Postanowienie z dnia 1998-09-25 sygn. III CKN 785/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKN 785/98

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 25 września 1998 r.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Marazzi Ceramiche Spółka Akcyjna Włochy z udziałem Jerzego G. o umorzenie weksla na skutek kasacji uczestnika na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 18 maja 1998 r. IX Gz 78/98 - postanowił uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Przewodniczący w Sądzie pierwszej instancji zarządził zwrot wniosku uczestnika postępowania o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu od rewizji.

Wniesione w jego imieniu zażalenie Sąd Wojewódzki odrzucił jako niedopuszczalne wobec niewymienienia go w przepisie art. 394 § 1 k.p.c.

W kasacji od tego ostatniego postanowienia "zarzucono" na podstawie "art. 392 § 1 k.p.c."... "obrazę przepisów proceduralnych", a mianowicie art. 394 § 1 in princ. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez przyjęcie, że na zarządzenie takie nie przysługuje zażalenie. W uzasadnieniu skarżący powołał się m. in. na zaaprobowane w piśmiennictwie niepublikowane orzeczenie Sądu Najwyższego z 28.VII.1992 r. II CRN 67/92, w którym uznano, iż zażalenie takie jest dopuszczalne.

Uznając, że kasacja jest oparta na usprawiedliwionej podstawie, Sąd Najwyższy orzekł stosownie do art. 393¹³ k.p.c.

Utrwalone jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego zapatrywanie, że określenie "postanowienia... kończące postępowanie w sprawie", o jakich mowa w art. 394 § 1 in princ. k.p.c., jest tożsame ze sformułowaniem, jakim posłużono się w art. 392 in fine k.p.c. Z tego względu Sąd Najwyższy m. in. w postanowieniu z 19.XI.1997 r. III CKN 12/96 (OSNC 1997, nr 4, poz. 41) przyjął, że postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie odmawiające przywrócenia terminu do wniesienia rewizji (apelacji) podlega zaskarżeniu w drodze kasacji. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia wskazano, że kończącymi postępowanie w sprawie są postanowienia, w wyniku których wyłączona zostaje możliwość podejmowania w sprawie dalszych czynności, a zatem kończą one to postępowanie jako całość. Ich przeciwieństwem są postanowienia rozstrzygające jedynie zagadnienia incydentalne czy uboczne.

Podobnie w postanowieniu z 28.IV.1997 r. II CZ 50/97 (OSNC 1997, nr 10, poz. 153) Sąd Najwyższy przyjął, że na postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające zażalenie na postanowienie o odrzuceniu kasacji przysługuje zażalenie.

Odnosząc te wypowiedzi do dopuszczalności zaskarżenia zarządzenia wydanego w tej sprawie należy podzielić zapatrywanie wyrażone już przez Sąd Najwyższy w powołanym postanowieniu z 28.VII.1992 r. Uwzględniając rewizję nadzwyczajną Ministra Sprawiedliwości, w uzasadnieniu tego orzeczenia powołano się na to, że tego rodzaju rozstrzygnięcie nie może pozostawać poza kontrolą instancyjną, zwłaszcza że do rangi naczelnych zaliczona została zasada dwuinstancyjności. Wprawdzie wprost w art. 394 § 1 k.p.c. przewidziano zażalenie jedynie na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu (pkt 1), jednak odpowiednio (art. 362 i 398 k.p.c.) należy do zarządzenia o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu wniesienia rewizji zastosować art. 394 § 1 k.p.c. w części dopuszczającej zażalenie na postanowienia kończące postępowanie w sprawie.

Tak samo ocenić trzeba dopuszczalność wniesienia zażalenia na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od rewizji.

Przede wszystkim - powołana zasada dwuinstancyjności została, jako reguła minimalna, wpisana obecnie do art. 176 ust. 1 Konstytucji.

Samo zaś takie zarządzenie, jakkolwiek dotyczy wprawdzie jedynie opłacenia pisma, to jednak w konsekwencji przesądza o dopuszczalności wniesienia środka odwoławczego, a zatem kończy postępowanie w sprawie. W jego następstwie postępowanie ulega bowiem ponownemu zakończeniu, w tym znaczeniu, że znoszone są skutki wniesienia o przywrócenie terminu do usunięcia przeszkód do zaskarżenia wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Prowadzi to - przy odpowiednim zastosowaniu art. 394 § 1 in princ. w związku z art. 362 i 398 k.p.c. - do wniosku, że na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od rewizji (apelacji) służy zażalenie.