Postanowienie z dnia 2009-03-06 sygn. I PZ 1/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PZ 1/09

POSTANOWIENIE

Dnia 6 marca 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Józef Iwulski (przewodniczący)

SSN Małgorzata Gersdorf

SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa J. S.

przeciwko […] Spółce Akcyjnej w Z.

o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 6 marca 2009 r., zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C.

z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt IV 1 Pa […],

uchyla zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 października 2008 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C. odrzucił na podstawie 130² § 3 k.p.c. jako nienależycie opłaconą apelację pozwanej […] Spółki Akcyjnej od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w Z. z dnia 19 lutego 2008 r. przywracającego powoda J. S. do pracy w pozwanej spółce i zasądzającego kwotę 11.787 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że powód, dochodząc przywrócenia do pracy i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, określił w pozwie wartość przedmiotu sporu na kwotę 30.000 zł i nie wskazał sposobu jej obliczenia. W apelacji pozwana określiła wartość przedmiotu zaskarżenia pierwotnie na kwotę 11.787 zł, a następnie, wykonując zarządzenie Sądu, sprecyzowała, iż zaskarża rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji w całości, tj. zarówno w zakresie przywrócenia powoda do pracy, jak i zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, a wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 47.218 zł, co stanowi równowartość rocznego wynagrodzenia powoda i uiściła opłatę od apelacji w wysokości 30 zł.

W ocenie Sądu Okręgowego, pozwana niewłaściwie określiła wartość przedmiotu zaskarżenia, czego konsekwencją jest nieprawidłowe opłacenie apelacji. Zdaniem tego Sądu, wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie, wyliczona zgodnie z regułą wynikającą z art. 21 k.p.c., wynosi 59.005 zł, na co składają się zliczone wartości roszczeń o przywrócenie powoda do pracy (suma wynagrodzeń powoda za 12 miesięcy) w kwocie 47.218 zł oraz o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w kwocie 11.787 zł. Mając na uwadze, że wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł, na podstawie art. 35 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) Sąd uznał, że należną od apelacji pozwanego była opłata stosunkowa stanowiąca 5% wartości przedmiotu zaskarżenia. Pozwana uiściła zaś opłatę podstawową, a zatem apelacja była nienależycie opłacona, a że wniósł ją radca prawny, podlegała odrzuceniu bez wzywania do uiszczenia opłaty właściwej stosownie do art. 130² § 3 k.p.c.

W zażaleniu, na powyższe postanowienie pozwana zarzuciła naruszenie:

- art. 130² § 3 k.p.c. oraz art. 370 k.p.c. w związku z art. 373 k.p.c., poprzez bezzasadne odrzucenie prawidłowo opłaconej apelacji pozwanej;

- art. 56 k.p. oraz art. 57 k.p. poprzez przyjęcie, że żądanie przywrócenia do pracy oraz zapłaty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy ocenić należy jako odrębne roszczenia;

- art. 21 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie są dwa odrębne roszczenia, których wartość powinna zostać zsumowana, podczas gdy podstawą do oznaczenia wartości przedmiotu sporu jest wyłącznie norma art. 23¹ k.p.c.;

- przepisu art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez przyjęcie, że apelacja, w której oznaczona przez pozwaną wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi kwotę 47.218 zł, podlega opłacie stosunkowej a nie podstawowej w wysokości 30 zł.

Wskazując na powyższe zarzuty, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i nadanie biegu apelacji pozwanej.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała, że wynikające z art. 56 k.p. roszczenie o przywrócenie do pracy zawiera w sobie implicite żądanie zasądzenia stosownej kwoty wynagrodzenia. Roszczenie to zmierza przede wszystkim do stworzenia między stronami nowego stosunku pracy o treści istniejącej przed rozwiązaniem umowy o pracę, a podstawową konsekwencją wyroku uwzględniającego takie roszczenie jest ukształtowania prawa. Dopiero w jego wyniku następuje skutek w zakresie obowiązku dopuszczenia pracownika do pracy oraz zapłaty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, co uzależnione jest nadto od ziszczenia się warunku, a mianowicie zgłoszenia przez pracownika w odpowiednim czasie gotowości do podjęcia zatrudnienia. W konsekwencji, według pozwanej, w momencie wydania przez Sąd I instancji wyroku przywracającego do pracy roszczenie o zapłatę wynagrodzenia jest jeszcze niewymagalne – nie istnieje. Elementy zasądzające świadczenie w takim wyroku mają więc charakter wtórny wobec jego kształtującego charakteru.

