Wyrok z dnia 2006-10-18 sygn. III SA/Po 402/05

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Maria Lorych-Olszanowska Sędziowie NSA Tadeusz M. Geremek WSA Barbara Koś ( spr.) Protokolant: sekr. sąd. Anna Piotrowska-Żyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 października 2006 r. przy udziale sprawy ze skargi "A" Spółki Akcyjnej na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] kwietnia 2005r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o d d a l a s k a r g ę /-/B. Koś /-/M. Lorych – Olszanowska /-/T.M. Geremek KS d

Uzasadnienie

pSygn. akt III SA/Po 402/05

U Z A S A D N I E N I E

Decyzją z dnia [...]marca 2005 roku, nr [...]Prezydent Miasta Poznania – działając na podstawie art. 104 Kpa oraz art. 18 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz. 1231 ze zm.) – cofnął zezwolenie nr [...]z dnia [...] lutego 2004 r. na sprzedaż napojów alkoholowych zawierających powyżej 18 % alkoholu, wydane dla "A" Sp. z o.o. z siedzibą w P. – dla sklepu spożywczego przy ulicy J.M. [...] w P.

Uzasadniając powyższą decyzję organ pierwszej instancji wskazał, że powodem cofnięcia zezwolenia była sprzedaż alkoholu w postaci dwóch puszek piwa małoletniemu T.M. oraz dwóch puszek piwa małoletniemu M.N. przez kasjerkę – N.N.

Od powyższej decyzji odwołała się spółka "A" wnosząc o jej uchylenie i umorzenie postępowania. Odwołująca się podniosła, że decyzja została wydana z naruszeniem zasady praworządności postępowania administracyjnego oraz wskazała na naruszenie art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zdaniem odwołującej się w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki obligatoryjnego cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu, albowiem pracownica spółki dokonała sprzedaży alkoholu osobie małoletniej tylko jeden raz. Zdaniem odwołującej się nie może ona ponadto ponosić odpowiedzialności z tytułu winy w nadzorze nad podległymi jej pracownikami.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2005 r. nr [...]Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzje organu I instancji.

W motywach tego rozstrzygnięcia organ odwoławczy podał, że powodem cofnięcia zezwolenia była sprzedaż alkoholu małoletniemu. Pomimo umorzenia dochodzenia przeciwko N.N. przez Prokuraturę Rejonowa P. ustalono w jego trakcie, iż dopuściła się ona zarzucanego jej czynu. Organ odwoławczy wskazał, iż w myśl art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi organ administracyjny ma obowiązek cofnięcia zezwolenia i decyzja w tym zakresie nie ma charakteru uznaniowego. Wystarczająca jest w tym przypadku jednorazowa sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych osobom nieletnim, a ustawodawca nie użył w powołanym przepisie określenia sprzedaży z winy umyślnej. Organ drugiej instancji nie podzielił tym samym twierdzeń strony, że jednorazowa sprzedaż napoju alkoholowego osobie nieletniej nie kwalifikuje się do cofnięcia zezwolenia.

Spółka "A" wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na powyższą decyzję, domagając się jej uchylenia i podnosząc zarzut obrazy prawa materialnego przez niewłaściwą interpretację i błędne zastosowanie art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, iż skarżąca nie przestrzega zasad obrotu napojami alkoholowymi, a ponadto sprzeczność zebranego w sprawie materiału z dokonanymi ustaleniami faktycznymi poprzez przyjęcie, że powodem cofnięcia zezwolenia była sprzedaż napojów alkoholowych osobom nieletnim, zamiast osobie nieletniej.

Powtarzając argumenty zawarte w odwołaniu skarżąca podała, że jednorazowy przypadek sprzedaży alkoholu osobie, która nie ukończyła 18 roku życia nie stanowi naruszenia zasad skutkującego cofnięciem zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. W opinii spółki sprawa dotyczy jednorazowej sprzedaży dokonanej przez N.N., a sama sprzedaż alkoholu osobie nieletniej nastąpiła w sposób niezawiniony, w związku czym trudno obciążać skarżącą za niedopełnienie obowiązków nadzoru w zakresie nieprzestrzegania zasad obrotu napojami alkoholowymi. Ponadto nie wykazano jej zaniedbań w nadzorze, bądź doborze odpowiednich pracowników, którzy zostali przeszkoleni i podpisali stosowny regulamin ustanawiający bezwzględny zakaz sprzedaży alkoholu osobom nieletnim. Skarżąca spółka powołała się na wyrok NSA z dnia 07.07.1998 r., sygn. akt II SA 714/98, zgodnie z którym wykładnia celowościowa, logiczna, a także gramatyczna przepisu art. 18 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi prowadzi do wniosku, że ustawodawca, mówiąc o nieprzestrzeganiu zasad obrotu napojami alkoholowymi zawartych w ustawie, a w szczególności sprzedaży alkoholu osobom nieletnim, miał na myśli nie jednorazowe działanie i to jeszcze niezawinione, a więc sporadyczny przypadek, ale powtarzające się zdarzenia. Logiczna interpretacja przepisu art. 18 powołanej ustawy wskazuje zdaniem skarżącej, że ustawodawca nie mógł przewidzieć tak dotkliwej i surowej sankcji w postaci cofnięcia pozwolenia na sprzedaż alkoholu za jednorazową sprzedaż alkoholu nieletniemu.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, powołując się na argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t. j. – Dz. U. Nr 147 z 2002 rok, Nr 147, poz. 1231 ze zm.) organ administracji cofa zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku nieprzestrzegania określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, w tym sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw.

