Uchwała z dnia 1978-01-20 sygn. III CZP 99/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 99/77

Uchwała z dnia 20 stycznia 1978 r.

Przewodniczący: Sędzia SN Z. Trybulski. Sędziowie SN: W. Kuryłowicz, J. Krajewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, w sprawie z powództwa Zakładów Energetycznych Okręgu Zachodniego - Zakład Energetyczny w G. przeciwko Władysławowi W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Zielonej Górze postanowieniem z dnia 14 grudnia 1977 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.

"Czy dopuszczalna jest droga sądowa do dochodzenia należności zakładu energetycznego za nielegalny pobór prądu, czy też należność ta podlega ściągnięciu w trybie egzekucji administracyjnej na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 września 1966 r. w sprawie wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 45, poz. 279)?"

udzielił następującej odpowiedzi:

Sprawy o należność za nielegalnie pobraną energię elektryczną należą do drogi sądowej.

Uzasadnienie

W wyniku przeprowadzonej w budynku pozwanego kontroli pracownicy Zakładu Energetycznego wykryli, że na skutek niedozwolonego podłączenia pobierał on energię elektryczną bez rejestrowania jej zużycia przez licznik.

Na podstawie protokołu kontroli Zakład, stosując zasady obliczania określone zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 8 października 1970 r. w sprawie warunków dostarczania energii elektrycznej (M. P. Nr 37, poz. 279 oraz M. P. z 1976 r. Nr 6, poz. 31), wyliczył wartość zużytej energii na kwotę 6.000 zł i w pozwie z dnia 17.VIII.1977 r. domagał się zasądzenia tej kwoty.

Sąd Rejonowy odrzucił pozew reprezentując pogląd, iż stosownie do § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 września 1966 r. w sprawie wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 45, poz. 279 z poźn. zmianami) sprawa nie należy do drogi sądowej.

W toku rozpoznawania zażalenia na powyższe postanowienie Sąd Wojewódzki przedstawił w trybie art. 391 k.p.c. Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia budzące wątpliwości zagadnienie prawne sprecyzowane w komparycji uchwały.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Od wyrażonej w art. 2 § 1 k.p.c. zasady, że sprawy cywilne należą do drogi sądowej, kodeks postępowania cywilnego wprowadził m.in. wyjątek, według którego sprawy te nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym, jeśli przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów (art. 2 § 3 k.p.c.). Z wzajemnego stosunku obu paragrafów powołanego przepisu wynika taka konsekwencja, że zakres wyjątków musi być wykładany ściśle w tym rozumieniu, iż interpretacja rozszerzająca jest niedopuszczalna.

Nie ulega wątpliwości, że sprawa, na tle której powstało rozważane zagadnienie prawne, jest sprawą cywilną w rozumieniu art. 1 k.p.c., gdyż wynika ona z czynu niedozwolonego, a więc ze stosunku z zakresu prawa cywilnego.

Według § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 września 1966 r. w sprawie wykonania ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 45, poz. 279 z późn. zmianami) egzekucji administracyjnej podlegają m.in. należności za świadczenia i usługi objęte zwykłą działalnością Zakładów Energetycznych. Powołany przepis wyłącza zatem drogę sądową dla dochodzenia wymienionych w nim roszczeń nie tylko w odniesieniu do postępowania egzekucyjnego, ale i rozpoznawczego.

Zakład Energetyczny nie mógłby zatem dochodzić pozwem należności za świadczenia i usługi objęte jego zwykłą działalnością. Pobieranie energii elektrycznej bez rejestracji jej zużycia przez licznik nie może być uznane ani za świadczenie, ani za usługi, a tym bardziej za zwykłą działalność Zakładu Energetycznego. Przez świadczenie bowiem rozumieć należy zachowanie się dłużnika polegające na wypełnieniu jego obowiązków względem wierzyciela, a więc zachowanie się zgodne z treścią zobowiązania i skierowane na jego wykonanie, przy czym wierzycielowi przysługują w celu realizacji tego prawa środki egzekucyjne. Z istoty łączącego dostawcę i odbiorcę energii elektrycznej stosunku prawnego wynika, że zakład ma obowiązek dostarczania prądu na podstawie zawartej umowy. Tylko zatem należności wynikające z takiej umowy mają charakter świadczeń w rozumieniu cytowanego przepisu. Z tych samych względów nielegalnego pobierania energii elektrycznej nie można uznać za usługę.

Pobierający w ten sposób energię elektryczną dopuszcza się czynu niedozwolonego, który rodzi obowiązek odszkodowania. Sprawa z tego zakresu jest sprawą cywilną, a ponieważ nie została wyłączona spod rozpoznania sądu powszechnego należy do drogi sądowej.

Z powyższych przyczyn orzeczono jak w sentencji uchwały.

OSNC 1978 r., 5-6, poz. 93