Uchwała z dnia 1999-03-16 sygn. I KZP 4/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I KZP 4/99

Uchwała z dnia 16 marca 1999 r.

Sformułowanie zawarte w art. 178 k.k. "skazując sprawcę ... sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę" nie oznacza, że górna granica zagrożenia ustawowego za przestępstwo określone w art. 177 § 1 k.k. ulega zmianie. Postępowanie karne w sprawie o przestępstwo określone w art. 177 § 1 k.k., popełnione w okolicznościach wskazanych w art. 178 k.k., może być zatem prowadzone w trybie uproszczonym.

Przewodniczący: sędzia SN J. Bratoszewski.

Sędzia SN: F. Tarnowski.

Sędzia SA delegowany do SN: H. Gradzik (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Krajowej: R. Stefański.

Sąd Najwyższy w sprawie Zbigniewa W., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Opolu - postanowieniem z dnia 17 grudnia 1998 r. - zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Jaki jest właściwy tryb postępowania w sprawie o przestępstwo z art. 177 § 1 k.k. w warunkach określonych w art. 178 k.k.?"

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Przedstawione do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne wyłoniło się w następującej sytuacji procesowej.

W dniu 21 października 1998 r. Prokurator Rejonowy w P. wniósł do Sądu Rejonowego w P. sporządzony przez Policję, a zatwierdzony przez siebie, akt oskarżenia przeciwko Zbigniewowi W. oskarżonemu o popełnienie przestępstwa określonego w art. 177 § 1 k.k. Dochodzenie w sprawie zostało przeprowadzone w postępowaniu uproszczonym i o rozpoznanie sprawy przez sąd w takim również postępowaniu wnosił Prokurator.

W dniu 19 listopada 1998 r. Sąd Rejonowy w P. na podstawie art. 339 § pkt 4 i art. 345 § 1 k.p.k. postanowił zwrócić sprawę Prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego. W uzasadnieniu sąd stwierdził, iż z opisu zarzuconego czynu wynika, że oskarżony prowadził samochód w stanie nietrzeźwości. W związku z tym zarzucony czyn należało zakwalifikować z art. 177 § 1 w zw. z art. 178 k.k. Górna granica zagrożenia ustawowego za tak kwalifikowane przestępstwo wynosi, zdaniem tego sądu, 4 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności, co wyłącza je z kręgu przestępstw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym (art. 469 § 1 pkt 1 k.p.k.). W tej sytuacji konieczne było, w przekonaniu Sądu Rejonowego, zwrócenie sprawy Prokuratorowi w celu uzupełnienia czynności w postępowaniu przygotowawczym i wniesienia aktu oskarżenia odpowiadającego wymogom w postępowaniu zwyczajnym.

Prokurator Rejonowy w P. złożył zażalenie. Zarzucił postanowieniu obrazę przepisów prawa procesowego. Wyraził pogląd, że przestępstwo określone w art. 177 § 1 k.k., popełnione przez sprawcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości, zagrożone jest karą do 3 lat pozbawienia wolności, a podwyższenie zagrożenia przewidziane w art. 178 k.k. nie stanowi przeszkody do rozpoznania sprawy w postępowaniu uproszczonym.

