Wyrok z dnia 2008-03-11 sygn. III SA/Po 24/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Walentyna Długaszewska Sędziowie WSA Mirella Ławniczak . As. sąd. Małgorzata Bejgerowska (spr.) Protokolant : sekr. sąd. Janusz Maciaszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 marca 2008 r. przy udziale sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 12 października 2006r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości powyżej 4,5% do 18% o d d a l a s k a r g ę /-/M. Bejgerowska /-/W. Długaszewska /-/M. Ławniczak

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...], nr [...], Prezydent Miasta [...]- działając na podstawie art. 104 Kpa oraz art. 18 ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz. 1231 ze zm.) - cofnął zezwolenie nr [...] z dnia 1 czerwca 2004 r., wydane dla PHU M. K., na sprzedaż napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5 % do 18 % alkoholu, przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży w sklepie przy ulicy [...] w P. Uzasadniając powyższą decyzję organ pierwszej instancji wskazał, że powodem cofnięcia zezwolenia był, ujawniony przez funkcjonariuszy Policji, fakt sprzedaż alkoholu osobie, której zachowanie wskazywało na to, że znajduje się w stanie nietrzeźwości, co potwierdził wynik badania na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu (1,94 mg/l). Z akt sprawy wynika, że Sąd Rejonowy w Poznaniu w wyroku z dnia [...] w sprawie [...] przyjął, że sprzedawca A. R. dopuścił się przestępstwa z art. 43 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i warunkowo umorzył postępowanie karne, wyznaczając okres próby na jeden rok.

Od powyższej decyzji odwołała się M.K., która działając przez pełnomocnika, wniosła o uchylenie tej decyzji i przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Strona odwołująca się wskazała na naruszenie art. 18 ust. 10 pkt 1 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 1 i w zw. z art. 43 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, polegające na nieuzasadnionym przyjęciu, że w niniejszej sprawie zaszły okoliczności uzasadniające cofnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu oraz podniosła, że decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 6 Kpa, art. 9 Kpa, art. 10 Kpa, art. 101 § 1 Kpa, art. 109 § 1 Kpa, art. 97 § 1 pkt 4 i § 2 Kpa oraz art. 7 Kpa i art. 77 Kpa. W szczególności odwołująca się podała, że zaskarżona decyzja została wydana przed wydaniem prawomocnego orzeczenia sądu karnego, albowiem od wyroku z dnia 5 lipca 2006 r. została wniesiona przez obrońcę oskarżonego apelacja, a postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2006 r. organ zawiesił postępowanie administracyjne do czasu prawomocnego zakończenia tego procesu karnego. Strona odwołująca podniosła także, że organ pierwszej instancji wydał decyzję w czasie trwania zawieszenia postępowania, gdyż nie postanowił o podjęciu zawieszonego postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie, a dodatkowo nie zapewnił stronie udziału poprzez umożliwienie jej zapoznanie się ze zgromadzonym materiałem dowodowym.

Decyzją z dnia [...], nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji. Organ odwoławczy podzielił stanowisko strony odwołującej się, co do naruszenia przez organ pierwszej instancji przepisów postępowania administracyjnego, a w szczególności art. 102 Kpa. Organ drugiej instancji uznał, że wydanie decyzji z dnia 4 sierpnia 2006 r. było przedwczesne, bowiem nastąpiło bez uprzedniego wydania postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania. Organ odwoławczy powołał w motywach swojego rozstrzygnięcia treść art. 97 § 2 Kpa w myśl, którego przed wydaniem zaskarżonej decyzji, organ pierwszej instancji, w sytuacji, gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, winien z urzędu lub na wniosek strony podjąć postępowanie, a podjęcie zawieszonego postępowania następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje stronie zażalenie.

Niezależnie od powyższego SKO w [...] wskazało, że zawieszenie postępowania w przedmiotowej sprawie nie było konieczne, ponieważ dla organu cofającego zezwolenie na sprzedaż alkoholu nie jest istotne ukaranie sprzedającego alkohol osobie nietrzeźwej na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Istotne są natomiast przesłanki wynikające z art. 18 ust. 10 pkt. 1 lit. a powołanej ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, zgodne z którym zezwolenie na sprzedaż alkoholu cofa się w przypadku nieprzestrzegania określonych w ustawie warunków sprzedaży napojów alkoholowych, a w szczególności sprzedaży i podawania napojów alkoholowych m.in. osobom nietrzeźwym.

