Wyrok z dnia 2010-09-29 sygn. II AKa 270/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 29 września 2010 r. (sygn. akt II AKa 270/10)

1. Występek rozboju z art. 280 § 1 k.k., w zależności od szczególnych okoliczności jego popełnienia, może mieć charakter chuligański.
2. Popełnienie występku o charakterze chuligańskim wyklucza możliwość zakwalifikowania tego występku jako wypadku mniejszej wagi .

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu w dniu 29 września 2010 r. sprawy Damiana D. i Szymona P. oskarżonych z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 57a§1k.k. i inne przestępstwa, z powodu apelacji wniesionych przez oskarżonych od wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 17 czerwca 2010 r. zaskarżony wyrok w części dotyczącej skazania z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 57a§ 1 k.k. utrzymał w mocy.

Z u z a s a d n i e n i a

Wyrokiem Sądu Okręgowego w O. z dnia 17 czerwca 2010 r., sygn. akt III K 27/10 Szymon P. i Damian D. uznani zostali za winnych popełnienia w jednym miejscu i czasie ciągu trzech przestępstw z art. 280 § 2 k.k., przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. oraz – Szymon P. – przestępstwa z art. 217 § 1 k.k. i za to skazani na kary pozbawienia wolności, a także popełnionego w tym samym miejscu i czasie przestępstwa polegającego na tym, że:

I. działając wspólnie i w porozumieniu oraz nieletnimi używając przemocy w postaci szarpania za ubranie, odpychanie, uderzenie głową w łuk głowy oraz grożenie pozbawieniem życia M. W. i K. D. doprowadzili w/w pokrzywdzonych do stanu bezbronności dokonując na ich szkodę kradzieży wódki o poj. 0,75 l, dwóch kartonów soków oraz pieniędzy w kwocie 7 zł, powodując łącznie straty w wysokości 40 zł. przy czym czynu tego dopuścili się działając publicznie, bez powodu, okazując przy tym rażące lekceważenie porządku prawnego

tj. o przestępstwo z art. 280 § 1 k.k. przy zast. art. 57 a § 1 k.k.,i za to przestępstwo, na podstawie art. 280 § 1 kk przy zast. art. 57 a § 1 k.k., skazani na kary po 3 (trzy) lata pozbawienia wolności. (…)

Powyższy wyrok, także w części skazującej za opisany wyżej czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 57a§1 k.k., zaskarżyli obaj oskarżeni apelacjami swych obrońców z urzędu.

Obrońca oskarżonego Szymona P. powyższemu orzeczeniu zarzucił:

1) błąd w ustaleniach faktycznych polegających na przyjęciu, iż oskarżony Szymon P. swoim zachowaniem wyczerpał przesłanki czynu zabronionego z art. 280 § 1 k.k. tj. przestępstwa rozboju wobec M. W. i K. D. oraz, iż dopuścił się w/w czynu w warunkach art. 57a § 1 k.k., gdy w rzeczywistości zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym wyjaśnienia oskarżonego Szymona P., zeznania świadków (…), wskazują, iż oskarżony Szymon P. nie tylko nie był inicjatorem i pomysłodawcą przedmiotowego zdarzenia, jak również nie brał w nim czynnego udziału, (…)

Apelujący ten wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego, (….) ewentualnie o przyjęcie, że czyn opisany w pkt. I aktu oskarżenia stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 283 k.k. albo uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrońca oskarżonego Damiana D. zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej kary pozbawienia wolności wymierzonej temu oskarżonemu. Wniósł o jej obniżenie.

Sąd Apelacyjny zważył. co następuje:

(…)

Ocena prawna zachowań przypisanych oskarżonemu dokonana przez Sąd pierwszej instancji jest prawidłowa.

Przedmiotem ochrony z art. 280 k.k. jest prawo własności, posiadanie oraz inne prawa rzeczowe i obligacyjne przysługujące danemu podmiotowi do rzeczy oraz nietykalność, wolność, zdrowie i życie człowieka (por. Maria Dąbrowska-Kardas, Piotr Kardas, Kodeks Karny z Komentarzem, Zakamycze, Kraków 1999, s. 64 tom III).

Sąd Okręgowy przypisał oskarżonym popełnienie występku z art. 280 § 1 k.k. o charakterze chuligańskim z art. 57a § 1 k.k. Biorąc pod uwagę bezsporne ustalenia poczynione przez ten Sąd o zachowaniu się oskarżonych bezpośrednio przed czynem oraz o sposobie jego wykonania i rzeczywistych motywach działania obu oskarżonych, kwalifikację taką in concreto należy podzielić.

