Prawomocność postanowienia umarzającego postępowanie przygotowawcze przeciwko osobie

Nie budzi wątpliwości zdolność do nabycia cechy prawomocności, gdy chodzi o orzeczenia tego rodzaju wydane przez sąd na etapie postępowania jurysdykcyjnego. Także w wypadku umorzenia postępowania przygotowawczego, które toczyło się już przeciwko konkretnej osobie, nie ma sporu co do możliwości pełnego uprawomocnienia się takiego orzeczenia. W takim wypadku mają zastosowanie ograniczenia wynikające z treści art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., których uchylenie może nastąpić w warunkach określonych w art. 327 § 2 k.p.k. W tym ostatnim przepisie, ustawodawca wyraźnie deklaruje prawomocność postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego prowadzonego przeciwko osobie oraz wprowadza szczególny tryb jego wzruszenia.

Przepis art. 327 § 2 k.p.k. nakłada wymóg dewolutywności decyzji wzruszającej postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego prowadzonego przeciwko osobie (postanowienie w przedmiocie wznowienia musi zostać wydane przez prokuratora nadrzędnego nad tym, który wydał lub zatwierdził postanowienie o umorzeniu) oraz konieczność ujawnienia się nowych (i to istotnych) faktów lub dowodów nieznanych w poprzednim postępowaniu lub wystąpienia okoliczności wymienionej w art. 11 § 3 k.p.k. (uchylenie lub istotna zmiana wyroku, z powodu którego doszło do umorzenia postępowania przeciwko osobie).

Tylko w stosunku do tej grupy postanowień o umorzeniu postępowania (tj. postępowań prowadzonych przeciwko osobie), ustawodawca nadał procesowe znaczenie orzeczeniu sądu o utrzymaniu w mocy rozstrzygnięcia organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, formułując zastrzeżenie zawarte w art. 328 zd. 2 k.p.k. Ograniczone zostały w ten sposób uprawnienia Prokuratora Generalnego do uchylenia postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego prowadzonego przeciwko osobie, nawet gdy okaże się, że umorzenie to było niezasadne.

Prowadzi to do wniosku, że prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania przygotowawczego prowadzonego przeciwko osobie stwarza stan powagi rzeczy osądzonej. Dlatego dopuszcza się możliwość zaskarżenia kasacją nadzwyczajną orzeczenia sądu utrzymującego w mocy postanowienie o umorzeniu postępowania prowadzonego już przeciwko osobie.

Uchwała SN (7) z dnia 29 listopada 2016 r., I KZP 6/16

Standard: 25982 (pełna treść orzeczenia)

Prawomocne postanowienie prokuratora - wydane na podstawie art. 280 § 1 k.p.k. - o umorzeniu postępowania przygotowawczego przeciwko podejrzanemu skutkuje wygaśnięcie skargi publicznej (skonsumowanie skargi)

Uchwała SN z dnia 10 lipca 1987 r., VI KZP 10/87

Standard: 39473 (pełna treść orzeczenia)