Postanowienie z dnia 1994-01-11 sygn. I CRN 209/93

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt  I CRN 209/93

Postanowienie z dnia 11 stycznia 1994 r.

Wniesienie rewizji przez samą stronę nie uchyla obowiązku wezwania jej pełnomocnika do uiszczenia należnego wpisu.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą nie ma obowiązku ustanowienia osoby uprawnionej do odbioru pism zarówno w miejscu wykonywania tej działalności (siedzibie), jak i zamieszkania.

Przewodniczący: sędzia SN K. Kołakowski (sprawozdawca).

Sędziowie SN: S. Dąbrowski, G. Filcek.

Sąd Najwyższy z udziałem prokuratora I. Kaszczyszyn, po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 1994 r. sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Obrotu Towarowego Przemysłu Skórzanego (...) w Ł. przeciwko Zdzisławowi S. o zapłatę, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 września 1993 r. sygn. akt (...)

uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku w celu rozpoznania rewizji pozwanego i rozstrzygnięcia o wpisie od rewizji nadzwyczajnej.

Uzasadnienie

W rewizji nadzwyczajnej od postanowienia Sądu Apelacyjnego, którym odrzucona została rewizja pozwanego, Minister Sprawiedliwości zarzucił rażące naruszenie art. 133 § 3 i art. 375 k.p.c. oraz wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy temu Sądowi w celu rozpoznania tej rewizji. W uzasadnieniu autor rewizji nadzwyczajnej podniósł, że sądy obu instancji nie miały podstaw do przyjęcia, iż wpis od rewizji został uiszczony przez pozwanego po terminie, a tym samym do ustalenia, czy są podstawy do przywrócenia tego terminu. Doręczenie wezwania do uiszczenia wpisu od rewizji pozwanemu, a nie jego pełnomocnikowi procesowemu, było czynnością bezskuteczną, a tym samym termin ten nie mógł od tej daty rozpocząć biegu. Zarzucił również, że w sytuacji, gdy pozwany kwestionował, jakoby potwierdził odbiór wezwania, konieczne było przeprowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego, a zatem Sąd Apelacyjny nie mógł czynić w tym względzie ustaleń jedynie na podstawie porównania podpisów pozwanego. Za chybiony uznano również argument tego Sądu, że pozwany, podając siedzibę swojego sklepu jako adres dla doręczenia mu pism sądowych, miał obowiązek ustanowić osobę uprawnioną do odbioru pism dla niego przeznaczonych.

Uwzględniając rewizję nadzwyczajną (art. 422 § 2 k.p.c.) Sąd Najwyższy podzielił podniesione w niej zarzuty.

Istotnie, Sąd Apelacyjny wprawdzie zawiadomił o terminie rozprawy rewizyjnej pełnomocnika pozwanego i stwierdził prawidłowość doręczenia (akt), jednakże wdając się w kontrolę prawidłowości postanowienia Sądu I instancji przywracającego pozwanemu termin do uiszczenia wpisu od rewizji, całkowicie pominął, iż - stosownie do art. 133 § 3 zdanie pierwsze k.p.c. - także wezwanie do uiszczenia wpisu należnego od rewizji wniesionej przez pozwanego należało doręczyć jego pełnomocnikowi procesowemu. Obowiązku tego - choć tak błędnie przyjmują w praktyce niektóre sądy - nie uchylało złożenie rewizji przez pozwanego, a nie jego pełnomocnika. Równocześnie bowiem nie wypowiedział on udzielonego pełnomocnictwa procesowego. Podzielić trzeba zatem pogląd wyrażony w uzasadnieniu powołanej w rewizji nadzwyczajnej uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1981 r. IV PZP 3/81 (OSNCP 1982, z. 2-3, poz. 24), że wprawdzie nie narusza prawa praktyka stosowana w niektórych sądach równoczesnego kierowania wezwań do uiszczenia opłat sądowych i do samej strony i do jej pełnomocnika, jednakże nie może to mieć wpływu na liczenie biegu terminu od daty doręczenia wezwania pełnomocnikowi, a nie stronie.

Postępowanie w przedmiocie przywrócenia terminu, w tym i wydanie zaskarżonego postanowienia, było w tych warunkach bezprzedmiotowe, co uzasadnia orzeczenie zgodnie z wnioskiem zawartym w rewizji nadzwyczajnej.

Uboczne znaczenie mają w tej sytuacji zarzuty podniesione w uzasadnieniu tej rewizji co do uchybień, jakich dopuścił się Sąd Apelacyjny przy wydaniu zaskarżonego postanowienia, choć i one są trafne. W szczególności bowiem Sąd Apelacyjny, kontrolując zasadność przywrócenia terminu do uiszczenia wpisu od rewizji, działał jako sąd rewizyjny, a zatem miał obowiązek wzięcia pod uwagę stanu faktycznego ustalonego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji (art. 385 § 1 k.p.c.). Tymczasem Sąd ten dokonał odmiennego ustalenia co do faktu doręczenia wezwania do rąk pozwanego niż uczynił to Sąd I instancji, uznając, że porównanie podpisu "jest zbieżne" z nie kwestionowanym. Ponadto - jak wynika choćby z zawartej przez strony umowy - pozwany prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, a zatem nie znajdowało podstawy prawnej uznanie, iż "jako kierownik firmy - sklepu" miał obowiązek ustanowić osobę uprawnioną do odbioru pism dla niego pod tym adresem przeznaczonych. W art. 138 § 2 k.p.c. mowa jest bowiem jedynie o możliwości doręczenia pisma osobie upoważnionej do odbioru pism przeznaczonych dla pracodawcy, jeżeli osoba taka została wyznaczona. Zgodnie z art. 133 § 1 k.p.c., regułą jest dokonywanie doręczenia osobie fizycznej jej osobiście, choć w różnych możliwych miejscach (por. art. 135 k.p.c.). Dopuszczalne wyjątki doręczeń tzw. zastępczych nie mogą być rozszerzane.

OSNC 1994 r., Nr 7-8, poz. 163