Wyrok z dnia 2007-06-13 sygn. III KK 432/06

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KK 432/06

Wyrok z dnia 13 czerwca 2007 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Jadwiga Żywolewska-Ławniczak (spr.). Sędziowie: SN Wiesław Błuś, WSO del. do SN Tomasz Artymiuk. Protokolant: Rafał Rychlicki.

Prokurator Prokuratury Krajowej: Beata Mik.

Sąd Najwyższy w sprawie Daniela W. skazanego z art. 258 § 1 k.k. i innych po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 13 czerwca 2007 r., kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 7 czerwca 2006 r., zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego z dnia 15 grudnia 2005 r., uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy, w punktach I, VII i VIII wyroku z dnia 15 grudnia 2005 r., przypisał oskarżonemu Danielowi W. popełnienie następujących czynów:

- w okresie od wakacji 2003 r. do lutego 2004 r. wraz z innymi osobami w Braniewie brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu wprowadzanie do obrotu, udzielanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz udzielanie bez takowej korzyści środków psychotropowych oraz środków odurzających co stanowi przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. i za to wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

- w okresie od wakacji 2003 r. do lutego 2004 r. działając w zorganizowanej grupie przestępczej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w krótkich odstępach czasu wielokrotnie udzielił w celu osiągnięcia korzyści majątkowej Radosławowi K. (...), co najmniej 126 gram substancji psychotropowej w postaci amfetaminy o wartości co najmniej 2.860 zł oraz co najmniej 41 tabletek substancji psychotropowej w postaci extazy o wartości co najmniej 590 zł, a nadto udzielił bez takowej korzyści Tomaszowi D. substancji psychotropowej w postaci 5 sztuk tabletki extazy co stanowi przestępstwo z art. 59 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 58 ust. 1 tejże ustawy w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 59 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności;

- w okresie od wakacji 2003 r. do lutego 2004 r. w B., działając w zorganizowanej grupie przestępczej opisanej w pkt I posiadał w znacznej ilości wbrew przepisom ustawy środki odurzające w postaci marihuany w nieustalonej ilości oraz substancje psychotropowe w postaci amfetaminy w ilości nie mniejszej niż 126 gram oraz 31 sztuk tabletek extazy co stanowi przestępstwo z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przy zastosowaniu art. 65 § 1 i 2 k.k. i za to na mocy art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności.

W punkcie IX tegoż wyroku, na mocy art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. sąd wymierzył oskarżonemu Danielowi W. karę łączną 4 lat pozbawienia wolności.

Po rozpoznaniu apelacji obrońcy oskarżonego, podnoszącej zarzut błędu w ustaleniach faktycznych oraz obrazy art. 370 § 1 k.p.k., Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 7 czerwca 2006 r., zmienił zaskarżony wyrok - w części dotyczącej oskarżonego Daniela W. - w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej zawarte w pkt IX oraz ustalił, iż przestępstwo przypisane temu oskarżonemu w pkt VIII stanowi czyn współukarany uprzedni przestępstwa opisanego w pkt VII, w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Kasację od tego wyroku wniósł obrońca skazanego Daniela W., który zarzucił:

- "rażące naruszenie prawa to jest art. 85 k.k. i art. 434 § 1 k.p.k. poprzez uchylenie rozstrzygnięcia Sądu I instancji o karze łącznej i brak wydania nowego rozstrzygnięcia w tym zakresie mimo, iż Sąd wydający wyrok jest zobligowany do orzeczenia kary łącznej, co w konsekwencji spowodowało pogorszenie sytuacji Daniela W. wobec wprowadzenia do wykonania kar za poszczególne czyny jednostkowe przewyższające wydaną karę łączną;

- rażące naruszenie prawa to jest art. 7 k.p.k. i art. 171 § 7 k.p.k. oraz art. 370 § 1 k.p.k. poprzez oparcie orzeczenia na sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań doświadczenia życiowego ocenie zeznań świadka Aleksandry, której to ponadto przesłuchania dokonano w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi, co w konsekwencji doprowadziło do zasugerowania jej nieprawdziwych zeznań, na których podstawie uznano oskarżonego za winnego przypisanych mu czynów.

