Uchwała z dnia 1987-07-10 sygn. VI KZP 10/87

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 10/87

Uchwała z dnia 10 lipca 1987 r.

W wypadku gdy postępowanie przygotowawcze przeciwko imiennie określonej osobie o współudział w tym samym czynie zostało prawomocnie umorzone na podstawie art. 280 § 1 k.p.k., sąd nie może w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w wyroku ustalić, że oskarżony dopuścił się tego czynu we współdziałaniu z tą osobą.

Przewodniczący: sędzia W. Ochman. Sędziowie: R. Bodecki, C. Kraska (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: H. Minarczuk.

Sąd Najwyższy w sprawie Bogdana N., oskarżonego o czyn określony w art. 208 k.k. w zw. z art. 60 § 1 k.k., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Płocku - postanowieniem z dnia 20 lutego 1987 r. - zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"1. Czy sąd może w części dyspozytywnej wyroku ustalić, że oskarżony przypisanego mu czynu dopuścił się we współdziałaniu z inną określoną imiennie osobą w sytuacji, gdy ta osoba w procesie występowała w charakterze świadka, a toczące się przeciwko niej postępowanie karne zostało prawomocnie umorzone przez prokuratora ze względu na brak dostatecznych dowodów winy?

2. W wypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze - jak będzie kształtować się sytuacja prawna danej osoby?"

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

 Uzasadnienie

 Prawomocne postanowienie prokuratora - wydane na podstawie art. 280 § 1 k.p.k. - o umorzeniu postępowania przygotowawczego przeciwko podejrzanemu skutkuje wygaśnięcie skargi publicznej (skonsumowanie skargi). A zatem jeżeli nie dojdzie do wznowienia postępowania (art. 293 § 2 k.p.k.) lub uchylenia w trybie art. 294 § 1 k.p.k. przez Prokuratora Generalnego PRL prawomocnego postanowienia o umorzeniu postępowania, nie ma podstaw prawnych do oskarżenia osoby, przeciwko której postępowanie zostało prawomocnie umorzone. W razie skierowania przeciwko takiej osobie aktu oskarżenia sąd zobowiązany byłby do umorzenia postępowania na podstawie art. 11 pkt 7 k.p.k. w każdym stadium postępowania (art. 299 § 1 pkt 1, art. 361 § 1 i art. 388 pkt 4 k.p.k.). Przeto wobec prawomocnego zakończenia postępowania w tym zakresie, a tym samym braku skargi uprawnionego oskarżyciela, sąd nie może w opisie czynu przypisanego w wyroku wymienić osoby nie objętej aktem oskarżenia jako współsprawcy czynu.

Jeżeli natomiast ustalenia sądu wskazują na współudział w czynie osoby nie objętej oskarżeniem w danym procesie karnym, konieczne będzie stwierdzenie: "działając wraz z inną osobą" lub "działając wraz z inną nie ustaloną osobą". W ten sposób zostaną zarazem spełnione wymagania art. 360 § 2 pkt 1 k.p.k., nakazujące dokładne ustalenie przypisanego oskarżonemu czynu.

Jeżeli jednak sąd nie będzie dysponował innymi ustaleniami co do ewentualnego współsprawstwa w czynie niż te, które znane były prokuratorowi w czasie podejmowania decyzji o umorzeniu postępowania na podstawie art. 280 § 1 k.k., to rzecz oczywista, że w sytuacji nie pozwalającej na wskazanie konkretnej osoby jako współsprawcy nie można w opisie czynu przypisanego w wyroku twierdzić, iż oskarżony działał z inną osobą, lecz tylko należy ograniczyć się do wskazania osoby oskarżonej.

Odmienne bowiem rozstrzygnięcie byłoby sprzeczne z istotą instytucji wygaśnięcia skargi, skutkującej niemożność wytoczenia przeciwko danej osobie oskarżenia, a w konsekwencji - wskazywania tej osoby jako sprawcy czy współsprawcy przestępstwa.

Ponadto zauważyć należy, że niezachowanie tych zasad może rodzić niekorzystne dla danej osoby skutki, np. jeśli chodzi o dochodzenie roszczeń na gruncie prawa cywilnego czy też negatywne reperkusje natury osobistej (np. orzeczenie wobec oskarżonego kary przewidzianej w art. 49 k.k. spowoduje ujawnienie jako współsprawcy osoby, w odniesieniu do której nie wniesiono w ogóle oskarżenia).

W tej sytuacji udzielenie odpowiedzi na pytanie drugie stało się bezprzedmiotowe.