M. K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na powyższą decyzję, domagając się jej uchylenia. O ile skarżąca nie kwestionuje samego rozstrzygnięcia, o tyle nie zgodziła się ze stanowiskiem organu odwoławczego zawartym w uzasadnieniu, że zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie nie było konieczne, gdyż wynik postępowania karnego prowadzonego przeciwko sprzedawcy nie stanowi zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 Kpa. Zdaniem skarżącej nie jest możliwe wydanie decyzji odpowiadającej prawu w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu bez uprzedniego ustalenia w postępowaniu karnym, czy taka sprzedaż została dokonana. Ponadto strona skarżąca wskazała, że organ odwoławczy naruszył przepisy sugerując organowi pierwszoinstancyjnemu wydanie rozstrzygnięcia o określonej treści, poprzez zawarcie w zaskarżonej decyzji stwierdzenia, że fakt sprzedaży alkoholu osobie nietrzeźwej miał miejsce.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, powołując się na argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Rozpoznając wniesioną skargę, Wojewódzki Sąd Administracyjny, zgodnie z treścią art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), a także art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) bada, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu, a w szczególności czy przy jej wydawaniu doszło do naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, lub naruszenia przepisów postępowania, dającego podstawę do jego wznowienia, względnie mającego istotny wpływ na wynik tego postępowania (art. 145 powyższej ustawy).

Do takich naruszeń prawa materialnego, względnie procesowego w niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, nie doszło.

Zgodnie z art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r., Nr 70, poz. 473 ze zm.) organ administracji cofa zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku nieprzestrzegania określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, w tym sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym. Z powyższego przepisu wynika jednoznacznie obowiązek cofnięcia wydanego przez organ zezwolenia na sprzedaż alkoholu w przypadku stwierdzenia złamania jednej z zasad takiej sprzedaży określonej w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w tym również w razie przekroczenia zakazu sprzedaży alkoholu osobie nietrzeźwej, zawartego w art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy (por. wyrok NSA z dnia 27 września 2005 r., sygn. akt II GSK 148/05, Lex nr 179657, wyrok NSA z dnia 25 października 2006 r., sygn. akt II GSK 175/06, Lex nr 276721).

Zatem jedną z zasad sprzedaży napojów alkoholowych jest zakaz sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, którego nieprzestrzeganie uzasadnia cofnięcie zezwolenia (art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a). Treść tego zakazu nie może być jednak rozumiana w oderwaniu od przepisu art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy, który wiąże ten zakaz z "osobą, której zachowanie wskazuje, że znajduje się w stanie nietrzeźwości". Oznacza to, że zakaz sprzedaży napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym należy rozumieć w ten sposób, iż konieczne jest także uwzględnienie zachowania się osoby, której sprzedawany jest napój alkoholowy - chodzi o takie zachowanie, które stwarza realne możliwości oceny, iż osoba kupująca napój alkoholowy jest w stanie nietrzeźwości. Takie rozumienie tego zakazu stwarza realne możliwości jego przestrzegania przez przedsiębiorców prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych i ich pracowników.

Zadaniem organów administracji jest zatem ustalenie, czy nastąpiła sprzedaż osobie, której zachowanie wskazywało, że znajduje się w stanie nietrzeźwości. Z akt przedmiotowej sprawy wynika, że stan nietrzeźwości osoby, której sprzedano napój alkoholowy, został zauważony przez funkcjonariuszy Policji. Zachowanie się tej osoby, wskazującej na jej stan nietrzeźwości, przed wejściem do sklepu około godziny 6.35 w dniu sprzedaży zwróciło ich uwagę i było przyczyną podjęcia interwencji. Stopień nietrzeźwości został stwierdzony u tej osoby w krótkim czasie po sprzedaży napoju alkoholowego (28 minut). Biorąc powyższe dane pod uwagę, do oceny organu administracji, a nie innego organu czy sądu, należy, czy pracownik sklepu dokonał sprzedaży napoju alkoholowego osobie, której zachowanie wskazywało, iż znajduje się w stanie nietrzeźwości, a w konsekwencji ustalenie, czy naruszony został zakaz sprzedaży napoju alkoholowego osobie nietrzeźwej, co uzasadnia cofnięcie zezwolenia na podstawie art. 18 ust. 10 pkt 1 lit. a powołanej powyżej ustawy.

W analizowanym przepisie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, wina nie jest elementem konstrukcyjnym przesłanki nakazującej organowi cofnięcie zezwolenia. Stanowi natomiast warunek odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa określonego w art. 43 ust. 1 tej ustawy, polegającego na sprzedaży lub podawaniu napojów alkoholowych w wypadkach, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom (wyrok NSA z dnia 25 października 2006 r., sygn. akt II GSK 175/2006, Lex nr 276721). Wobec powyższego zawieszenie postępowania z powodu toczącego się postępowania karnego słusznie uznał organ odwoławczy jako niezasadne. Oba postępowania, administracyjne i karne, są autonomiczne, a każde z nich posiada odrębne przepisy regulujące procedurę dowodową. W postępowaniu karnym sąd orzeka o winie lub niewinności oskarżonego, a dowody w nim przeprowadzone nie muszą być badane przez organy administracyjne. Nieprzestrzeganie ustawowych warunków sprzedaży alkoholu zawsze skutkuje jednakowo: cofnięciem zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Nieświadomość naruszenia przepisów prawa, czy brak złej woli pozostają bez wpływu na skutek prawny naruszenia.