W oparciu o te zarzuty wniósł "o uchylenie w całości powyższego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu".

W pisemnej odpowiedzi na kasację Prokurator Apelacyjny w Gdańsku wniósł o:

1 - uwzględnienie kasacji obrońcy oskarżonego zarzucającej rażące naruszenie prawa -art. 85 k.k. i art. 434 k.p.k. poprzez uchylenie rozstrzygnięcia Sądu I instancji o karze łącznej i nie orzeczenie przez Sąd Apelacyjny nowego rozstrzygnięcia w tym przedmiocie - i uchylenie w tej części wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

2 - oddalenie kasacji obrońcy oskarżonego zarzucającej rażące naruszenie prawa - art. 7 k.p.k. i art. 171 § 7 k.p.k. i art. 370 § 1 k.p.k. poprzez oparcie orzeczenia przez Sąd na sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazań doświadczenia życiowego ocenie zeznań świadka Aleksandry L., co do której przesłuchania jej dokonano w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi, co w konsekwencji doprowadziło do zasugerowania jej nieprawdziwych zeznań, na podstawie których uznano oskarżonego za winnego przypisanych mu czynów - i utrzymanie w tej części w mocy wyroku Sądu Apelacyjnego.

Uczestniczący w rozprawie kasacyjnej Prokurator Prokuratury Krajowej wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej Daniela W. w zakresie związanym z pkt 7, 8, 9 wyroku Sądu Okręgowego i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, z uwagi, iż ta część orzeczenia Sądu odwoławczego dotknięta jest uchybieniem z art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Niezależnie od podniesionych w kasacji zarzutów, wyrok w zaskarżonej części nie mógł się ostać. Sąd Najwyższy podzielił bowiem pogląd wyrażony przez Prokuratora Prokuratury Krajowej, uczestniczącego w rozprawie kasacyjnej, iż w tej części wyrok ten dotknięty jest uchybieniem o charakterze bezwzględnym, wymienionym w art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k. Sąd odwoławczy w swoim orzeczeniu, w odniesieniu do Daniela W., zawarł dwa wzajemnie sprzeczne rozstrzygnięcia co do przypisanego temu oskarżonemu w pkt VIII wyroku sądu pierwszej instancji występku z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Zmienił zaskarżony wyrok sądu a quo w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej zawarte w pkt IX tego wyroku, po czym ustalił, że wskazany wyżej występek, przypisany skazanemu Danielowi W. w pkt VIII wyroku sądu pierwszej instancji stanowi czyn współukarany uprzedni przestępstwa przypisanego mu w pkt VII tego wyroku.

Jeśli się zważy, że przypisany Danielowi W. w pkt VIII wyroku sądu pierwszej instancji występek posiadania środków odurzających w nieustalonej ilości, substancji psychotropowych w postaci amfetaminy i tabletek extasy miał być popełniony w okresie tożsamym z przypisanym w mu w pkt VII występkiem udzielania tychże substancji odurzających i psychotropowych to stanowisko sądu odwoławczego można uznać za merytorycznie poprawne. Posiadanie środków odurzających lub psychotropowych przez sprawcę przestępstwa udzielania tych środków jest warunkiem sine qua non karalnego zachowania, stanowi niezbędny "środek do celu" i jako takie może być oceniane przy zastosowaniu konstrukcji czynu współukaranego uprzedniego. Jednakże zastosowanie tej konstrukcji - zarówno w orzeczeniu sądu pierwszej instancji jak i w orzeczeniu sądu odwoławczego - w żadnym razie nie eliminuje konieczności rozstrzygnięcia co zarzutu, który oceniony został na jej podstawie. Ustawa procesowa nie zawiera wyraźnej regulacji w tej kwestii, przy czym konstrukcja czynów współukaranych zbieżna jest z wystąpieniem ujemnej przesłanki procesowej, jako "innej okoliczności wyłączającej ściganie", wskazanej w art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k., co przemawia za wydaniem w tej sytuacji orzeczenia umarzającego, zgodnie z art. 414 § 1 k.p.k. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 stycznia 2001 r., sygn. akt II AKa 248/00, Prok. i Pr. z. 10, poz. 108, 2001 r., wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 lutego 2005 r. sygn. akt II AKa 22/05, Lex nr 147209).

