Wyrok z dnia 2000-06-28 sygn. V KKN 400/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KKN 400/99

Wyrok

Sądu Najwyższego

z dnia 28 czerwca 2000 r.

Przewodniczący: I Prezes SN Lech Gardocki. Sędziowie SN: Józef Dołhy (spr.), Tomasz Grzegorczyk. 

Protokolant: Kamila Różańska.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu wyrokiem z dnia 1 czerwca 1998 r. uznał Jerzego S. za winnego tego, że w dniu 19 stycznia 1997 r. w Wałbrzychu, działając wspólnie i w porozumieniu z Ireneuszem P., po uprzednim wybiciu szyby wystawowej dokonał włamania do kiosku sprzedaży biletów MZK, skąd zabrał w celu przywłaszczenia różnego rodzaju gatunki papierosów o łącznej wartości 200 zł na szkodę Marka K., przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Wałbrzychu z/s w Świdnicy z dnia 31 stycznia 1995 r. (sygn. akt III K 94) za czyn z art. 11 § 1 kk w zw. z art. 210 § 1 kk i art. 156 § 2 kkw zw. z art. 10 § 2 kk w zw. z art. 60 § 2 kk na karę 4 lat pozbawienia wolności, którą odbył w okresie od 25 maja 1991 r. do 25 lutego 1992 r. i od 21 stycznia 1994 r. do 5 kwietnia 1996 r.; tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 208 dkk w zw. z art. 60 § 2 dkk i za to na podstawie tych przepisów skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Od powyższego wyroku apelacje wnieśli obrońca oskarżonego i oskarżony zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przypisaniu oskarżonemu sprawstwa mimo braku bezpośrednich dowodów winy oraz obrazę przepisów postępowania - art. 5 § 2 dkpk, wnosząc na tej podstawie o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego.

Sąd Okręgowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 2 marca 1999 r. zaskarżony wyrok utrzymał w mocy z tym, że za podstawę prawną skazania Jerzego S. oraz wymiaru kary przyjął art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk.

Od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy kasację wniósł obrońca skazanego Jerzego S. zarzucając rażące naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, mianowicie:

1. art. 184 kpk popełnione przez nieodtajnienie danych osobowych świadka nr 2, mimo iż w trakcie postępowania sądowego jego imię i nazwisko stało się oskarżonemu znane, co spowodowało, iż odpadła przesłanka zastosowania tegoż przepisu;
2. art. 350 § 2 dkpk poprzez prowadzenie odroczonej rozprawy w dalszym ciągu, mimo iż skład sądu uległ zmianie, zaś strony nie wyraziły na to zgody;
3. art. 152 kpk popełnione przez dokonanie przez sąd z urzędu sprostowania protokołu rozprawy z dnia 8 maja 1998 r. w postaci dopisania postanowienia o prowadzeniu sprawy w dalszym ciągu, mimo że czynność ta może być dokonana jedynie na wniosek stron lub osób mających w tym interes prawny.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja nie jest zasadna.

W toku postępowania przed sądem pierwszej instancji przeprowadzono dowód z zeznań dwojga świadków, co do których Sąd Rejonowy w Wałbrzychu wydał postanowienie o zachowaniu danych osobowych świadka w tajemnicy. Sposób przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadków anonimowych nr 1 i 2 nie nasuwa zastrzeżeń, zaś decyzja o anonimizacji danych osobowych świadków nie była przez strony kwestionowana.

Już po wydaniu wyroku przez sąd pierwszej instancji oskarżony S. w trakcie zapoznawania się z aktami sprawy dla potrzeb sporządzenia apelacji uzyskał informację o nazwisku świadka anonimowego nr 2. Ujawnienie tej informacji nastąpiło wskutek zaniedbania protokolanta, sporządzającego odpis protokołu przesłuchania świadka nr 2. W świetle tych okoliczności ujawniony po wydaniu wyroku błąd techniczny protokolanta nie może być uznany za rażące uchybienie procesowe - naruszenie określonych w art. 184 kpk zasad przeprowadzania dowodu z zeznań świadka anonimowego.

Zgodzić się natomiast należy z autorem kasacji, że dokonane w dniu 23 listopada 1998 r. sprostowanie protokołu rozprawy głównej z dnia 8 maja 1998 r. (k. 187), przez dopisanie decyzji procesowej o kontynuowaniu rozprawy w trybie art. 350 § 2 dkpk, stanowi poważne uchybienie procesowe.