Przy rozpoznawaniu zażalenia Sąd Wojewódzki w O. uznał, że wyłoniło się zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy w związku z wątpliwościami co do tego, czy sprawa o przestępstwo określone w art. 177 § 1 k.k., popełnione przez sprawcę działającego w warunkach wskazanych w art. 178 k.k., może być rozpoznana w postępowaniu uproszczonym. Przedstawiając to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu w trybie art. 441 § 1 k.p.k., Sąd Wojewódzki wyraził zapatrywanie, że nietrzeźwość sprawcy występku określonego w art. 177 § 1 k.k. stanowi znamię przestępstwa, uzasadniające jego kwalifikowanie w zbiegu z art. 178 k.k., a to z kolei pociąga podwyższenie górnej granicy ustawowego zagrożenia do 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Tym samym sprawa o przestępstwo zarzucone oskarżonemu nie podlegałaby rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Prokurator Prokuratury Krajowej, ustosunkowując się do zagadnienia przedstawionego w postanowieniu Sądu Wojewódzkiego, wniósł o podjęcie uchwały stwierdzającej, że postępowanie w sprawach o przestępstwa przewidziane w art. 177 § 1 w zw. z art. 178 k.k. prowadzi się w trybie uproszczonym. W uzasadnieniu swego stanowiska podał, że dla rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego istotne znaczenie ma to, czy możliwość wymierzenia za przestępstwo określone w art. 177 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 178 k.k. kary pozbawienia wolności w rozmiarze do 4 lat i 6 miesięcy wyznacza granicę zagrożenia ustawowego. Pogląd ten, w ocenie Prokuratora, byłby zasadny tylko w razie uznania, że przepis art. 178 k.k. statuuje kwalifikowane typy przestępstw. Na wyprowadzenie takiego wniosku nie pozwala jednak analiza struktury tego przepisu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Na wstępie zauważyć należy, że sformułowanie pytania prawnego przez Sąd Wojewódzki nie jest właściwe. Sugeruje ono, że niniejsza sprawa może toczyć się wyłącznie w postępowaniu uproszczonym albo wyłącznie w postępowaniu zwyczajnym (alternatywa rozłączna). Tymczasem, zgodnie ze stanowiskiem doktryny i praktyki, każda sprawa z oskarżenia publicznego, przewidziana ustawowo do trybu uproszczonego, może toczyć się również w postępowaniu zwyczajnym. Postępowanie uproszczone nigdy nie jest obligatoryjne [A. Gaberle: Postępowanie szczególne w kodeksie postępowania karnego z 1997 r., seria Krótkie komentarze do nowej kodyfikacji karnej, 1998, z. 14, s. 117-139; R. Stefański (w:) Komentarz do kodeksu postępowania karnego, pod red. Z. Gostyńskiego, t. II, Dom Wydawniczy ABC, 1998, s. 565]. Na tak postawione pytanie należałoby w zasadzie odmówić udzielenia odpowiedzi, gdyż zagadnienie "właściwego trybu" nie wymaga zasadniczej wykładni ustawy. Istota zagadnienia prawnego jest jednak inna, a wiąże się z tym, że Prokurator Rejonowy w P., skarżąc postanowienie o zwrocie sprawy, utrzymuje, że podlega ona rozpoznaniu w trybie uproszczonym, gdyż przestępstwo określone w art. 177 § l k.k., popełnione przez sprawcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości, mieści się w zespole przestępstw zagrożonych karą nie przekraczającą 3 lat pozbawienia wolności. Stawiając przytoczone na wstępie pytanie prawne Sąd Wojewódzki nawiązuje do treści art. 469 § 1 pkt 1 k.p.k., który uprawnia organy procesowe do prowadzenia postępowania uproszczonego w sprawach o przestępstwa wyodrębnione ze względu na kryterium górnej granicy zagrożenia ustawowego karą pozbawienia wolności. Sąd zmierza do wyjaśnienia, czy zagrożenie ustawowe przewidziane za zarzucone oskarżonemu przestępstwo określone jest w sankcji przepisu art. 177 § 1 k.k., czy też dookreśla je przepis art. 178 k.k. poprzez podwyższenie górnej granicy zagrożenia karą pozbawienia wolności o połowę.

Przed przystąpieniem do udzielenia odpowiedzi niezbędne staje się odwołanie do fundamentalnego dla prawa karnego zagadnienia typizacji przestępstw i służących temu zasad techniki legislacyjnej.

Typizacja przestępstw stanowi prawną formę kryminalizacji, czyli uznania jakiegoś zachowania się człowieka za przestępne. Sprowadza się do określenia znamion, a więc ujęcia słowami ustawy, na czym polegają poszczególne typy przestępstw, i przez to wskazania, jakie fakty podlegają udowodnieniu w postępowaniu karnym, jeśli miałoby nastąpić skazanie (J. Andrejew: Podstawowe pojęcia nauki o przestępstwie, PWN 1988, s. 129 i 208). Zespół znamion określonych w ustawie karnej definiuje typ czynu zabronionego (art. 115 § 1 k.k.).

W nauce prawa karnego wyróżnia się typy podstawowe przestępstwa oraz typy kwalifikowane i uprzywilejowane. W typie kwalifikowanym, zawierającym wszystkie znamiona typu podstawowego, ustawodawca dodaje inne jeszcze znamiona przesądzające o tym, że sankcja jest surowsza od przewidzianej w typie podstawowym.

