Zażalenie na zwrot pozwu (art. 394 § 1 pkt 2 k.p.c.)

Dopuszczalne jest zażalenie na zarządzenie o zwrocie pozwu mimo uiszczenia brakującej opłaty od pozwu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pozwu, powodującego, że pozew wywołuje skutek od daty jego pierwotnego wniesienia zgodnie z art. 130[2] § 2 k.p.c.

W praktyce mogą pojawić się różne okoliczności związane z nienależytym opłaceniem pisma, ‎w szczególności pozwu. Strona może bowiem twierdzić np., że prawidłowo wniosła opłatę, gdy tymczasem odbyło się to sprzecznie z uregulowaniami ‎ww. rozporządzenia z dnia 21 marca 2016 r. W sprawie I PZ 21/06 Sąd Najwyższy rozważał możliwość wniesienia opłaty znakami opłaty skarbowej, trafnie uznając, że jest to niedopuszczalny sposób. Strona może także nie zgadzać się ‎z wysokością opłaty wskazanej przez przewodniczącego w zarządzeniu o zwrocie pozwu bądź z faktem nieuiszczenia jej w terminie. W pierwszym przypadku wniesienie zażalenia na zwrot pozwu, okazać się może jedyną okazją skontrolowania stanowiska przewodniczącego w zakresie wymiaru opłaty. Następnie może mieć to znaczenie podczas dokonywania rozliczenia kosztów danego postępowania. W drugiej sytuacji pomimo, że następuje sanacja na podstawie art. 130[2] § 2 k.p.c. i pismo wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia, strona może mieć interes prawny w ustaleniu terminowości wniesienia opłaty chociażby z punktu widzenia weryfikacji instrumentów prawnych umożliwiających jej realizuję szeroko rozumianego prawa do sądu.

Wskazane powyżej praktyczne aspekty dopuszczalności, a wręcz potrzeby zachowania możliwości wniesienia zażalenia na zrządzenie o zwrocie pozwu ‎z uwagi na jego nienależyte opłacenie, pomimo wdrożenia trybu sanacyjnego uregulowanego w art. 130[2] § 2 k.p.c., wymagają uzupełnienia o ocenę systemową ‎i konstytucyjną

Analiza systemowa prowadzi do jednoznacznego wniosku, że jeżeli ustawodawca dopuszcza możliwość wniesienia danego środka odwoławczego, przy spełnieniu określonych warunków dopuszczalności, to inne, potencjalne warianty ochrony prawnej w tym zakresie, musiałyby jednoznacznie wyłączać taką możliwość. Tymczasem rozwiązanie zawarte w art. 130[2] § 2 k.p.c. nie wyłącza uprawnienia do wniesienia zażalenia. Ewentualne powołanie się na „zbędność” jego wywiedzenia, a tym bardziej „niedopuszczalność”, w kontekście dokonanej sanacji, w związku ze wskazanymi powyżej praktycznymi aspektami zagadnienia, nie wytrzymuje krytyki.

Uchwała SN z dnia 12 maja 2023 r., III CZP 139/22

Standard: 68606 (pełna treść orzeczenia)

Termin do wniesienia zażalenia na zarządzenie o zwrocie pozwu, w którym wskazano zasadnicze powody rozstrzygnięcia, biegnie od dnia doręczenia uzasadnienia zgłoszonego na żądanie strony w terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia.

Uchwała SN z dnia 2 lipca 2021 r., III CZP 38/20

Standard: 52235 (pełna treść orzeczenia)