Wyrok z dnia 2019-11-29 sygn. III SA/Kr 1022/19

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Halina Jakubiec Sędziowie WSA Barbara Pasternak (spr.) WSA Bożenna Blitek Protokolant sekretarz sądowy Renata Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2019 r. przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej del. do Prokuratury Okręgowej w Krakowie Danuty Jantas sprawy ze skargi K. U. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 28 sierpnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy w formie wsparcia w procesie integracji cudzoziemców uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji

Decyzją z dnia [...] 2019 r. ([...]) na podstawie art. 104, 107 kpa oraz art. 7, 8, 14, 20 ust. 1, art. 91, 92 ust. 1, art. 93 , 95, art. 102, 106, 109 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r., poz. 1508), § 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom (Dz.U.2015.515) Prezydent Miasta odmówił przyznania K. U. pomocy w formie wsparcia w procesie integracji cudzoziemców, którzy uzyskali status uchodźcy.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazano, że zgodnie z art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, pomocy dla cudzoziemca udziela się na wniosek cudzoziemca złożony do starosty, za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie, w terminie 60 dni od dnia uzyskania przez cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy. Dalej organ I instancji wskazał, że K. U. złożyła wniosek w dniu 17 kwietnia 2019 roku, natomiast status uchodźcy został jej nadany w dniu 28 stycznia 2019 r. przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców po rozpatrzeniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej, decyzją doręczoną w dniu 6 lutego 2019 r.

Zdaniem organu I instancji termin określony w treści art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej powinien być liczony od dnia doręczenia ww. decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, bowiem decyzja ta uwzględnia w całości żądanie strony. Tym samym decyzja stała się ostateczna w dacie jej doręczenia odwołującej.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła K. U. Odwołująca wskazała, że za dzień uzyskania przez cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy, od którego - w myśl przepisu art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej należy liczyć początek 60-dniowego terminu do złożenia wniosku o przyznanie pomocy mającej na celu wspieranie procesu integracji, nie może być uznany dzień doręczenia cudzoziemcowi nieostatecznej decyzji o przyznaniu mu statusu uchodźcy. Decyzja ta nie jest bowiem ostateczna. Ponadto odwołująca wskazała, że po odebraniu zawiadomienia o możliwości wypowiedzenia się co do materiału dowodowego, a przed wydaniem zaskarżonej decyzji zgłosiła się do organu I instancji wraz z pracownicą Urzędu Wojewódzkiego – I. B. - pomagającą jej w kwestiach pobytowych. Jej zdaniem nie jest zgodne ze stanem faktycznym sprawy stwierdzenie organu I instancji zwarte w decyzji, iż do dnia wydania decyzji nie złożyła żadnych dodatkowych wyjaśnień w sprawie.

Decyzją z dnia 28 sierpnia 2019 r. ([...]) na podstawie art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 maja 2004 r. o pomocy społecznej oraz art. 130 § 4 i art. 138 § 1 pkt 1 kpa Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji w całości.

Organ odwoławczy podał, co następuje:

Przedmiotowa sprawa dotyczy udzielenia cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, pomocy mającej na celu wspieranie procesu jego integracji - zgodnie z art. 91 ust. pkt 3 ustawy z dnia o pomocy społecznej. Pomocy dla cudzoziemca udziela się na jego wniosek złożony do właściwego organu, w terminie 60 dni od dnia uzyskania przez niego w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Upływ tego terminu wywołuje skutek prawny w postaci wygaśnięcia praw i obowiązków materialnoprawnych jednostki, wygaśnięcia prawa podmiotowego oraz kompetencji organu administracji, a w konsekwencji niedopuszczalności wszczęcia postępowania administracyjnego. Nadanie statusu uchodźcy bądź ochrony uzupełniającej następuje - zgodnie z postanowieniami art 13 ust. 1 i art. 15 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - w drodze decyzji.

SKO wskazało, że decyzja przyznająca cudzoziemcowi pomoc w celu wsparcia procesu integracji w Polsce nie musi być wydawana na podstawie ostatecznej decyzji o nadaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.

Zgodnie z treścią art. 130 § 1 i 2 kpa przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie powoduje wstrzymanie wykonania decyzji wydanej w pierwszej instancji. Jednak, przepisów art. 130 § 1 i 2 kpa nie stosuje się w przypadkach, gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108 kpa) lub gdy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy (art. 130 § 3 pkt 2 kpa). Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron (art. 130 § 4 kpa), co ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Jednak nie jest to decyzja ostateczna w rozumieniu art. 16 kpa, co zdaniem odwołującej się jest istotne w sprawie i uzasadnia zasadność odwołania.