Prawidła techniki legislacyjnej, regulowanej przepisami uchwały nr 147 Rady Ministrów z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (M.P. Nr 44, poz. 310), nie precyzują sposobów nadawania formy ustawowej typom kwalifikowanym. Praktyka wskazuje natomiast, że typy kwalifikowane zamieszcza się w odrębnych artykułach (np. art. 159 k.k.), albo też w oddzielnym paragrafie artykułu tworzącego typ podstawowy (np. art. 210 § 2 k.k.) lub w oddzielnym ustępie (np. art. 116 ust. 2 i 3 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Zamieszczenie w art. 178 k.k. dodatkowych okoliczności do typów przestępstw określonych w art. 173, 174 i 177 k.k., których zaistnienie podwyższa granice penalizacji, mogłoby sugerować, że intencją ustawodawcy było utworzenie typów kwalifikowanych. Nie można jednak pominąć, że warunkiem niezbędnym do uznania, iż przepis wprowadza kwalifikowany typ przestępstwa, jest oznaczenie w nim odrębnej i samoistnej sankcji karnej (J. Andrejew: op. cit., s. 215). W powołanych wyżej zasadach techniki prawodawczej warunek ten znajduje następujące ujęcie: "W przepisie karnym sankcję karną określa się bez odsyłania do innych przepisów karnych". Dopuszcza się takie odesłanie tylko w przepisach bezpośrednio po sobie następujących, przy użyciu w drugim przepisie zwrotu: "Tej samej karze podlega, kto ..." (§ 56 ust. 1 i 2 zasad techniki prawodawczej).

Przy uwzględnieniu powyższych, ogólnych uwag nawiązujących do typizacji przestępstw i przytoczonego kanonu metodyki legislacyjnej, można przejść do szczegółowej już analizy przepisu art. 178 k.k. w celu sformułowania odpowiedzi na pytanie, czy wprowadza on typy kwalifikowane przestępstw w stosunku do typów podstawowych określonych w art. 173, 174 i 177 k.k., czy też specyfikuje jedynie okoliczności dające sądowi podstawę do wymierzenia kary ponad górną granicę zagrożenia ustawowego oznaczonego w wymienionych przepisach.

Nie nasuwałyby się żadne wątpliwości w tym względzie, gdyby art. 178 k.k. miał następującą konstrukcję: "Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 173, 174 lub 177 k.k. znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, podlega karze pozbawienia wolności w wysokości do górnej granicy zagrożenia przewidzianego w tych przepisach, zwiększonego o połowę". Tak sformułowany przepis, zawierający typowo ujętą hipotezę, dyspozycję i sankcję, statuowałby typy kwalifikowane przestępstw określonych w art. 173, 174 lub 177 k.k. (w odniesieniu do art. 173 § 2 i 4 - podwójnie kwalifikowane). Jego zawartość i forma odpowiadałaby wymogom techniki legislacyjnej, także w zakresie sankcji, która pozornie nosiłaby cechy niesamoistności, a faktycznie ujmowałaby precyzyjnie i syntetycznie rozmiary sankcji ośmiu typów kwalifikowanych (tyle jest "wyjściowych" typów przestępstw określonych w art. 173, 174 i 177 k.k.). Analogiczną konstrukcję zastosował ustawodawca przy tworzeniu typów przestępstw przeciwko mieniu, kwalifikowanych ze względu na wystąpienie w ich znamionach mienia o znacznej wartości lub dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury (art. 294 § 1 i 2 k.k.).

Konstrukcja i stylistyka przepisu art. 178 k.k. jest jednak zupełnie odmienna, a w zestawieniu z wszystkimi pozostałymi uregulowaniami zawartymi w części szczególnej kodeksu karnego - wyjątkowa. Odmienność formy jest niewątpliwie zamierzona, a wskazuje na to, że intencją ustawodawcy przy modelowaniu art. 178 k.k. nie było utworzenie kwalifikowanych typów przestępstw.