W postępowaniu odwoławczym organ drugiej instancji posiada kompetencje merytoryczno-reformatoryjne oraz kompetencje kasacyjne. Zasada dwuinstancyjności postępowania odwoławczego polega na dwukrotnym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu tej samej sprawy wyznaczonej treścią zaskarżonej decyzji. Wypływa stąd obowiązek traktowania postępowania odwoławczego jako powtórzenia rozstrzygania tej samej sprawy. Zasadny jest zatem wniosek, iż przy ponownym badaniu przedmiotu sprawy organ odwoławczy jest uprawniony nie tylko do skontrolowania decyzji organu pierwszej instancji, ale również całego toku postępowania.

Wobec powyższego, SKO w [...] stojące na straży praworządności (art. 7 Kpa), nie mogło pozostać bierne i nie dostrzec braku podstaw do wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania z uwagi na toczące się postępowanie karne. Skoro organ odwoławczy był przekonany o nieprawidłowości działania organu pierwszej instancji w niniejszej sprawie, prawidłowo zwrócił na to uwagę w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Ponadto należy zauważyć, że organ drugiej instancji uwzględniając zarzuty zawarte w odwołaniu słusznie wskazał, że dopiero po wydaniu postanowienia o podjęciu zawieszonego postanowienia, możliwe będzie wydanie decyzji merytorycznej przez organ pierwszej instancji.

Zgodnie z treścią art. 102 Kpa, w czasie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej może podejmować czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego. Oznacza to, iż w trakcie zawieszonego postępowania sprawa nie ma biegu, zaś organ administracji publicznej obowiązany jest, oprócz czynności podejmowanych w celu usunięcia przeszkód do prowadzenia postępowania, określonych w art. 100 Kpa, podejmować tylko czynności, które są dopuszczalne w zawieszonym postępowaniu. Nie może zatem wydać rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie, bez uprzedniego podjęcia zawieszonego postępowania z urzędu lub na żądanie strony. Obowiązek podjęcia zawieszonego postępowania, gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające jego zawieszenie, wynika wprost z brzmienia art. 97 § 2 Kpa, zaś formą realizacji tego obowiązku jest postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania, stosownie do treści art. 101 § 1 Kpa, na które zgodnie z § 3 tego przepisu służy zażalenie.

Niedopełnienie zatem powyższego obowiązku należy zakwalifikować jako naruszenie prawa. W tej sytuacji brak w analizowanej sprawie podjęcia zawieszonego w dniu 27 kwietnia 2006r. postępowania i wydanie decyzji merytorycznej było naruszeniem prawa uprawniającym organ odwoławczy do uchylenia decyzji organu pierwszej instancji, zgodnie z żądaniem zawartym w odwołaniu.

Organ odwoławczy, uchylając decyzję organu pierwszej instancji i przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia, może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Chodzi tu o wskazanie okoliczności faktycznych, które mają znaczenie prawne dla rozstrzygnięcia sprawy. W analizowanej sprawie SKO w [...] uznało, że z akt sprawy wynika fakt sprzedaży napoju alkoholowego osobie nietrzeźwej i w tym kontekście nie było konieczne zawieszenie postępowania administracyjnego do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego. Wbrew zatem twierdzeniom skarżącej, tym zakresie organ nie naruszył przepisów prawa.

Na marginesie Sąd zauważa, że organ odwoławczy w swojej decyzji nie odniósł się do wszystkich zarzutów zawartych w odwołaniu, a w szczególności do naruszenia przepisu art. 10 Kpa. W aktach przedmiotowej sprawy Sąd stwierdził brak dowodów na okoliczności pouczenia strony o prawie do wypowiedzenia się w wyznaczonym terminie co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Dotyczy to zarówno postępowania toczącego się przed Prezydentem Miasta [...], jak i organem odwoławczym.

Nie ulega wątpliwości, że załatwienie spraw administracyjnych, w oparciu o określone w prawie materialnym kryteria przedmiotowe, z pominięciem gwarantowanych ustawowo praw podmiotowych strony, do której kierowane są jednostronne rozstrzygnięcia (decyzje administracyjne), koliduje z podstawowymi zasadami prawa i postępowania administracyjnego, wyrażonymi w art. 7 i 10 § 1 Kpa.

Organ administracji drugiej instancji winien przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia wskazać organowi pierwszej instancji na obowiązek przeprowadzenia postępowania zgodnie z wymogami procesowymi, zapewniając stronie czynny udział w każdym stadium postępowania. Skoro organ tego nie uczynił, Sąd uznał za konieczne zwrócenie uwagi na powyższe w tym miejscu. Opisane powyżej uchybienie prawa procesowego choć istotne, nie sposób jednak uznać za mające istotny wpływ na wynik sprawy, a tylko takie, zgodnie z art. 145 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, obligowałoby Sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu. W tym stanie rzeczy przedmiotowa skarga nie zasługiwała na uwzględnienie i z tego względu orzeczono, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), o jej oddaleniu.

/-/ M. Bejgerowska /-/ W. Długaszewska /-/ M. Ławniczak

D.W.d