Postanowienie z dnia 2003-01-15 sygn. IV CZ 205/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CZ 205/02

Postanowienie Sądu Najwyższego

z dnia 15 stycznia 2003 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Filomena Barczewska.

Sędziowie SN: Marian Kocon, Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Arthura M. przeciwko Jadwidze M. o rozwód i alimenty, po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 stycznia 2003 r., zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 13 listopada 2002 r., uchyla zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił - na podstawie art. 373 k.p.c. -apelację powoda, ponieważ adwokat nie usunął jej braku formalnego w ustawowym terminie. Z ustaleń Sądu drugiej instancji wynika, że Przewodniczący Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego zarządzeniem z dnia 10 lipca 2002 r. wezwał pełnomocnika powoda do podpisania apelacji i uiszczenia należnego od niej wpisu w terminie tygodnia pod rygorem odrzucenia środka odwoławczego. Adwokat, który otrzymał odpis zarządzenia dnia 15 lipca 2002 r., nie podpisał apelacji w ustawowym terminie, a Sąd pierwszej instancji, mimo nieusunięcia tego braku, przekazał ją do rozpoznania Sądowi odwoławczemu.

W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik powoda zarzucił, że apelacja nie jest dotknięta brakiem formalnym w postaci jej niepodpisania, ponieważ nie została odrzucona przez Sąd pierwszej instancji (art. 370 k.p.c.). Zaprzeczył też, że otrzymał odpis zarządzenia z dnia 10 lipca 2002 r. i podniósł, że Sąd Apelacyjny, przyjmując, iż zachodzi stwierdzony przez niego brak formalny apelacji, powinien był - na podstawie art. 373 k.p.c. - przed odrzuceniem apelacji wezwać go do usunięcia tego braku. W konkluzji zażalenia pełnomocnik powoda wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Apelacja, wniesiona przez pełnomocnika powoda, zawiera na wstępie pieczęć kancelarii adwokackiej i złożony obok niej podpis w postaci nieczytelnego znaku ręcznego. Pod treścią apelacji znajduje pieczęć zawierającą imię i nazwisko pełnomocnika oraz oznaczenie jego zawodu. Na tej pieczęci nie ma podpisu adwokata.

Nie budzi wątpliwości stanowisko Sądu odwoławczego, że apelacja powoda jest dotknięta brakiem formalnym, ponieważ nie została podpisana przez adwokata (art. 368 § 1 k.p.c. w zw. z art. 126 § 1 pkt 4 k.p.c.). W orzecznictwie i piśmiennictwie przyjmuje się, że podpis, stanowiący jak gdyby zatwierdzenie treści pisma, powinien być umieszczony pod jego treścią na znak, że ta część pisma jest objęta oświadczeniem woli lub wiedzy podpisującego (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1973 r., III CZP 78/72, OSNC 1973, nr 12, poz. 207). Dlatego podpis w postaci nieczytelnego znaku ręcznego złożony obok pieczęci kancelarii adwokackiej, zamieszczonej na wstępie pisma procesowego zawierającego apelację, nie spełnia wymagania podpisania apelacji.

Nie można natomiast odeprzeć - wobec zaprzeczenia adwokata, że otrzymał wezwanie Sądu Okręgowego do usunięcia braków formalnych apelacji - zarzutu skarżącego, że apelacja została odrzucona z naruszeniem art. 373 k.p.c. Ustalenie Sądu Apelacyjnego, że adwokat otrzymał odpis zarządzenia z dnia 10 lipca 2002 r. jest oparte na dowodzie doręczenia (k. 359). Wynika z niego, że doręczenie miało charakter doręczenia zastępczego, ponieważ dokonano go do rąk osoby upoważnionej do odbioru przesyłki (art. 138 § 2 k.p.c.). Uszło jednak uwagi Sądu, że dowód doręczenia nie został prawidłowo wypełniony. Na jego odwrocie listonosz - z naruszeniem § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie szczegółowego trybu doręczania pism sądowych przez pocztę w postępowaniu cywilnym (Dz. U. Nr 62, poz. 597) - nie wpisał imienia i nazwiska osoby, która odebrała przesyłkę. Ta wada dowodu doręczenia, nie pozwala - na podstawie samego dowodu doręczenia - przyjąć, że pełnomocnik powoda został wezwany do usunięcia stwierdzonego braku apelacji. Niezbędne jest zatem wyjaśnienie, czy mimo wadliwie wypełnionego dowodu doręczenia można uznać, że adwokat otrzymał zarządzenie w sprawie usunięcia braków formalnych apelacji. Odrzucenie apelacji powoda - na podstawie art. 373 k.p.c. - bez wzywania skarżącego do usunięcia stwierdzonych braków formalnych apelacji nastąpi tylko wówczas, gdy okaże się, że Sąd pierwszej instancji skutecznie doręczył adwokatowi odpis zarządzenia z dnia 10 lipca 2002 r.

Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji postanowienia (art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 393¹⁸ § 3 k.p.c.).