Przestępstwa podstawowe oraz kwalifikowane

W nauce prawa karnego wyróżnia się typy podstawowe przestępstwa oraz typy kwalifikowane i uprzywilejowane. W typie kwalifikowanym, zawierającym wszystkie znamiona typu podstawowego, ustawodawca dodaje inne jeszcze znamiona przesądzające o tym, że sankcja jest surowsza od przewidzianej w typie podstawowym. Prawidła techniki legislacyjnej, regulowanej przepisami uchwały nr 147 Rady Ministrów z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (M.P. Nr 44, poz. 310), nie precyzują sposobów nadawania formy ustawowej typom kwalifikowanym. Praktyka wskazuje natomiast, że typy kwalifikowane zamieszcza się w odrębnych artykułach (np. art. 159 k.k.), albo też w oddzielnym paragrafie artykułu tworzącego typ podstawowy (np. art. 210 § 2 k.k.) lub w oddzielnym ustępie (np. art. 116 ust. 2 i 3 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Zamieszczenie w art. 178 k.k. dodatkowych okoliczności do typów przestępstw określonych w art. 173, 174 i 177 k.k., których zaistnienie podwyższa granice penalizacji, mogłoby sugerować, że intencją ustawodawcy było utworzenie typów kwalifikowanych. Nie można jednak pominąć, że warunkiem niezbędnym do uznania, iż przepis wprowadza kwalifikowany typ przestępstwa, jest oznaczenie w nim odrębnej i samoistnej sankcji karnej (J. Andrejew: op. cit., s. 215). W powołanych wyżej zasadach techniki prawodawczej warunek ten znajduje następujące ujęcie: "W przepisie karnym sankcję karną określa się bez odsyłania do innych przepisów karnych". Dopuszcza się takie odesłanie tylko w przepisach bezpośrednio po sobie następujących, przy użyciu w drugim przepisie zwrotu: "Tej samej karze podlega, kto ..." (§ 56 ust. 1 i 2 zasad techniki prawodawczej).

Uchwała SN z dnia 16 marca 1999 r., I KZP 4/99

Standard: 42796 (pełna treść orzeczenia)