Za właściwą trzeba uznać taką wykładnię z art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, która przyjmuje, że bieg terminu do złożenia wniosku przez cudzoziemca o udzielenie świadczeń pomocowych należy wiązać z wykonalnością decyzji o nadaniu statusu uchodźcy (por. II OSK 2585/14, II SA/Lu 235/10).

Mając na uwadze okoliczność, że odwołująca złożyła wniosek o udzielnie pomocy w dniu 17 kwietnia 2019 r., natomiast status uchodźcy został jej nadany w dniu 28 stycznia 2019 r., decyzją doręczoną w dniu 6 lutego 2019 r. zasadne jest stanowisko organu I instancji, że 60 dniowy termin liczony od dnia uzyskania przez niego w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej nie został zachowany. Odnosząc się do zarzutu podniesionego przez odwołującą, że po odebraniu zawiadomienia o możliwości wypowiedzenia się co do materiału dowodowego, a przed wydaniem zaskarżonej decyzji zgłosiła się do organu I instancji wraz z pracownicą Urzędu Wojewódzkiego – I. B. - pomagającą jej w kwestiach pobytowych i przedstawiła swoje stanowisko zgodne z argumentacją podniesioną w treści odwołania, o czym nie ma wzmianki w treści decyzji wskazać należy, że uchybienie to nie ma wpływu na prawidłowość decyzji organu I instancji.

Na powyższą decyzję K. U. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, zarzucając rozstrzygnięciu naruszenie przepisów:

- art. 7 oraz art. 77 kpa przez nienależyte wyjaśnienie stanu faktycznego i brak wyczerpującego zbadania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego sprawy, tj. w szczególności przez błędne przyjęcie, że decyzja o udzieleniu ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej jako wykonalna z chwilą doręczenia jej stronie wywołuje skutki materialnoprawne wynikające z art. 91 ust. 3 u.p.s. od chwili jej doręczenia;

- art. 8 i 107 § 3 kpa przez nienależyte uzasadnienie zaskarżonej decyzji z uwagi na niewyjaśnienie dlaczego skutki materialnoprawne wynikające z art. 91 ust. 3 u.p.s. należy wiązać z chwilą doręczenia stronie decyzji o udzieleniu ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej, co uniemożliwia realizację zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa oraz uniemożliwia dokonanie

kontroli zaskarżonej decyzji;

- art. 11 kpa przez niewyjaśnienie stronie zasadności przesłanek, którymi organ I instancji kierował się przy załatwieniu sprawy;

- art. 91 ust. 3 u.p.s. w związku z art. 16 ust. 1 kpa w związku z art. 130 § 1 i 2 kpa polegające na bezzasadnym utrzymaniu w mocy decyzji Organu I instancji i dokonaniu wadliwej oceny materiału dowodowego niniejszej sprawy, co skutkowało błędnym przyjęciem przez Organ II instancji, że skarżący powinien był złożyć wniosek o udzielenie pomocy w terminie 60 dni od daty doręczenia jej decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 28 styczna 2019 r., podczas gdy co do zasady decyzja administracyjna wywiera skutki prawne dopiero z chwilą, kiedy stanie się ona ostateczna, a co za tym idzie - w niniejszej sprawie należało uznać, że skarżąca złożyła w terminie wniosek o udzielenie pomocy, powyższa decyzja bowiem w chwili jej doręczenia nie była ostateczna, nie został też nadany jej rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108 kpa), nie podlegała ona natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy (art. 130 § 3 pkt 2 kpa), ani też organy administracyjne nie ustaliły, że decyzja ta była zgodna z żądaniem wszystkich stron (co i tak miałoby charakter drugorzędny, ponieważ wykonalność decyzji nie wiąże się w sposób bezpośredni z przymiotem ostateczności decyzji administracyjnej).

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o oddalenie skargi.

