok z dnia 2001-04-27 sygn. III CKN 21/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKN 21/99

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2001 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)

SSN Mirosława Wysocka

SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)

Protokolant Iwona Budzik

w sprawie z powództwa „A.” Spółdzielni w W.

przeciwko Bankowi S.A. w W., następcy prawnemu Banku S.A. w L. o zapłatę,

po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej w dniu 27 kwietnia 2001 r.

na rozprawie

kasacji strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]

z dnia 24 września 1998 r., sygn. akt I ACa […],

oddala kasację i zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 3000 (trzy tysiące) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony powodowej od wyroku Sądu Wojewódzkiego z dnia 30 kwietnia 1998 r. oddalającego jej powództwo o zapłatę przez stronę pozwaną kwoty 432171 zł.

Strony są współużytkownikami wieczystymi nieruchomości gruntowej położonej w W. przy A. pod nr […] i współwłaścicielami znajdującego się na niej budynku (na podstawie umów sprzedaży zwartych 25 maja 1994 r. i 10 marca 1995 r. strona pozwana nabyła od strony powodowej udziały w użytkowaniu wieczystym gruntu oraz we własności budynku; trzecia analogiczna umowa została zawarta 7 sierpnia 1997 r.). W drodze pisemnej umowy z 24 marca 1995 r. i sporządzonego do niej w tym samym dniu aneksu strony ustaliły sposób korzystania z wspólnego budynku przez określenie jego części przeznaczonych do wyłącznego korzystania przez każdą z nich. Strona powodowa dochodziła wymienionej wyżej kwoty od strony pozwanej tytułem korzystania przez nią z powierzchni o 104,7 m² większej od powierzchni odpowiadającej wielkości jej udziałów we współwłasności budynku w okresie od 25 maja 1994 r. do 7 sierpnia 1997 r. Jako podstawę prawną swego żądania wskazała art. 405 k.c.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Wojewódzkiego o braku podstaw do przyjęcia, że strona pozwana z przyczyn wskazanych przez stronę powodową wzbogaciła się jej kosztem bez podstawy prawnej.

W skardze kasacyjnej strona powodowa zarzuciła, iż wyrok Sądu Apelacyjnego został wydany z naruszeniem art. 217 § 1, art. 227 i art. 233 k.p.c. oraz art. 5, art. 65, art. 206, art. 207, art. 471 i art. 476 k.c.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Jak trafnie zauważył już Sąd Wojewódzki, z przepisów kodeksu cywilnego regulujących współwłasność nie wynika, aby współwłaściciel miał uprawnienie do korzystania tylko z takiej części wspólnej rzeczy, która odpowiada wielkości jego udziału.

Według art. 206 k.c., regułą jest korzystanie przez współwłaścicieli z całej wspólnej rzeczy. Stosownie do tego przepisu, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Z uwagi na dyspozytywny charakter tego przepisu, współwłaściciele mogą jednak w umowie ustalić także inny sposób korzystania z rzeczy wspólnej, w szczególności mogą dokonać – tak jak uczyniły to strony rozpoznawanej sprawy -podziału rzeczy wspólnej do używania, tj. wyodrębnić określone jej części do wyłącznego korzystania przez poszczególnych współwłaścicieli (podział quoad usum). Wydzielone części nie muszą ściśle odpowiadać wielkości udziałów współwłaścicieli.

W wypadkach objętych zakresem zastosowania art. 206 k.c. nie sposób więc w ogóle mówić o uprawnieniu współwłaścicieli do korzystania z rzeczy wspólnej w jakichkolwiek częściach. W wypadkach zaś, w których dokonano podziału quoad usum, o uprawnieniu poszczególnych współwłaścicieli do wyłącznego korzystania z określonych części rzeczy wspólnej decyduje jedynie treść umowy współwłaścicieli.

W przedstawionym stanie prawnym nie może być zatem zasadnie mowy o bezpodstawnym korzystaniu przez współwłaściciela z określonej części rzeczy dlatego, że część ta przewyższa przysługujący mu udział we współwłasności. Już więc ta okoliczność wyklucza zasadność dochodzenia przez jednego współwłaściciela od innego współwłaściciela roszczenia o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia (lub jakiegoś innego roszczenia) opartego na twierdzeniu, że korzystał on z wspólnej rzeczy w zakresie przewyższającym przysługujący mu udział we współwłasności.

Mając powyższe na względzie należało skargę kasacyjną oddalić (art. 393¹² k.p.c.), a o kosztach postępowania kasacyjnego orzec stosownie do art. 98 i 108 § 1 k.p.c. w związku z § 7 i § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. nr 154, poz. 1013 ze zm.).