Wyrok z dnia 1976-10-28 sygn. I PRN 74/76

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PRN 74/76

Wyrok z dnia 28 października 1976 r.

1. Przez wyrażenie "uzyskanie przez zakład pracy wiadomości" (art. 52 § 2 k.p.) należy rozumieć wiadomości na tyle sprawdzone, aby kierownik zakładu pracy mógł nabrać uzasadnionego przekonania o nagannym postępowaniu danego pracownika.
2. Ani komisja odwoławcza do spraw pracy, ani sąd pracy i ubezpieczeń społecznych nie mogą uwzględnić wniosku o przywrócenie do pracy na tej podstawie, że w stosunku do pracownika, który dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, zakład pracy mógł zastosować łagodniejszą sankcję. W tym zakresie decyzja pozostawiona jest kierownikowi zakładu pracy.

Przewodniczący: sędzia S. Rejman (sprawozdawca). Sędziowie: S. Perestaj, J. Twardo.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z wniosku Ryszarda S. przeciwko Uniwersytetowi M. Curie-Skłodowskiej w Ł. o przywrócenie do pracy, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od orzeczenia Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 13 stycznia 1976 r.

uchylił zaskarżony wyrok oraz orzeczenie Terenowej Komisji Odwoławczej do Spraw Pracy w Lublinie z dnia 10 grudnia 1975 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie.

Uzasadnienie

Inż. Ryszard S. był zatrudniony w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Dziale Transportu w charakterze specjalisty mechanika.

Pismem z dnia 28.X.1975 r. Uniwersytet rozwiązał z nim umowę o pracę na podstawie art. 52 § 1 k.p. z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych polegającego na dopuszczeniu do rozmontowania samochodu marki "Wołga" oraz do sfałszowania podpisu na kwicie RW 950 z dnia 18.IV.1975 r. Inżynier R.S. złożył wniosek o przywrócenie do pracy (art. 269 § 2 k.p.), który to wniosek został przez Terenową Komisję do Spraw Pracy uwzględniony z następujących przyczyn.

Wprawdzie odwołanie zostało złożone po terminie, ale zasługuje na wiarę wyjaśnienie wnioskodawcy, że oczekiwał na zmianę decyzji przez zakład pracy. Ponadto opóźnienie wynosi zaledwie jeden dzień i dlatego nie może być uznane za nadmierne. Mając to na uwadze należało odwołanie rozpoznać (art. 269 § 4 k.p.).

Wniosek o przywrócenie do pracy jest uzasadniony, ponieważ rozwiązanie umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym z winy pracownika nastąpiło z przekroczeniem terminu przewidzianego w art. 52 § 2 k.p.

O rozmontowaniu "Wołgi" zakład pracy dowiedział się 14 lub 15.VIII., a rozwiązanie z wnioskodawcą umowy o pracę nastąpiło dopiero w dniu 28.X.1975 r.

Zastosowanie w stosunku do inż. S. najostrzejszej sankcji było nieuzasadnione, ponieważ samochód należący do Uniwersytetu zdemontował A.B., z którym rozwiązano umowę o pracę z zachowaniem ustawowego terminu wypowiedzenia. Nie ma więc uzasadnionych racji, które przemawiałyby za surowszym potraktowaniem wnioskodawcy, który w tym czasie tylko zastępował przełożonego A.B. Na takim stanowisku stanęła też Rada Zakładowa. Natomiast stwierdzenie w toku kontroli uchybień w realizacji pobrania materiału (linoleum) na podstawie dowodu RW 950 nie może być uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.

Odwołanie zakładu pracy od tego orzeczenia Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił z tym dosłownie uzasadnieniem, że: "Zarzucone S. w odwołaniu od orzeczenia Terenowej Komisji Odwoławczej fakty nie znalazły w pełni potwierdzenia w zeznaniach świadków: A.B. (bezpośredni sprawca zaistniałych nieprawidłowości), E.S. (dozorca garażu) i A.D. (mechanik samochodowy). Wobec tego Sąd nie dopatrzył się naruszenia art. 52 § 1 k.p.".

W terminie 6-miesięcznym od uprawomocnienia się tego wyroku Minister Sprawiedliwości złożył rewizję nadzwyczajną zarzucając Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału, a w konsekwencji rażące naruszenie prawa, w szczególności art. 52 § 1 pkt 1 i 2 k.p.

Minister Sprawiedliwości, powołując się na art. 275 k.p., wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go orzeczenia Terenowej Komisji Odwoławczej do Spraw Pracy w Lublinie i o oddalenie wniosku Ryszarda S. o przywrócenie do pracy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy temuż Sądowi do ponownego rozpoznania.

W rewizji nadzwyczajnej zwrócono uwagę także na to, że wnioskodawca w świetle materiału dowodowego dopuścił się szeregu niewłaściwości w urzędowaniu niezależnie od tych, które stały się przyczyną rozwiązania z nim przez zakład pracy umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Postępowanie przed okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych zostało określone ustawą z dnia 24 października 1974 r. (Dz. U. Nr 39, poz. 231), w myśl której w sprawach nią nie uregulowanych stosuje się przepisy kodeksu pracy oraz odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego, z wyjątkami przewidzianymi w art. 72. Do postępowania zaś przed Sądem Najwyższym, wywołanego złożeniem rewizji nadzwyczajnej, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące rewizji nadzwyczajnej (art. 277 § 2 k.p.).