Zdaniem Kolegium, za właściwą trzeba uznać taką wykładnię z art. 91 ust. 1 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej, która przyjmuje, że bieg terminu do złożenia wniosku przez cudzoziemca o udzielenie świadczeń pomocowych należy wiązać z wykonalnością decyzji o nadaniu statusu uchodźcy. Takie stanowisko jest prezentowane w orzecznictwie sądów administracyjnych. Skarżąca złożyła wniosek o udzielnie pomocy w dniu 17 kwietnia 2019 roku, natomiast status uchodźcy został jej nadany w dniu 28 stycznia 2019 r., decyzją doręczoną w dniu 6 lutego 2019 r. zasadne jest więc stanowisko organu I instancji, że 60 dniowy termin liczony od dnia uzyskania przez niego w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej nie został zachowany.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. 2018.2107 t.j.), sądy administracyjne powołane są do kontroli zgodności z prawem działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi, stosownie do treścią art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.2018.1302 t.j. ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.". Orzekanie - w myśl art. 135 p.p.s.a. - następuje w granicach sprawy będącej przedmiotem kontrolowanego postępowania, w której został wydany zaskarżony akt lub czynność i odbywa się z uwzględnieniem wówczas obowiązujących przepisów prawa. Sąd, uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie, uchyla ten akt w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co wynika z art. 145 § 1 pkt. 1 p.p.s.a. W razie nieuwzględnienia skargi Sąd oddala skargę w oparciu o art. 151 p.p.s.a.

Skargę należało uznać za uzasadnioną.

Stan faktyczny sprawy jest niesporny. Decyzją Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia 21 stycznia 2019 r skarżącej został nadany status uchodźcy. Na podstawie art. 107 § 4 kpa organ odstąpił od uzasadnienia decyzji. Decyzja powyższa została skarżącej doręczona w dniu 6 lutego 2019 r. (k. 3, k. 40 akt adm.). Skarżąca złożyła w organie pierwszej instancji ustnie do protokołu wniosek o przyznanie pomocy finansowej w dniu 17 kwietnia 2019 r. załączając ww. decyzję z dnia 21 stycznia 2019 r. (k. 8 akt adm.).

Zgodnie z art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 12 maja 2014 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2019.1507), dalej u.p.s. cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą udziela się pomocy mającej na celu wspieranie procesu integracji, zwanej pomocą dla cudzoziemca. Pomocy dla cudzoziemca udziela się na wniosek cudzoziemca złożony do starosty, za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie, w terminie 60 dni od dnia uzyskania przez niego w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest sposób obliczania 60-cio dniowego terminu do złożenia wniosku o przyznanie pomocy dla cudzoziemca. Organ I instancji uznał, że skoro Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców na podstawie art. 107 § 4 kpa odstąpił od uzasadnienia swojej decyzji z dnia 21 stycznia 2019 r. z uwagi na to, że uwzględniła ona w całości żądanie skarżącej, to decyzja ta stała się ostateczna w dniu jej doręczenia. Zatem 60-cio dniowy termin do złożenia wniosku o przyznanie pomocy został przekroczony, ponieważ wniosek został złożony w 70-tym dniu od dnia doręczenia skarżącej decyzji o nadaniu statusu uchodźcy. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymując w mocy decyzję organu I instancji zaaprobowało stanowisko organu I instancji wskazując, że skoro zgodnie z art. 130 § 4 kpa decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, a bieg terminu do złożenia wniosku przez cudzoziemca o udzielnie pomocy należy wiązać z wykonalnością decyzji o nadaniu statusu uchodźcy, to przewidziany przepisem art. 91 ust. 3 u.p.s. termin nie został przez skarżącą zachowany, skoro decyzja o nadaniu statusu uchodźcy została skarżącej doręczona 6 lutego 2019 r.