Sprostowanie protokołu rozprawy może nastąpić wówczas, gdy zawiera on nieścisłości i opuszczenia (art. 152 kpk).

O "nieścisłościach" możemy mówić wtedy, gdy zapisy są niewystarczająco precyzyjne lub błędne. W wypadku "opuszczenia" niezgodność protokołu z rzeczywistością polega na tym, że w protokole brak jest pewnej informacji co do zdarzeń, które miały miejsce, np. opuszczenie czynności procesowej. Usunięcie tej wady wymaga sprostowania protokołu przez uzupełnienie brakujących zapisów, a nie sprostowania (w sensie art. 154 kpk) tzw. oczywistej omyłki pisarskiej.

Unormowanie zawarte w przepisie art. 152 kpk w powiązaniu z treścią § 4 art. 153 kpk jednoznacznie wskazuje, że: 1) sąd z własnej inicjatywy nie ma prawa dokonać sprostowania protokołu; może to uczynić jedynie w wypadku złożenia odpowiedniego wniosku przez strony lub osoby mające w tym interes prawny; 2) sprostowanie protokołu dopuszczalne jest tylko do czasu przekazania akt sądowi wyższej instancji.

Zatem po przesłaniu akt do wyższej instancji nie jest dopuszczalna zmiana treści protokołu -jedynie sprostowanie oczywistych pomyłek pisarskich lub rachunkowych może nastąpić z urzędu w każdym czasie (art. 154 kpk).

Protokół rozprawy głównej jest podstawową formą dokumentowania czynności procesowych. Jest on dokumentem o charakterze sprawozdawczym i w postępowaniu odwoławczym stanowi zasadniczy materiał dowodowy. Instancja odwoławcza nie jest związana treścią protokołu i w wypadku powstania wątpliwości co do zgodności protokołu z rzeczywistością może dokonywać określonych ustaleń w oparciu o inne dowody - reguły związane z zasadą swobodnej oceny dowodów dotyczą także oceny protokołu rozprawy głównej. Tak więc istnienie przyczyn odwoławczych powinno być badane przez instancję kontrolną w świetle wszelkich dostępnych informacji, a nie tylko w oparciu o protokół rozprawy. Podstawę wyroku stanowi nie protokół, lecz "całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej" (art. 410 kpk). Z tego względu wady protokołu rozprawy nie mogą mieć wpływu na treść wyroku, w związku z czym nie mogą stanowić samoistnych przyczyn odwoławczych. Tylko w wypadku, gdy nieprawidłowości merytoryczne protokołu mogą świadczyć o wadliwym ustaleniu podstawy faktycznej orzeczenia, można mówić o zaistnieniu poważnych uchybień procesowych mających wpływ na treść wyroku.

Wskazane przez autora kasacji uchybienia należy rozważyć w aspekcie konsekwencji procesowych - stwierdzenie bowiem obrazy art. 350 § 2 dkpk rodzi skutek w postaci bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 2 kpk. Bezwzględne przyczyny odwoławcze określone w art. 439 kpk zachodzą tylko wtedy, gdy wymienione w tym przepisie uchybienia istniały w rzeczywistości, a nie pozornie w wyniku nieprawidłowego sporządzenia protokołu rozprawy głównej (por. postanowienie SN z dnia 19 marca 1977 r., II KZ 55/77 - OSNKW 1977, z. 4-5, poz. 46). W postępowaniu apelacyjnym żadna ze stron nie zakwestionowała prawidłowości przebiegu procesu, sąd drugiej w instancji na podstawie wyjaśnień złożonych przez przewodniczącego składu orzekającego sądu I instancji uznał, iż nie doszło do obrazy art. 350 § 2 dkpk, sam autor kasacji również nie twierdzi, że w sprawie brak było zgody stron na kontynuowanie rozprawy, zatem wadliwe sprostowanie protokołu rozprawy nastąpiło zgodnie z rzeczywistym przebiegiem procesu. Tak więc nie zachodzi uchybienie przewidziane w art. 439 § 1 pkt 2 kpk, a jedynie obraza art. 152 kpk. Obraza tego przepisu stanowi uchybienie formalne, bowiem w istocie nie nastąpiła deformacja czynności procesowej, i w tej sytuacji uchybienie polegające na nieprawidłowym sprostowaniu protokołu jest uchybieniem nieistotnym, i nie miało wpływu na treść orzeczenia.

Z tych względów należało kasację oddalić.