W ocenie Sądu z powyższego przepisu wynika jednoznacznie obowiązek cofnięcia wydanego przez organ zezwolenia na sprzedaż alkoholu już w przypadku jednorazowego stwierdzenia złamania jednej z zasad takiej sprzedaży określonej w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w tym również w razie przekroczenia zakazu sprzedaży alkoholu osobie nieletniej, zawartego w art. 15 ust. 1 pkt. 2 cytowanej ustawy.

Skoro bowiem organ zezwalający został zobligowany do cofnięcia zezwolenia "w przypadku" nieprzestrzegania zasad sprzedaży wymienionych w ustawie, to przyjąć należy – przy zastosowaniu reguł wykładni gramatycznej (językowej) – iż chodzi o każdy taki przypadek, nawet mający wymiar jednostkowy (pojedynczego zdarzenia). Analiza treści art. 18 ust. 10 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wskazuje zresztą, iż w sytuacji, kiedy ustawodawca zakładał jako przesłankę wymogu cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych powtarzalność określonych zdarzeń, to wskazał ją wprost, tak jak uczynił to w ust. 10 pkt. 3 tego artykułu, gdzie jako podstawę obligatoryjnego cofnięcia zezwolenia wymieniono "powtarzające się co najmniej dwukrotnie w okresie 6 miesięcy, w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy, zakłócenie porządku publicznego w związku ze sprzedażą alkoholu".

Skoro wykładnia językowa powyższego przepisu dała rezultat jasny i jednoznaczny to należało oprzeć się na jej wyniku, bez potrzeby odwoływania się do wykładni systemowej lub funkcjonalnej – zob. m. in. L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002, s. 79-82, 85-88, 115-117; wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 08.06.1999r., SK 12/98, OTK 1999/5/96; wyrok Sądu Najwyższego z 08.05.1998 roku Nr I CKN 664/97, OSNC 1999/1/7; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25.03.1993, S.A./Po 2462/92, Pr. Gosp. 1993/5/8. Z tego powodu nie trafna jest teza skarżącej (zawarta również w powoływanym przez nią wyroku NSA z 07.07.1998r., II SA 714/98, LEX nr 43185), iż wykładnia celowościowa (funkcjonalna) czy logiczna przedmiotowego przepisu nie wskazuje na konieczność cofnięcia zezwolenia już w przypadku jednorazowego stwierdzenia sprzedaży alkoholu nieletniemu – ze względu na surowość sankcji tego typu, czy jej nieadekwatność do dokonanego czynu.

Wobec powyższego zasadny jest wniosek, iż jednorazowa sprzedaż napoju alkoholowego osobie nieletniej stanowiła naruszenie zasad obrotu napojami alkoholowymi zawartymi w ustawie, które winno skutkować wydaniem decyzji cofającej zezwolenie na podstawie art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a cytowanej ustawy (zob. też wyrok NSA z 27.09.2005r., II GSK 148/05, LEX nr 179657). Sam fakt sprzedaży napojów alkoholowych osobie nieletniej przez pracownicę przedmiotowego sklepu pozostawał w niniejszej sprawie okolicznością bezsporną i tylko z tym faktem ustawodawca wiąże we wskazanym wyżej art. 18 ust. 10 pkt 1 lit a ustawy obowiązek cofnięcia udzielonego zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, a nie z faktem skazania za wykroczenie określone w ust 1 i 2 art. 43 ustawy z dnia 26 października 1982 roku wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi. Dlatego też umorzenie dochodzenia przeciwko N.N. podejrzanej o czyn z art. 43 ust. 1 w/w ustawy jest bez znaczenia dla niniejszej sprawy administracyjnej.

Odnośnie kwestii odpowiedzialności skarżącej spółki za nadzór na podległymi jej pracownikami Sąd uznał, iż to na podmiocie prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych spoczywa szczególny obowiązek zorganizowania jej w taki sposób, aby nie zaistniał żaden przypadek złamania którejkolwiek z zasad sprzedaży napojów alkoholowych określonych w ustawie. Nie może ona zatem uniknąć zastosowania sankcji wynikającej z powołanego przepisu poprzez wykazywanie, że dochowała staranności przy doborze pracowników i ich przeszkoleniu oraz przy sprawowaniu nad nimi nadzoru. Kwestie te mają znaczenie przy odpowiedzialności karnej kierownictwa zakładu handlowego lub gastronomicznego na podstawie art. 43 ust 2 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t. j. – Dz. U. Nr 147 z 2002 rok, Nr 147, poz. 1231 ze zm.). Dodać należy, iż ustawodawca stworzył instrument dający możliwość usunięcia najmniejszych nawet wątpliwości co do pełnoletności nabywcy napoju alkoholowego w postaci uprawnienia sprzedającego do zażądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy ( art. 15 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi). W przypadku trudności w ocenie wieku kupującego alkohol sprzedawcy winni wykazywać się szczególną wnikliwością i korzystać z tego uprawnienia w celu uzyskania pełnej wiedzy w tym zakresie, a w konsekwencji uniknięcia naruszenia zasad sprzedaży napojów alkoholowych.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu, wobec czego orzeczono, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) jak w sentencji.

/-/B. Koś /-/M. Lorych – Olszanowska /-/T.M. Geremek

KS d