Nie ulega wątpliwości, że przewidziany powyższym przepisem termin jest terminem prawa materialnego, określa bowiem czas, w jakim cudzoziemiec może dochodzić swoich uprawnień, wynikających z przepisów prawa materialnego. Termin ten nie podlega przywróceniu ani też wydłużeniu lub skróceniu przez organy pomocy społecznej.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 czerwca 2016 r. II OSK 2585/14 (ONSA/WSA 2017/5/80) podkreślił, że ustawodawca uzależnił przyznanie pomocy mającej na celu wspieranie procesu integracji cudzoziemca w RP od otrzymania przez niego statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. NSA wskazał, że mamy tu do czynienia z decyzją zależną czyli taką, która konkretyzuje określone uprawnienia, tj. przyznaje cudzoziemcowi pomoc w celu wsparcia procesu integracji w Polsce, na podstawie stanu prawnego wynikającego z innej decyzji, czyli decyzji o nadaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Tylko cudzoziemiec, który dysponuje decyzją o nadaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej w RP, może skorzystać ze świadczenia socjalnego przewidzianego w art. 91 ust. 1 u.p.s. Naczelny Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że decyzja przyznająca cudzoziemcowi pomoc w celu wsparcia procesu integracji w Polsce powinna być wydawana na podstawie ostatecznej decyzji o nadaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Sąd zwrócił uwagę, powołując się na treść art. 16 § 1 zd. 1 kpa, że w państwie prawa, gwarantującym pewność i stabilność obrotu prawnego, zasadniczo określone skutki prawne wywiera każda decyzja administracyjna dopiero z chwilą, kiedy stanie się ostateczna. W myśl art. 130 § 1 i 2 k.p.a. przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie powoduje wstrzymanie wykonania decyzji wydanej w pierwszej instancji. Przepisów art. 130 § 1 i 2 K.p.a. nie stosuje się w przypadkach, gdy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108 k.p.a.) lub gdy decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy (art. 130 § 3 pkt 2 K.p.a.). Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron (art. 130 § 4 K.p.a.). Zdaniem NSA, za dzień uzyskania przez cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy, od którego - w myśl przepisu art. 91 ust. 3 u.p.s. - należy liczyć początek 60-dniowego terminu do złożenia wniosku o przyznanie pomocy mającej na celu wspieranie procesu integracji, nie może być uznany dzień doręczenia cudzoziemcowi nieostatecznej decyzji o przyznaniu mu statusu uchodźcy, chyba że decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności (art. 130 § 3 pkt 1 w związku z art. 108 K.p.a.) lub decyzja ta jest zgodna z żądaniem wszystkich stron (art. 130 § 4 k.p.a.).

Sąd podkreśla, że decyzja Szefa Urzędu Do Spraw Cudzoziemców z dnia 28 stycznia 2019 r. skierowana do skarżącej zawierała informację o odstąpieniu przez organ od uzasadnienia na mocy art. 107 § 4 kpa. Decyzji tej nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności, nie podlegała też natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W pouczeniu do decyzji wskazano natomiast, że skarżącej przysługuje na podstawie art. 129 § 1 i 2 kpa w zw. z art. 89p ust. 1 ww. ustawy odwołanie do Rady do Spraw Uchodźców w terminie 14 dni od daty doręczenia tej decyzji. Zawarto w nim też informację, że skarżąca może w trakcie biegu terminu do wniesienia odwołania zrzec się prawa do jego wniesienia. W takim przypadku decyzja staje się ostateczna i prawomocna. Jeżeli wszystkie strony zrzekły się prawa odwołania decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania. W pouczeniu brak jednak informacji, że decyzja ta podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, jeżeli jest zgodna z żądaniem wszystkich stron - w tym przypadku z żądaniem skarżącej. Pouczenie nie zawierało więc pełnej informacji o wszystkich skutkach wynikających z art. 130 § 4 kpa , w powiązaniu z treścią art. 107 § 4 kpa powołanego przez organ tj. informacją o odstąpieniu od sporządzenia uzasadnienia.

Ustawa o pomocy społecznej nie określa charakteru terminu do złożenia wniosku o udzielenie pomocy na integrację, ani sposobu jego obliczania. Sąd rozpoznający niniejszą skargę podkreśla, że zależność, na którą wskazał NSA w wyroku II OSK 2585/14 odnosi się nie tylko do konieczności istnienia ostatecznej decyzji przyznającej cudzoziemcowi status uchodźcy w chwili orzekania przez organy o przyznaniu cudzoziemcowi pomocy, ale dotyczy także sposobu obliczania przez cudzoziemca 60-cio dniowego terminu do złożenia wniosku o przyznanie pomocy z art. 91 ust. 1 u.p.s. Powyższe nie oznacza oczywiście obowiązku organu przyznającego cudzoziemcowi status uchodźcy do kierowania pouczenia o charakterze oraz sposobach liczenia terminu z art. 91 ust. 3 u.p.s.