Zgodnie z art. 115 § 21 występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego. Oskarżeni Szymon P. i Daniel D. zachowaniem swoim godzili w dobra prawne wyżej wskazane, takie jak: nietykalność cielesna, wolność i zdrowie pokrzywdzonych. Ale nie tylko. Bardzo wyraźnie przebija w nim zamach na porządek publiczny. Głównym motywem działania obu oskarżonych była chęć „wyżycia się”, poprzez zaczepki i bicie bezbronnych i słabszych od nich młodych ludzi, którzy przechodzili w parku i przypadkowo znaleźli się na ich drodze. Oskarżeni znajdowali przyjemność w ich zaczepianiu, biciu, zastraszaniu i poniżaniu. Był to sposób na wyładowanie własnej agresji i o to przede wszystkim im chodziło. Dokonany przy okazji takich zachowań zabór pokrzywdzonym rzeczy niewielkiej wartości (dwóch soków, wódki i 7 zł) miał analogiczny charakter, jak przy wskazywanym w art. 115 § 21 k.k. występku polegającym na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatnym do użytku cudzej rzeczy. Przez zabór tych rzeczy, przesądzający o kwalifikacji czynu z art. 280 § 1 k.k., oskarżeni jedynie podkreślili swoją wyższość i całkowite panowanie nad pokrzywdzonymi. Zamach na mienie pokrzywdzonych miał w motywacji oskarżonych ewidentnie podrzędne znaczenie; służył on przede wszystkim dalszemu upokorzeniu, zniewoleniu pokrzywdzonych, z czego oskarżeni czerpali satysfakcję, niż chęci wzbogacenia się. To uzasadnia w dalszym ciągu oceniać ich czyn, jako okazujący rażące lekceważenie porządku prawnego, podjęty bez powodu lub z oczywiście błahego powodu w rozumieniu art. 115 § 21 k.k.. Oczywista jest także sprawa publicznego charakteru tego czynu, dokonanego w parku, w więc miejscu swobodnie dostępnym dla nieoznaczonych indywidualnie osób, w którym każdy ma prawo czuć się bezpiecznie i swobodnie. Oskarżeni natomiast przebywali tam tylko po to, żeby swobodę tę innym naruszyć i dopuszczać się na nich aktów agresji.

To wszystko prowadzi do konkluzji, że występek rozboju z art. 280 § 1 k.k., w zależności od szczególnych okoliczności jego popełnienia, może mieć charakter chuligański.

(…)

Apelacja Szymona P. wniosła o przyjęcie, iż czyn oskarżonego opisany w punkcie I aktu oskarżenia stanowi wypadek mniejszej wagi.

Przypisany Szymonowi P. rozbój z art. 280 § 1 kk jest występkiem o charakterze chuligańskim. Popełnienie występku o charakterze chuligańskim wyklucza możliwość zakwalifikowania tego występku jako wypadku mniejszej wagi.

Kodeks karny nie zawiera definicji „wypadku mniejszej wagi”. Zdefiniowanie tego pojęcia zostało pozostawione doktrynie i orzecznictwu. Problematyka związana z ustaleniem okoliczności decydujących o przyjęciu wypadku mniejszej wagi była przedmiotem licznych orzeczeń tak Sądu Najwyższego jak i sądów apelacyjnych. W wyroku z dnia 26.11.2008 r. – II KK 79/08 – LEX – Sąd Najwyższy wskazał, że o zakwalifikowaniu jako wypadku mniejszej wagi decydować powinny te okoliczności, które zaliczone są do znamion czynu zabronionego.

W licznych orzeczeniach podkreśla się, że o przyjęciu wypadku mniejszej wagi decydują przedmiotowe i podmiotowe znamiona czynu. Wśród znamion strony przedmiotowej istotne znaczenie mają w szczególności: rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo, zachowanie się i sposób działania sprawcy, użyte środki, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej dobru chronionemu prawem, czas, miejsce i inne okoliczności popełnienia czynu oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego. Dla elementów strony podmiotowej istotne są: stopień zawinienia oraz motywy i cel działania sprawcy (wyrok SN z 04.04.1997 r. V KKN 6/97 – LEX, wyrok SA w Lublinie z 08.08.1996 r. II A Ka 91/96 – LEX).

O tym czy zachodzi wypadek mniejszej wagi decyduje ostateczny bilans wynikający z oceny wszystkich znamion przedmiotowych i podmiotowych danego czynu pozwalający ocenić, iż konkretny czyn cechuje się niewysoką społeczną szkodliwością.

Podobnie w literaturze wskazuje się, że wypadek mniejszej wagi zachodzi wówczas, gdy okoliczności popełnienia czynu zabronionego wskazują, że czyn charakteryzuje się niewielkim stopniem społecznej szkodliwości. To stopień społecznej szkodliwości czynu jest podstawowym kryterium oceny czy dany czyn można zakwalifikować jako wypadek mniejszej wagi (por. Małgorzata Dąbrowska-Kardas, Piotr Kardas, Kodeks Karny z Komentarzem, Zakamycze, Kraków 1999 r. tom III s. 116-118 oraz przytoczoną tam literaturę).

A zatem wypadek mniejszej wagi to uprzywilejowana postać czynu o znamionach typu podstawowego, w której znamiona przestępstwa cechują się niewysoką szkodliwością społeczną. Chuligański charakter występku jest okolicznością podwyższającą stopień jego społecznej szkodliwości. Ustawodawca dał temu wyraz w art. 57a § 1 k.k. nakazując sądowi wymierzenie kary w wysokości nie niższej od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Prowadzi to do konkluzji, iż popełnienie występku o charakterze chuligańskim wyklucza możliwość zakwalifikowania tego występku jako wypadku mniejszej wagi.

(…)