Do powyższego wniosku prowadzi wykładnia gramatyczna przepisu art. 178 k.k., powiązana z analizą semantyczną użytych w nim pojęć. Pierwsza jego część (poprzedzająca sformułowanie dotyczące orzeczenia o karze) wskazuje jednoznacznie, że sprawca, który popełnił przestępstwo określone w art. 173, 174 lub 177 k.k. znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, zostaje skazany za przestępstwo zakwalifikowane z jednego z tych przepisów. Sytuacja takiego sprawcy w odniesieniu do typu przestępstwa mu przypisanego jest zatem identyczna, jak sprawcy skazanego z jednego z wymienionych przepisów przy braku okoliczności wymienionych w art. 178 k.k. W obu wypadkach typ przestępstwa wyczerpuje się w znamionach ustawowych opisanych w art. 173, 174 lub 177 k.k. Potwierdzeniem tego wniosku jest użycie w drugiej części przepisu sformułowania o orzeczeniu kary za przypisane sprawcy przestępstwo, ale odniesionej, co jasno wynika ze składni przepisu, do przestępstwa zakwalifikowanego z jednego z przepisów wymienionych w części pierwszej. Tak więc okoliczności wskazanych w art. 178 k.k. ustawodawca nie traktuje jako znamion żadnego z przestępstw, do których je odnosi. Nie kształtują one typów kwalifikowanych, co wcale nie oznacza, że nie wpływają na sytuację prawną sprawcy w razie skazania.

Uregulowanie co do wymiaru kary za przestępstwa określone w art. 173, 174 lub 177 k.k. popełnione w okolicznościach podanych w art. 178 k.k. zawiera się przede wszystkim w sformułowaniu "sąd orzeka karę pozbawienia wolności przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo", możliwość zaś orzeczenia zwiększonego wymiaru kary wyrażona została w relacji do górnej granicy ustawowego zagrożenia. Dwojako zatem wyrażono zamysł niesamoistnego ukształtowania wymiaru kary za przestępstwa określone w art. 173, 174 lub 177 k.k. popełnione w okolicznościach wskazanych w art. 178 k.k. Po pierwsze, przez odesłanie expressis verbis do kary przewidzianej za przypisane przestępstwo, którego typ, jak wykazano, ustanowiony został w jednym z tych przepisów. Po drugie, przez nazwanie ustawowym zagrożeniem tylko tych granic sankcji, które są sprzężone z typami przestępstw.

Można zatem zasadnie sformułować konkluzję, że orzeczenie przez sąd kary pozbawienia wolności w rozmiarze przekraczającym górną granicę zagrożenia ustawowego, do czego uprawnia art. 178 k.k., nie będzie już wymierzeniem kary w granicach zagrożenia ustawowego oznaczonego w art. 173, 174 lub 177 k.k., lecz wyjściem ponad te granice. Ponownie należy tu przywołać zasady techniki legislacyjnej, które obligują przy tworzeniu typów przestępstw do użycia w przepisie formy "podlega karze" (§ 56-57 zasad). Brak takiej formy w art. 178 k.k., związanej nieodłącznie z pojęciem zagrożenia ustawowego, dodatkowo potwierdza, że przy konstruowaniu tego przepisu zamierzeniem ustawodawcy było pozostawienie sądowi możliwości orzekania kar w granicach zagrożenia ustawowego z art. 173, 174 lub 177 k.k., co oczywiste, a także ponad te granice, tj. do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Całość przedstawionego wywodu prowadzi do wniosku, że zawartego w art. 178 k.k. umocowania sądu ("sąd orzeka karę") do wymierzenia kary zwiększonej o połowę w stosunku do górnej granicy zagrożenia ustawowego z art. 173, 174 lub 177 k.k. nie można traktować jako mieszczącego się w ramach zagrożenia ustawowego. Należy więc przyjąć, że wymierzenie przez sąd w warunkach określonych w art. 178 k.k. kary przekraczającej górną granicę zagrożenia z art. 173, 174 lub 177 k.k., stanowi nadzwyczajne obostrzenie kary, tj. instytucję, do której ustawodawca nawiązuje w art. 57 § 1 i 2 k.k.

Skoro zatem okoliczności popełnienia przestępstw określonych w art. 173, 174 lub 177 k.k., wymienionych w art. 178 k.k., nie można uznać za znamiona ustawowe przestępstw, gdyż wykładnia gramatyczna i logiczna przepisu art. 178 k.k. nie daje ku temu podstaw, a nadto jeśli granice wymiaru kary przewidziane w tym przepisie nie formują samoistnego zagrożenia ustawowego, to tezę, iż ustawodawca nie wprowadził w art. 178 k.k. kwalifikowanych typów przestępstw, uznać należy za udowodnioną.

