Sprostowanie protokołu (art 152 k.p.k.)

Pominięcia w treści zapisów dotyczących obecności poszczególnych uczestników procesu mogą mieć krańcowo różny charakter, tj. albo odzwierciedlają one stan faktyczny potwierdzając nieobecność tych osób albo są oczywistymi omyłkami pisarskimi. Wbrew przekonaniu skarżącego, te ostatnie mogą być prostowane z urzędu, a do wyjaśnienia tej kwestii służą instrumenty przewidziane w art. 153 k.p.k.

Postanowienie SN z dnia 25 września 2017 r., II KK 145/17

Standard: 25682 (pełna treść orzeczenia)

Przepisy regulujące przebieg postępowania karnego nie przewidują procedury sprostowania nieścisłości oraz opuszczeń w protokołach rozprawy lub posiedzenia po prawomocnym zakończeniu procesu.

Zagadnienie sprostowania protokołu rozprawy lub posiedzenia z powodu jego braków zostało kompleksowo uregulowane w art. 152 – 155 k.p.k.

Ustawodawca wyszczególnia dwie kategorie owych braków protokołów i różnicuje je zarówno pod względem przedmiotowym, jak i trybu usuwania. Do pierwszej z nich należą „oczywiste omyłki pisarskie i rachunkowe”, a więc zapisy uczynione co prawda w sposób błędny, ale ta ich wada jest dla sądu, stron i ewentualnych innych uczestników postępowania bezsporna. Tylko te omyłki można sprostować w każdym czasie, a więc zarówno w czasie trwania procesu, jak i po jego prawomocnym zakończeniu. Może to też nastąpić zarówno na wniosek stron i innych osób wskazanych w art. 152 k.p.k., jak i z urzędu.

Do drugiej kategorii należą „nieścisłości i opuszczenia”. O „nieścisłościach” możemy mówić wtedy, gdy zapisy w protokole są niewystarczająco precyzyjne. W wypadku „opuszczenia” niezgodność protokołu z rzeczywistością polega na tym, że brak jest pełnej informacji co do zdarzeń, które miały miejsce (tak również wyrok SN z dnia 28 czerwca 2000 r., V KKN 400/99).

W art. 152 k.p.k. regulującym kwestię jakie podmioty mogą złożyć wniosek o sprostowanie protokołu nie przewidziano możliwości dokonania takiej czynności z urzędu. Spowodowane jest to tym, że co prawda za rzetelność spisania protokołu odpowiada protokolant, ale po jego sporządzeniu niezwłocznie powinien być on poddany kontroli przewodniczącego (art. 149 § 1 k.p.k.), który swym podpisem potwierdza, że spisany dokument odpowiada rzeczywistemu przebiegowi czynności, z której go spisano – w tym momencie następuje, niejako „z urzędu”, weryfikacja treści tych zapisów.

Wniosek o sprostowanie protokołu mogą złożyć zatem jedynie strony i osoby mające ku temu interes prawny – sprostowanie następuje wówczas w trybie opisanym w art. 153 k.p.k. 

Postanowienie SN z dnia 9 czerwca 2009 r., II KZ 32/09

Standard: 39105 (pełna treść orzeczenia)