Postanowienie z dnia 2004-12-08 sygn. I CZ 142/04

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CZ 142/04

Postanowienie

Sądu Najwyższego

z dnia 8 grudnia 2004 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Tadeusz Domińczyk (spr.). Sędziowie: SN Irena Gromska-Szuster, SA Wojciech Kościołek.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa O. Polska Spółki z o.o. w B. przeciwko Konradowi P. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 grudnia 2004 r., zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 29 czerwca 2004 r., uchyla zaskarżone postanowienie

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 31 października 2002 r. Sąd Okręgowy w W., orzekając w sprawie z powództwa spółki z o.o. O. P. przeciwko spółce z o.o. A. C. i Konradowi P. o zasądzenie od obydwu pozwanych solidarnie 40.000 zł, umorzył postępowanie w sprawie wobec pozwanej spółki i oddalił powództwo wobec pozwanego Konrada P.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżyła powodowa spółka. Wezwanie do uiszczenia opłaty od apelacji zostało pełnomocnikowi powodowej spółki doręczone 18 sierpnia 2003 r. W piśmie oznaczonym datą 29 sierpnia 2003 r., które do Sądu Okręgowego wpłynęło 3 września 2003 r. powodowa spółka wniosła o przywrócenie terminu do uiszczenia wpisu wskazując na przeszkodę, którą był pobyt w szpitalu matki pracownika spółki, jedynego uprawnionego do dokonania wpłaty, gdy tymczasem był on zmuszony udać się do chorej. Z tej samej daty pochodzi wystosowane do banku polecenie przelewu żądanej opłaty.

Postanowieniem z dnia 29 września 2003 r. Sąd Okręgowy przywrócił powódce termin do uiszczenia opłaty. Apelację powódki Sąd Apelacyjny jednakże odrzucił uwzględniając zarzut pozwanej, iż przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty nastąpiło z uchybieniem art. 168 k.p.c. W uzasadnieniu swego stanowiska Sąd Apelacyjny zauważył, iż wskazana we wniosku o przywrócenie terminu przeszkoda uiszczenia wpisu nie może być uznana za niezawinioną. "Z. C. wyjechał do Ś. dnia 23.VIII.2003 r., a więc piątego dnia od dnia otrzymania wezwania do uzupełnienia braków". Udał się zatem, jak zauważa Sąd, do miasta, w którym "działają urzędy pocztowe, banki"; "Przez 5 dni, do dnia powzięcia wiadomości o stanie zdrowia swojej matki", pozostając w stanie świadomości swego obowiązku, wskazany pracownik nie może twierdzić, że nie dopuścił się zaniedbania, zwłaszcza w sytuacji, gdy oba Sądy uprzednio odmówiły powódce zwolnienia od opłaty apelacyjnej.

W zażaleniu strona powodowa zarzuca, że zaskarżone postanowienie zapadło z naruszeniem art. 168 k.p.c., skoro zdarzenie losowe sprawiło, że upoważniona do dokonania wpłaty osoba nie była w stanie wywiązać się z obowiązku.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Składając wniosek o przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty od apelacji strona powodowa powołała się nie tylko na przeszkody, które upoważnionemu do dokonywania przelewów uniemożliwiły spełnienie obowiązku, ale także na niemożliwość uruchomienia stosownych zabiegów, pozwalających ten obowiązek przerzucić na inne osoby. Tymczasem wymieniona osoba upoważniona znalazła się w sytuacji, w której zaniechanie dokonania wpłaty uznać należy za usprawiedliwione.

Przemawia za tym nie tylko stan zdrowia osoby bliskiej upoważnionemu i związany z tym stopień zaabsorbowania jej losem, ale także pobyt poza miejscem urzędowania i związany z tym brak dostępności do środków pieniężnych pracodawcy.

Nie stanowi natomiast podstawy do przyjęcia zawinienia wzgląd na samą tylko możliwość uiszczenia opłaty zanim jeszcze wystąpiła przeszkoda w tym względzie. Jak to bowiem wyjaśnił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 9 października 1986 r., IV PZ 82/86 (OSNCP 1988/1/15), jeżeli zdarzenie uniemożliwiające dokonanie czynności nastąpiło w ostatnim dniu terminu, w którym czynność miała być dokonana, to nie można przyjąć, że niedokonanie czynności jest zawinione. Za ugruntowane należy uznać stanowisko, że brak winy w uchybieniu terminu powinien być oceniany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy (por. m.in. OSNCP z 19 czerwca 1962 r., 4 CZ 35/62, RPEiS 1963/2, str. 356). Takiej, o cechach obiektywnie usprawiedliwionej przeszkody w spełnieniu obowiązku uiszczenia opłaty, należy upatrywać w zaistniałym stanie faktycznym w sprawie. To zaś, że bezskuteczne okazały się starania strony o uzyskanie zwolnienia od opłaty nie ma żadnego znaczenia. Odmowa zwolnienia sama w sobie nie zmienia bowiem rygorów będących następstwem wezwania do uiszczenia opłaty.

Godzi się zauważyć, że wszystkie wyżej podniesione uwagi mogłyby się okazać niewystarczającymi dla przyjęcia, że omawiane uchybienie nie zostało zawinione, gdyby mimo to także ustanowionemu w sprawie pełnomocnikowi można było przypisać zaniedbania w tym względzie. Tymczasem ten we wniosku o przywrócenie terminu zauważa, że został pozbawiony bezpośredniego kontaktu z J. S., jednoosobowo prowadzącym interesy spółki.

Z tych względów na zasadzie art. 393¹⁸ § 2, 393¹⁹, 397 § 2 i 3 i 386 § 4 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.