Takiego rozstrzygnięcia orzeczenie sądu odwoławczego nie zawiera. Sąd ten nie dokonał żadnej korekty zaskarżonego wyroku sądu pierwszej instancji, eliminującej rozstrzygnięcie o skazaniu i wymierzeniu skazanemu Danielowi W. kary 1 roku pozbawienia wolności za występek z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przypisany mu pkt VIII wyroku sądu pierwszej instancji, poprzestając na ustaleniu, że ma do niego zastosowanie konstrukcja czynu współukaranego, co winno stanowić uzasadnienie decyzji o umorzeniu postępowania w zakresie tak ocenionego zachowania, lecz nie może zastąpić rozstrzygnięcia. W tej sytuacji kolejne rozstrzygnięcie - "utrzymanie zaskarżonego wyroku w pozostałej części" może być odczytane w ten sposób, że wyrok sądu pierwszej instancji w części skazania Daniela W. za występek z art. 62 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii stał się prawomocny, a wymierzona mu za ten czyn kara 1 roku pozbawienia wolności podlega wykonaniu.

Ten stan rzeczy, pogłębiony przez trafnie podniesione w kasacji i przyznane przez Sąd odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rażące naruszenie art. 85 k.k. poprzez zaniechanie orzeczenia o uprzednio rozwiązanej karze łącznej przesądza o zaistnieniu uchybienia wskazanego w art. 439 § 1 pkt 7 k.p.k., zachodzi bowiem sprzeczność w orzeczeniu uniemożliwiająca jego poprawne wykonanie.

Uzasadnienie wyroku sądu odwoławczego nie zawiera żadnej dalszej argumentacji, poza powtórzeniem stwierdzenia o zastosowaniu konstrukcji czynu współukaranego uprzedniego. Możliwe jest zatem uznanie, że nastąpiło "dorozumiane" uchylenie skazania i wymiaru kary 1 roku pozbawienia wolności za czyn przypisany skazanemu w pkt VIII wyroku sądu pierwszej instancji, jak to - jak się wydaje - odczytał ten Sąd. Nie jest też wykluczone, choć oczywiście błędne, takie odczytanie wyroku jakiego dokonał Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu postanowienia z dnia 27 czerwca 2006 r. Wskazał tam, jako podstawę decyzji o kontynuowaniu tymczasowego aresztowania wobec skazanego Daniela W., wymierzenie mu kary 3 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz dwukrotnego wymierzenia kary 1 roku pozbawienia wolności, wskazując tym samym na egzystowanie kary za występek uznany za czyn współukarany uprzedni.

Wykazana wyżej sprzeczność w wyroku sądu odwoławczego w odniesieniu do skazanego Daniela W. zdecydowała o jego uchyleniu, przy czym Sąd Najwyższy zdecydował o konieczności ponowienia całego postępowania odwoławczego w odniesieniu do tego skazanego, mimo iż drugi z zarzutów podniesionych w kasacji dotyczącej naruszenia art. 7, 171 § 7 i art. 370 § 1 k.p.k., w świetle trafnej i wyczerpującej argumentacji zawartej w uzasadnieniu sądu odwoławczego, należało ocenić jako oczywiście bezzasadny.

Stylistyka orzeczenia sądu odwoławczego utrudnia precyzyjne zakreślenie zakresu uchylenia częściowego, a ponowne rozpoznanie apelacji obrońcy oskarżonego Daniela W. pozwoli zarówno na wyeliminowanie wszystkich uchybień, jak i na poprawne sformułowanie wyroku sądu odwoławczego, nie stwarzającego trudności w jego wykonaniu.

Rozważywszy powyższe Sąd Najwyższy orzekł jak w wyroku.