W odniesieniu do przestępstwa spowodowania wypadku drogowego (art. 177 k.k.) nastąpiła wyraźna zmiana w porównaniu do unormowania w kodeksie karnym z 1969 r. Tam bowiem stan nietrzeźwości sprawcy wypadku i zbiegnięcie sprawcy z miejsca zdarzenia zamieszczone były jako znamiona ustawowe w odrębnych przepisach art. 145 § 3 i 4. Budowa tych przepisów, a zwłaszcza odrębność sankcji, wskazywały jednoznacznie, iż tworzą one typy kwalifikowane w stosunku do przestępstw określonych w art. 145 § 1 lub art. 145 § 2 d.k.k.

Odmienność koncepcji zrealizowanej w tym zakresie w nowym kodeksie karnym jest zupełnie wyrazista, a forma, w jakiej nadano jej kształt normatywny, odpowiada prawidłom techniki legislacyjnej. Te ostatnie uregulowane zostały wprawdzie aktem prawnym w randze uchwały Rady Ministrów, a więc obowiązującym tylko jednostki organizacyjne podległe temu organowi (art. 93 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), lecz w praktyce stosowane są przy tworzeniu wszelkich aktów prawnych, także ustawowych. Wynika to z samej treści przepisów zawartych w powołanej uchwale, adresowanych właśnie do służb legislacyjnych ustawodawcy. Przy wykładni określonych przepisów, zwłaszcza gramatycznej i systemowej, zasady te mogą mieć posiłkowe znaczenie.

Z punktu widzenia zasad techniki prawodawczej przepis art. 178 k.k. należy do tych uregulowań, które nie tworzą nowego typu przestępstwa, lecz wskazują na okoliczności obciążające, od których zaistnienia uzależnia się wprowadzenie surowszej sytuacji prawnej sprawcy (§ 59 zasad). Przyjętą tu interpretację potwierdza również "Uzasadnienie rządowego projektu nowego kodeksu karnego", w którym przyjmuje się, że popełnienie przestępstwa sprowadzenia katastrofy w komunikacji, jej niebezpieczeństwa albo spowodowania wypadku przez sprawcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem innego środka odurzającego stanowi podstawę do nadzwyczajnego obostrzenia kary (teza 7 w uzasadnieniu rozdziału XXI - Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji). Z tą wykładnią harmonizuje przepis art. 42 § 2 k.k. Nałożony nim obowiązek orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych wiąże ustawodawca z popełnieniem przestępstwa określonego rodzaju (przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji), ale w okolicznościach wskazanych w art. 178 k.k., które do znamion tych przestępstw nie należą, lecz kształtują sytuację prawną sprawcy jako surowszą zarówno co do rozmiarów potencjalnie grożącej mu kary pozbawienia wolności, jak i co do konieczności orzeczenia przez sąd środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Rozwiązanie przyjęte w art. 178 k.k., wprowadzające możliwość nadzwyczajnego obostrzenia kary, odchodzi od dotychczasowej tradycji legislacyjnej wyrażającej się w tym, że okoliczności natury ogólnej nie tworzące typu kwalifikowanego, zamieszczane były w części ogólnej kodeksu karnego. Wyjątkowość takiej regulacji ma swoje uzasadnienie.