Według skarżącego w niniejszej sprawie nie zachodzi kumulacja przedmiotowa roszczeń. Roszczenie o przywrócenie do pracy stanowi w istocie roszczenie główne o charakterze zasadniczym, zaś roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy stanowi roszczenie poboczne, które aktualizuje się dopiero w razie uwzględnienia tego pierwszego. W związku z tym brak jest podstaw do oznaczenia wartości przedmiotu sporu przy uwzględnieniu art. 21 k.p.c., gdyż podstawą do oznaczenia wartości przedmiotu sporu w sprawie winna być wyłącznie reguła płynąca z art. 23¹ k.p.c. odnosząca się do roszczenia zasadniczego. Oznaczenie zgodnie z art. 23¹ k.p.c. wartości przedmiotu sporu poprzez wskazanie wysokości wynagrodzenia za okres jednego roku w zasadzie zawiera w sobie jednocześnie oznaczenie wartości wynagrodzenia za czas trzech miesięcy pozostawania pracownika bez pracy. Niecelowe i niezasadne w świetle powołanego przepisu jak i przedstawionego wyżej charakteru roszczenia dotyczącego utraconego wynagrodzenia jest odrębne oznaczenie jego wysokości za okres trzech miesięcy, w sytuacji, w której jego wysokość mieści się w ramach większej wartości, jaką jest wynagrodzenie za okres 12 miesięcy.

W konsekwencji skarżąca stwierdziła, ze wartość przedmiotu sporu została przez pozwaną określona prawidłowo na kwotę 47.218 zł, a zatem jest ona niższa od kwoty 50.000 zł i zgodnie z normą art. 35 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należna od apelacji była opłata podstawowa w wysokości 30 zł.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie, choć z innych względów niż podniesione przez skarżącego.

Nie można zgodzić się z twierdzeniem pozwanej, iż w sytuacji, gdy powód żąda zarówno przywrócenia do pracy, jak i wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, nie dochodzi do kumulacji roszczeń uzasadniającej zastosowanie art. 21 k.p.c. Choć bowiem roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest związane z żądaniem przywrócenia do pracy w tym sensie, że nie może być dochodzone bez jednoczesnego lub wcześniejszego domagania się przywrócenia do pracy, to jednak jest roszczeniem samodzielnym w tym znaczeniu, że w orzeczeniu przywracającym do pracy nie mieści się rozstrzygnięcie o wynagrodzeniu za czas pozostawania bez pracy. Inaczej rzecz ujmując, osoba dochodząca przywrócenia do pracy nie musi równocześnie, ani też w ogóle, żądać tego wynagrodzenia, ale jego uzyskanie przez osobę przywróconą do pracy nie jest możliwe bez zgłoszenia roszczenia o jego zasądzenie. Roszczenie o przywrócenie do pracy jest roszczeniem o prawo majątkowe, którego wartość przy umowach na czas nieokreślony oblicza się zgodnie z art. 23¹ k.p.c. jako sumę wynagrodzenia za pracę za okres jednego roku. Roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest roszczeniem pieniężnym, a zatem jego wartość stanowi podana przez powoda kwota pieniężna (art. 19 § 1 k.p.c.). Jeżeli więc powód dochodzi jednym pozwem obu tych roszczeń, dla celów obliczenia wartości przedmiotu sporu w sprawie zlicza się ich wartość (art. 21 k.p.c.), jak prawidłowo przyjął Sąd Okręgowy.

Nie budzi wątpliwości, że zgodnie z art. 35 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, poz. 1398 ze zm.) w sprawach z zakresu prawa pracy, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 50.000 zł, od apelacji pobiera się opłatę stosunkową, a nie podstawową, jaką uiściła skarżąca. Sąd drugiej instancji, odrzucając apelację pozwanej na podstawie art. 130² § 3 k.p.c. nie wziął jednak pod uwagę, że zgodnie z art. 130² § 5 k.p.c. przepisów § 1 i § 3 tego artykułu nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia opłaty stosunkowej powstał na skutek sprawdzenia przez sąd wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia. Sytuacja taka miała zaś miejsce w rozpoznawanej sprawie, skoro apelacja została skierowana do całości wyroku Sądu pierwszej instancji, a zatem zarówno odnośnie do przywrócenia powoda do pracy, jak i zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, wobec czego wskazana przez pozwaną wartość przedmiotu zaskarżenia równała się wartości przedmiotu sporu. Apelująca wartość tę oznaczyła na kwotę niższą niż 50.000 zł, w związku z czym uiszczenie przez nią opłaty podstawowej znajdowało oparcie w treści art. 35 ust.. 1 zdanie pierwsze ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Sąd drugiej instancji, po dokonaniu sprawdzenia tej wartości, uznał zaś, że przewyższa ona kwotę 50.000 zł, a zatem obowiązek uiszczenia opłaty stosunkowej od apelacji powstał w warunkach objętych hipotezą art. 130² § 5 k.p.c. Tym samym nie było podstaw do stosowania art. 130² § 3 k.p.c., co jest równoznaczne z brakiem możliwości odrzucenia nieprawidłowo opłaconej apelacji bez uprzedniego wezwania strony ją wnoszącej do uiszczenia należnej opłaty stosunkowej.

Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 394¹ § 3 w związku z art. 398¹⁵ § 1 k.p.c., postanowił jak w sentencji.