Wyłączenie sędziego w sprawach spółdzielni mieszkaniowej, której sędzia jest członkiem

Należy uznać za słuszne stanowisko, że członek spółdzielni mieszkaniowej jest z mocy samej ustawy wyłączony w sprawie, w której ta spółdzielnia jest stroną, tylko wtedy, gdy wynik sprawy może bezpośrednio oddziaływać na jego prawa lub obowiązki jako członka spółdzielni (postanowienia SN: z 10 stycznia 1997 r., I CO 42/96; z 14 stycznia 1998 r., I CKN 405/97; z 11 lutego 2000 r., I CO 80/99; z 26 kwietnia 2021 r., V CO 1/21; wyrok SN z 20 stycznia 2009 r., II CSK 229/08; tak też w odniesieniu do biegłego uchwała SN z 21 listopada 2006 r., III CZP 76/06).

Przyczyną wyłączenia przewidzianą w art. 48 § 1 pkt 1 k.p.c. jest pozostawanie przez sędziego nie w jakimkolwiek stosunku prawnym z jedną ze stron, lecz tylko w takim, który oddziaływa na sferę jego praw lub obowiązków, a więc prowadzi do powstania związku przyczynowego pomiędzy wynikiem sprawy a prawami lub obowiązkami sędziego. Chodzi więc o związek bezpośredni, kauzalny, wpływający wprost na sytuację prawną sędziego; nie ma znaczenia związek pośredni, dalszy lub czysto hipotetyczny.

Wyrok SN z dnia 23 listopada 2022 r., II CSKP 467/22

Standard: 68746 (pełna treść orzeczenia)

Na gruncie Prawa spółdzielczego w pełni obowiązuje zasada wyrażona w art. 19 § 3 tego Prawa, że członek spółdzielni nie odpowiada wobec wierzycieli spółdzielni za jej zobowiązania, a więc wierzyciele nigdy nie mają bezpośredniego roszczenia do członków spółdzielni budownictwa mieszkaniowego o regulowanie jej zobowiązań.

Wbrew odmiennemu zapatrywaniu skarżącego, pośredni interes sędziego w sprawach spółdzielni mieszkaniowej, której sędzia jest członkiem, nie jest podstawą wyłączenia sędziego z mocy art. 48 § 1 pkt 1 kpc, może być natomiast podstawą wyłączenia na wniosek strony, na zasadzie art. 49 kpc, w zależności od stopnia zainteresowania sędziego, jako członka spółdzielni, wynikiem procesu.

Postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1998r., I CKN 405/97

Standard: 63159 (pełna treść orzeczenia)