Wszystkie bowiem pozostałe przepisy normujące przesłanki nadzwyczajnego obostrzenia kary (art. 64 § 1 i 2 oraz art. 65 k.k.) dotyczą wszelkich przestępstw umyślnych, co w oczywisty sposób przemawiało za ich usytuowaniem w części ogólnej kodeksu karnego. W omawianym natomiast wypadku ustawodawca uznał, że określone okoliczności, tj. znajdowanie się sprawcy w stanie nietrzeźwości lub pod wypływem środka odurzającego albo zbiegnięcie z miejsca zdarzenia, mogą mieć specjalne znaczenie przy wymiarze kary za popełnienie trzech typów przestępstw - określonych w art. 173, 174 lub 177 k.k. O ile w przypadku popełnienia innych przestępstw sąd może wziąć pod uwagę te okoliczności przy wymiarze kary (art. 53 § 1 i 2 k.k.) i nadać im znaczenie obciążające, o tyle w razie zaistnienia tychże okoliczności przy popełnieniu przestępstw określonych w art. 173, 174 lub 177 k.k., obciążający ich wpływ na wymiar kary może z woli ustawodawcy doprowadzić do orzeczenia kary pozbawienia wolności przekraczającej górną granicę zagrożenia ustawowego nawet o połowę. Zamieszczenie omawianego przepisu w części szczególnej kodeksu nie narusza kanonów legislacji. Zgodnie z § 19 zasad techniki prawodawczej, jeżeli pewne elementy uściślające treść kilku przepisów szczegółowych, zwłaszcza przepisów prawa materialnego, miałyby się powtarzać w tych przepisach, należy je wydzielić w jeden wspólny przepis i zamieścić albo w przepisach ogólnych danej ustawy, albo bezpośrednio po zespole tych przepisów szczegółowych, w których elementy te miałyby wystąpić. Ta ostatnia możliwość została tu wykorzystana.

Po rozważeniu znaczenia prawnego unormowania zawartego w art. 178 k.k. powrócić należy do punktu wyjścia ujętego w pytaniu czy sprawy o przestępstwa określone w art. 177 § 1 k.k., popełnione w okolicznościach wskazanych w art. 178 k.k., mogą być prowadzone w postępowaniu uproszczonym. Wszystkie przedstawione wywody uzasadniają udzielenie odpowiedzi twierdzącej. Wykazano, że popełnienie przestępstw określonych w art. 173, 174 lub 177 k.k. w okolicznościach podanych w art. 178 k.k. nie zmienia typu przypisanego przestępstwa. Bez zmiany pozostaje też zagrożenie ustawowe za występek określony w art. 177 § 1 k.k., popełniony przez sprawcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości, jako nie przekraczające granicy 3 lat pozbawienia wolności (art. 469 § 1 pkt 1 k.p.k.).

Wymaga podkreślenia, że zagrożenie ustawowe określa wyłącznie przepis statuujący typ przestępstwa. Nie mają na nie wpływu przepisy uprawniające sąd do modyfikacji granic zagrożenia przy stosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia lub nadzwyczajnego obostrzenia kary. Pogląd ten znajdował zastosowanie przy podejmowaniu przez Sąd Najwyższy wszystkich uchwał w tej kwestii w okresie obowiązywania kodeksu karnego z 1969 r.:

- z dnia 19 marca 1970 r. - VI KZP 27/69 - OSNKW 1970, z. 4-5, poz. 33,

- z dnia 29 lipca 1970 r. - VI KZP 26/70 - OSNKW 1970, z. 10, poz. 116,

- z dnia 29 lipca 1970 r. - VI KZP 32/70 - OSNKW 1970, z. 10 poz. 117,

- z dnia 20 września 1973 r. - VI KZP 28/73 - OSNKW 1973, z. 12, poz. 152,

- z dnia 18 września 1975 r. - VI KZP 2/75 - OSNKW 1975, z. 10-11, poz. 135,

- z dnia 29 marca 1976 r. - VI KZP 46/75 - OSNKW 1976, z. 4-5, poz. 53,

- z dnia 21 maja 1976 r. - VII KZP 6/76 - OSNKW 1976, z. 7-8, poz. 88,

- z dnia 28 stycznia 1978 r. - VII KZP 23/77 - OSNKW 1979, z. 1-2, poz. 1,

- z dnia 7 sierpnia 1982 r. - VI KZP 19/82 - OSNKW 1982, z. 10-11, poz. 68,

- z dnia 20 maja 1992 r. - I KZP 16/92 - OSNKW 1992, z. 9-10, poz. 65.

Nie ma powodów, by na gruncie kodeksu karnego z 1997 r. odstąpić od konsekwentnej linii orzecznictwa, która chroniła przed niejednolitością wykładni przepisów prawa karnego, do jakiej zapewne doszłoby, gdyby pojęcie zagrożenia ustawowego rozciągnąć do możliwości modyfikacji jego granic w sytuacjach umożliwiających in concreto zastosowanie nadzwyczajnego obostrzenia lub nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Z tych powodów, rozstrzygając zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni przepisu art. 178 k.k., Sąd Najwyższy podjął sformułowaną na wstępie uchwałę.

OSNKW 1999 r., Nr 5-6, poz. 27