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie wyjaśnił sprawy w sposób dostateczny do stanowczego rozstrzygnięcia stosunku spornego (art. 316 § 1 k.p.c.).

W szczególności nie ustosunkował się do zarzutów odwołania, a przynajmniej nie dał temu wyrazu w uzasadnieniu wyroku, które nie odpowiada wymaganiom art. 328 § 2 k.p.c., a nadto nie jest podpisane przez sędziego.

W myśl zaś art. 330 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku w sprawie rozpoznawanej z udziałem ławników podpisuje tylko przewodniczący. W razie złożenia zdania odrębnego, co miało miejsce w tej sprawie, uzasadnienie wyroku podpisuje przewodniczący wraz z ławnikami. Uchybienie - o którym mowa - jest na tyle istotne, że nie pozwala na kategoryczne stwierdzenie, iż treść uzasadnienia byłaby taka, gdyby zostało ono dane do podpisu sędziemu-przewodniczącemu rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku.

Z uzasadnienia wyroku nie wynika w szczególności, na jakich dowodach Sąd się oparł, w jakiej części niektóre z dowodów uznał za nieprzekonywające i dlaczego, czy uznał, że wnioskodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, czy też doszedł do odmiennego wniosku w odniesieniu do zdemontowania "Wołgi", a jeśli tak, to z jakich przyczyn. W uzasadnieniu wyroku brak jest też ustosunkowania się do zakresu obowiązków wnioskodawcy oraz do zarzutu naruszenia art. 52 § 2 k.p.

Z tych przyczyn zaskarżony wyrok nie mógł być utrzymany w mocy, tak jak nie mogło być utrzymane w mocy poprzedzające go orzeczenie Terenowej Komisji Odwoławczej do Spraw Pracy.

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy należy mieć na uwadze co następuje.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie miesiąca od uzyskania przez zakład pracy wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy (art. 52 § 2 k.p.).

Termin ten zaczyna biec od dnia, w którym osoba uprawniona do rozwiązania umowy o pracę lub inna osoba należąca - w świetle schematu organizacyjnego - do kierownictwa zakładu pracy uzyska wiadomość o takim postępowaniu pracownika, które uzasadnia zastosowanie w stosunku do niego sankcji z art. 52 § 1 k.p. Decyzja jednak w tym przedmiocie nie powinna być podejmowana pochopnie. Dlatego też sam fakt np. poinformowania kierownika zakładu pracy o naruszeniu przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych nie uzasadnia jeszcze twierdzenia, że od tej daty należy liczyć termin miesięczny.

Przez wyrażenie "uzyskanie przez zakład pracy wiadomości" (art. 52 § 2 k.p.) należy rozumieć wiadomości na tyle sprawdzone, aby kierownik zakładu pracy mógł nabrać uzasadnionego przekonania o nagannym postępowaniu danego pracownika. Może to wymagać sprawdzenia i wysłuchania pracownika, któremu stawia się zarzut.

Jeżeli rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, było uzasadnione, lecz nastąpiło z nieznacznym naruszeniem terminu jej rozwiązania, komisja lub sąd może oddalić wniosek o przywrócenie do pracy, jeśli jego uwzględnienie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 62 k.p.).

W takim zaś wypadku uzasadnienie orzeczenia oddalającego wniosek musi wskazywać przesłanki, na których opiera się ustalenie, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia było uzasadnione oraz podawać przyczyny, dla których uwzględnienie wniosku pozostawałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli został przekroczony termin, komisja albo sąd oddalając wniosek powinni uzasadnić, dlaczego w tej sprawie przekroczenie terminu uznano za nieznaczne. W tym celu powinien być wykorzystany cały materiał dowodowy zebrany w sprawie.

Rozwiązanie umowy o pracę przez zakład pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika, jeżeli są spełnione przesłanki z art. 52 § 1 k.p., jest uprawnieniem zakładu pracy. Komisja i sąd kontrolują, czy przypisane pracownikowi postępowanie - wskazane w piśmie rozwiązującym umowę o pracę - miało miejsce i czy może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. W razie udzielenia na to pytanie odpowiedzi twierdzącej uwzględnienie odwołania pracownika mogłoby nastąpić tylko wyjątkowo na podstawie art. 8 k.p., gdyby zostało ustalone, że zakład pracy czyni ze swego prawa użytek, który jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Ani komisja odwoławcza do spraw pracy, ani sąd pracy i ubezpieczeń społecznych nie mogą uwzględnić wniosku o przywrócenie do pracy na tej podstawie, że w stosunku do pracownika, który dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, zakład pracy mógł zastosować łagodniejszą sankcję. W tym zakresie decyzja pozostawiona jest kierownikowi zakładu pracy.

Należy więc w tej sprawie rozważyć i ustalić, jaki był udział wnioskodawcy w rozmontowaniu samochodu stanowiącego własność Uniwersytetu i wmontowaniu części "Wołgi" do prywatnego samochodu A.B., mając nadto na uwadze zakres obowiązków inż. R.S.

Wreszcie bliższego wyjaśnienia wymaga manipulacja dowodem RW 950. W tym celu może okazać się konieczne uzupełnienie materiału dowodowego. W szczególności Sąd rozważy, czy z uwagi na całokształt okoliczności sprawy nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na mocy art. 422 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

OSNC 1977 r., Nr 5-6, poz. 100