Nie sposób jednak nie dostrzec, że decyzja o przyznaniu statusu uchodźcy skierowana jest w większości przypadków do osób o słabej, często ledwo biernej znajomości języka polskiego (jak w przypadku skarżącej), nie obeznanych z funkcjonowaniem różnego rodzaju terminów w przepisach prawa administracyjnego i różnic dotyczących skutków upływu tych terminów, mających więc trudności z prawidłowym rozumieniem użytego przez ustawodawcę w art. 91 ust. 3 u.p.s. określenia "uzyskanie statusu uchodźcy". Fikcją jest zakładanie przez organy pomocy społecznej znajomości przez cudzoziemca ubiegającego się o przyznanie pomocy przewidzianej w art. 91 ust. 1 u.p.s. zasad i skutków wynikających z regulacji art. 130 kpa i 107 § 4 kpa, dotyczących różnic między wykonalnością a ostatecznością decyzji.

Sąd rozpoznający skargę w całości podziela pogląd wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt III SA/Lu 435/10 (Lex 1119924) oraz treść i wynik wywodów zawartych w jego uzasadnieniu. Wskazując na istotę terminów procesowych i terminów prawa materialnego Sąd ten podkreślił, że w materialnym prawie administracyjnym brak jest przepisów ogólnych, normujących wspólne dla wszystkich aktów instytucje i pojęcia, tak jak ma to miejsce w przypadku kodeksu cywilnego. W części ogólnej kodeksu cywilnego uregulowane jest m.in. zagadnienie terminów na gruncie prawa cywilnego. Przy obliczaniu terminów materialnych prawa administracyjnego sięga się więc do unormowań zawartych w kodeksie cywilnym, nawet mimo braku wyraźnego odesłania. Zgodnie z art. 111 § 1 kc, termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą- art. 115 kc. Powołując się na poglądy doktryny prawa cywilnego oraz orzecznictwa podkreślające konieczność wprowadzenia mechanizmów łagodzących rygoryzm terminów zawitych (B. Kordasiewicz w "Systemie prawa cywilnego. Tom 2. Prawo cywilne - część ogólna" pod red. Z. Radwańskiego, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2002, s. 642-650). WSA w Lublinie przychylił się do tych poglądów doktryny i orzecznictwa, które pozwalają na nieuwzględnienie skutków upływu terminu w sytuacji, gdy opóźnienie było niewielkie i usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami, uznając, że poglądy te przenieść można na grunt prawa administracyjnego w szczególności z braku racjonalnych powodów do bardziej rygorystycznego traktowania podmiotów wywodzących swe uprawnienia z materialnych norm prawa administracyjnego niż podmiotów wywodzących te uprawnienia z norm prawa cywilnego. Pogląd o dopuszczalności nieuwzględniania skutków upływu terminów materialnych w określonych, usprawiedliwionych okolicznościach jest tym bardziej uzasadniony wobec braku możliwości stosowania do terminów materialnoprawnych instytucji przywrócenia terminu.

Sąd rozpoznający skargę w niniejszej sprawie podziela w całości stanowisko WSA w Lublinie przedstawione wyżej, uznając, że mimo złożenia przez skarżącą wniosku po upływie 60 dni od dnia doręczenia skarżącej decyzji o nadaniu statusu uchodźcy, która to decyzja była zgodna z żądaniem strony a więc posiadała walor wykonalności, w okolicznościach kontrolowanej sprawy, wniosek powinien być rozpoznany tak, jakby złożony został z zachowaniem terminu określonego w ustawie. Szczególnymi okolicznościami są wskazane wyżej, oczywiste i nadzwyczaj trudne do przezwyciężenia przez skarżącą bariery dotyczące właściwego rozumienia terminu użytego przez ustawodawcę w art. 91 ust. 3 u.p.s. w powiązaniu z koniecznością dokonania prawidłowej wykładni przepisu art. 130 § 4 i art. 107 § 4 kpa, przy niepełnej informacji udzielonej skarżącej w pouczeniu do decyzji nadającej skarżącej status uchodźcy. W tej sytuacji zdaniem Sądu, skarżąca miała podstawy aby pozytywne dla siebie skutki decyzji doręczonej jej w dniu 6 lutego 2019 r., w postaci możliwości ubiegania się o pomoc z art. 91 ust.1 u.p.s. wiązać wyłącznie z ewentualnym zrzeczeniem się odwołania, lub upływem terminu do jego wniesienia. Zażywszy na fakt, że powyższe pouczenie stanowiło dla skarżącej niewątpliwie istotną informację o skutkach decyzji o nadaniu statusu uchodźcy, organy winny były także rozważyć czy ze względu na jego treść i termin złożenia przez skarżącą wniosku o pomoc zachodzi możliwość nieuwzględnienia skutków upływu terminu z art. 91 ust. 3 u.p.s. Okoliczności te pozwalają na uznanie, że złożenie wniosku z opóźnieniem było usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami. Rozważając istnienie tych okoliczności należy mieć także na uwadze treść art. 100 ust. 1 zd. 1 u.p.s., zgodnie z którym w postępowaniu w sprawie świadczeń z pomocy społecznej należy kierować się przede wszystkim dobrem osób korzystających z pomocy społecznej, czego organy nie uczyniły. Zdaniem Sądu w tej sytuacji także opóźnienie w złożeniu wniosku należy uznać za niewielkie. Należy przy tym zauważyć, że opóźnienie to wynosi dziewięć a nie dziesięć dni jak wskazały organy. Termin 60-cio dniowy od dnia doręczenia decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców upływał bowiem 8 kwietnia 2019 r., zaś wniosek został przez skarżącą złożony 17 kwietnia 2019 r.

Zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa także i z tej przyczyny, że w przypadku niemożności nawiązania stosunku materialnoprawnego w związku z upływem terminu określonego w art. 91 ust. 3 u.p.s. nie ma przedmiotu postępowania administracyjnego, postępowanie nie może być wszczęte, a wszczęte jako bezprzedmiotowe, podlega umorzeniu. Skoro organy uznały, że skarżąca złożyła wniosek z przekroczeniem terminu materialnoprawnego z art. 91 ust. 3 u.p.s., powinny umorzyć postępowanie a nie wydawać decyzje merytoryczne odmawiające skarżącej przyznania pomocy. Nieprawidłowe jest także stwierdzenie przez SKO, że decyzja przyznająca cudzoziemcowi pomoc w celu wsparcia procesu integracji w Polsce nie musi być wydawana na podstawie ostatecznej decyzji o nadaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Pogląd taki nie ma oparcia w treści przepisu art. 91 ust. 1 i 3 u.p.s. W przywołanym wyżej wyroku z dnia 21 czerwca 2016 r. II OSK 2585/14, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził przeciwnie, że decyzja przyznająca cudzoziemcowi pomoc w celu wsparcia procesu integracji w Polsce powinna być wydawana na podstawie ostatecznej decyzji o nadaniu statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. Pomimo powoływania się na treść tego wyroku, SKO błędnie odczytało treść jego motywów. Istota problemu jak też istota sporu w niniejszej sprawie polega nie na konieczności rozstrzygnięcia, jakie przesłanki winny być spełnione aby organ pomocy społecznej udzielił cudzoziemcowi korzystającemu ze statusu uchodżcy tj. wydał decyzję przyznającą świadczenia, o których mowa w art. 92 u.p.s. ale w jakim terminie – po wydaniu decyzji o przyznaniu statusu uchodźcy, cudzoziemiec powinien złożyć wniosek o przyznanie pomocy, co w przypadku dochowania tego terminu spowoduje wszczęcie postępowania i rozważanie istnienia przesłanek przyznania stosownej pomocy. Zasadniczym bowiem powodem uwzględnienia skargi był brak rozważenia możliwości nieuwzględnienia przekroczenia przez skarżącą terminu złożenia wniosku o przyznanie pomocy z przyczyn wskazanych przez Sąd, co doprowadziło do odmowy (zamiast umorzenia postępowania) przyznania skarżącej wnioskowanej pomocy. Zgodnie z art. 7 kpa, w toku postępowania organy obowiązane są stać na straży praworządności i podejmować wszelkie czynności niezbędne do załatwienia sprawy mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Zależność terminu złożenia wniosku o pomoc z art. 91 ust. 1 u.p.s. od skutków decyzji o nadaniu statusu uchodźcy obligowała organy do szczególnie wnikliwego rozważenia kwestii poruszonych wyżej, związanych z istnieniem konkretnych, usprawiedliwionych okoliczności niniejszej sprawy, czego organy nie uczyniły.

Mając powyższe na względzie a także okoliczność, że skarżącej nie pouczono w sposób jasny z jakim dniem nabędzie (nabywa) ona status uchodźcy, od której to daty rozpoczyna bieg 60-cio dniowy termin z art. 91 ust. 3 u.p.s. należało uznać, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 7 i 9 kpa , oraz niewłaściwym zastosowaniem art. 91 ust. 3 u.p.s. xz tych przyczyn, na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a) i c) p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.