Uchwała z dnia 1979-07-18 sygn. VI KZP 13/79

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 13/79

Uchwała 7 sędziów z dnia 18 lipca 1979 r.

Podpisanie przez pracownika sekretariatu prokuratury na polecenie prokuratora wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku należy traktować analogicznie do braku podpisu osoby uprawnionej do złożenia wniosku, a więc jako brak, który może być naprawiony w trybie art. 105 § 1 k.p.k., ze skutkiem prawnym wynikającym z treści zdania pierwszego art. 105 § 2 k.p.k.

Przewodniczący: Prezes B. Dzięcioł. Sędziowie: J. Bratoszewski, W. Komorniczak (sprawozdawca), M. Szczepański, J. Pustelnik (współsprawozdawca), T. Rybicki, W. Żebrowski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Kabat.

Sąd Najwyższy w sprawie Henryka K., skazanego z art. 145 § 1 k.k., i Józefa B., skazanego z art. 156 § 3 k.k., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 30 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 11, poz. 54 z późn. zm.) przez Sąd Najwyższy w składzie zwykłym postanowieniem z dnia 4 kwietnia 1979 r. zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy złożony przez prokuraturę rejonową pisemny wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku w wypadku niepodpisania przez prokuratora, lecz podpisania przez pracownika sekretariatu tej prokuratury z polecenia prokuratora, może być - stosownie do art. 105 § 1 k.p.k. - uzupełniony w trybie i ze skutkami przewidzianymi w tym przepisie?"

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Przepis art. 104 § 1 k.p.k. określa wymagania, którym powinno odpowiadać każde pismo procesowe. Inne przepisy kodeksu postępowania karnego (art. 295-297) określają dodatkowe wymagania dla pisma procesowego szczególnej wagi, jakim jest akt oskarżenia.

Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku jest pismem procesowym, powinien więc odpowiadać wymaganiom zawartym w art. 104 § 1 k.p.k. Wniosek taki złożony przez prokuraturą powinien być podpisany przez właściwego prokuratora albo asesora prokuratury, działającego w granicach upoważnienia wymienionego w art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 14 kwietnia 1967 r. o prokuraturze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 13, poz. 55 z późn. zm.).

Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku podpisany przez pracownika sekretariatu prokuratury, nawet na polecenie właściwego prokuratora, nie spełnia wymagania wymienionego w art. 104 § 1 pkt 4 k.p.k.

Brak podpisu uprawnionej osoby na dokumencie procesowym wywiera różne skutki prawne określone przez przepisy ustawy. Tak np. jeżeli orzeczenie sądu nie zostało podpisane przez wszystkich członków składu - z wyjątkiem wypadku określonego w art. 373 § 3 k.p.k. - sąd odwoławczy uchyla zaskarżone orzeczenie niezależnie od granic środka odwoławczego i wpływu tego uchybienia na treść orzeczenia. Należy przy tym jednak podkreślić, że obowiązek sądu odwoławczego uchylenia orzeczenia dotkniętego taką wadą wynika z przepisu szczególnego - art. 388 pkt 5 k.p.k.

Inne skutki prawne wywołuje brak podpisu prokuratora - w tym również asesora prokuratury - na akcie oskarżenia. Wprawdzie art. 295-297 k.p.k. nie wymieniają wymagania podpisania aktu oskarżenia przez prokuratora, nie oznacza to jednak, że prokurator nie ma obowiązku podpisania aktu oskarżenia. Przepisy art. 295-297 k.p.k. są przepisami w odniesieniu do aktu oskarżenia szczególnymi, poszerzającymi w tym zakresie wymagania określone w art. 104 § 1 k.p.k. Oznacza to, że akt oskarżenia powinien uwzględniać również wymagania tych przepisów łącznie z wymaganiem co do podpisu prokuratora, a nieuwzględnienie tych wymagań stanowi wadę, która może być naprawiona w trybie art. 105 § 2 k.p.k., ze skutkami prawnymi przewidzianymi w tym przepisie.

Takie stanowisko zajmował również Sąd Najwyższy w swym orzecznictwie. W uchwale z dnia 12 maja 1960 r. - VI KO 122/59 (PiP 1961, z. 4-5, s. 833) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że brak podpisu oskarżyciela stanowi brak formalny, który powinien być uzupełniony w trybie art. 249 k.k. (z 1932 r.).

W uchwale z dnia 29 kwietnia 1970 r. - VI KZP 4/70 (OSNKW 1970, z. 6, poz. 56) Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 298 k.p.k. w zakresie w nim unormowanym jest przepisem szczególnym w stosunku do norm art. 105 § 1 i 2 k.p.k., i tylko w tym zakresie wyłącza jego stosowanie. Wynika z tego, że jeżeli akt oskarżenia wykazuje braki inne poza określonymi w art. 298 k.p.k., a zwłaszcza nie uwzględnia wymagań zawartych w art. 104 § 1 k.p.k., można te braki naprawić w trybie art. 105 § 1 k.p.k., ze skutkiem wymienionym w zdaniu pierwszym § 2 tego artykułu.

Przytoczone uwagi mają znaczenie w kwestii prawnej przedstawionej do rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy w składzie zwykłym Sądowi Najwyższemu w składzie powiększonym.

Skoro bowiem brak podpisu prokuratora na akcie oskarżenia może być uzupełniony w trybie art. 105 § 1 k.k., ze skutkiem wymienionym w § 2 tego przepisu zdanie pierwsze, to również w tym samym trybie można uzupełnić brak formalny wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, spowodowany brakiem podpisu prokuratora na tym wniosku.

Złożenie podpisu na wniosku przez pracownika sekretariatu prokuratury, a więc osobę nieuprawnioną do dokonania tej czynności, ale działającą na polecenie właściwego prokuratora, oznacza, że wolę żądania nadesłania uzasadnienia wyroku wyraził prokurator, a więc osoba do tego prawnie upoważniona. Natomiast prokurator uczynił to w niewłaściwej formie, ponieważ wniosek taki podpisał nie on sam, lecz na jego polecenie pracownik sekretariatu prokuratury.

W tych warunkach, skoro prokurator zajął w tej sprawie określone stanowisko, podpisanie wniosku przez pracownika sekretariatu prokuratury na polecenie prokuratora należy uznać za brak formalny, polegający na braku podpisu osoby uprawnionej do złożenia wniosku, a więc za brak, który może być naprawiony w trybie art. 105 § 1 k.p.k., ze skutkiem prawnym wynikającym z treści zdania pierwszego art. 105 § 2 k.p.k.

OSNKW 1979 r., Nr 10, poz. 99