Postanowienie z dnia 1998-01-14 sygn. I CKN 405/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CKN 405/97

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 14 stycznia 1998 r.

Pośredni interes sędziego w sprawach spółdzielni mieszkaniowej, której sędzia jest członkiem, nie jest podstawą wyłączenia sędziego z mocy art. 48 § 1 pkt 1 kpc, może być natomiast podstawą wyłączenia na wniosek strony, na podstawie art. 49 kpc, w zależności od stopnia zainteresowania sędziego jako członka spółdzielni wynikiem procesu.

UZASADNIENIE

Powodowie w skardze o wznowienie postępowania, opartej na podstawie z art. 401 pkt 1 kpc, powołali się na to, że w sprawie skierowanej przeciwko spółdzielni mieszkaniowej o zapłatę określonej kwoty orzekał sędzia, który jest członkiem tej spółdzielni.

Postanowieniem z dnia 4 października 1997 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku odrzucił skargę, a powodowie zaskarżyli to postanowienie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie, wbrew odmiennemu zapatrywaniu skarżącego, oparte jest na prawidłowym założeniu, że samo sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający ustawie nie oznacza, iż skarga opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. Dlatego też konieczne jest zbadanie, czy twierdzenia skargi będą stanowiły taką ustawową podstawę. Dopiero gdyby to wstępne badanie dało dla skarżącego wynik pozytywny, należałoby wyznaczyć rozprawę, w przeciwnym zaś wypadku należy skargę odrzucić (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1968 r., I CZ 122/67, OSNCP 1968/8-9 poz. 154).

Podstawą zaskarżania w drodze skargi o wznowienie postępowania może być powołana przez skarżącego okoliczność, że w sporze orzekał sędzia wyłączony z mocy samej ustawy (art. 401 pkt 1 kpc). Przytoczona podstawa wznowienia postępowania jest równocześnie przyczyną wyłączenia sędziego z mocy samej ustawy (art. 48 kpc).

Podstawą wyłączenia sędziego z mocy samej ustawy są, w myśl art. 48 kpc, te przyczyny, które ze względu na stosunek sędziego do sprawy lub uczestniczących w nim osób czynią go niezdolnym do wykonywania urzędu sędziowskiego w danej sprawie (iudex inhabilis). Wielokrotnie przytaczany art. 48 kpc zawiera enumerację podstaw wyłączenia sędziego z mocy samej ustawy. Jedną z nich, wymienioną w punkcie 1 tego artykułu, do której odwołał się skarżący, jest pozostawanie sędziego ze stroną w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki.

W judykaturze i literaturze przedmiotu zgodnie przyjmuje się, że wynik sprawy oddziaływa na prawa i obowiązki sędziego, jeżeli dzięki swej osobistej pozycji jest w stosunku do strony współuprawnionym lub współzobowiązanym, np. jako wierzyciel lub dłużnik solidarny, poręczyciel itp., bez względu na to, czy wyrok zapadły w sprawie miałby powagę rzeczy osądzonej także w stosunku do niego.

Na gruncie Prawa spółdzielczego w pełni obowiązuje zasada wyrażona w art. 19 § 3 tego Prawa, że członek spółdzielni nie odpowiada wobec wierzycieli spółdzielni za jej zobowiązania, a więc wierzyciele nigdy nie mają bezpośredniego roszczenia do członków spółdzielni budownictwa mieszkaniowego o regulowanie jej zobowiązań. Wbrew odmiennemu zapatrywaniu skarżącego, pośredni interes sędziego w sprawach spółdzielni mieszkaniowej, której sędzia jest członkiem, nie jest podstawą wyłączenia sędziego z mocy art. 48 § 1 pkt 1 kpc, może być natomiast podstawą wyłączenia na wniosek strony, na zasadzie art. 49 kpc, w zależności od stopnia zainteresowania sędziego, jako członka spółdzielni, wynikiem procesu.

W rezultacie wspomnianego badania Sąd Apelacyjny doszedł przeto do trafnego wniosku, że twierdzenie skarżących, iż w sprawie orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, nie znajduje podstaw prawnych.

Z tych względów Sąd Najwyższy, w oparciu o art. 393¹² kpc, orzekł jak w postanowieniu.