Wyrok z dnia 2011-02-01 sygn. IV SA/Gl 341/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz-Kunicka Protokolant St. sekr. sąd. Magdalena Kurpis po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lutego 2011 r. sprawy ze skargi J.Ł. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie pomocy pieniężnej na zakup lekarstw 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy B. z dnia [...]r. nr [...]; 2) przyznaje adwokatowi A.C. kwotę [...] zł (słownie [...]) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. Wójt Gminy B. odmówił J.Ł. pomocy finansowej na zakup lekarstw. Jako ustawową podstawę tego rozstrzygnięcia wskazano art. 3 ust. 1, art. 58 i art. 106 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( j.t. Dz. U. Nr 115 z 2008 r., poz. 728, ze zm.). Natomiast w motywach decyzji podano, że wnioskodawca przebywa w Domu Pomocy Społecznej w C., który według wywiadu środowiskowego nie zapewnia mu wszystkich lekarstw. Jednak z informacji uzyskanych w tym Domu wynika, że otrzymuje on bezpłatne lekarstwa dla ratowania życia i zdrowia, a pozostałe lekarstwa według lekarzy prowadzących nie są niezbędne. Powołano się przy tym na art. 58 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym wydatki związane z zapewnieniem całodobowej opieki mieszkańcom oraz zaspokojeniem ich niezbędnych potrzeb bytowych i społecznych, w tym również lekarstw, w całości pokrywa dom pomocy społecznej.

Na skutek odwołania wnioskodawcy, zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. w trybie art. 138 § 1 pkt 1 kpa utrzymało w mocy decyzję I instancji. Kolegium stwierdziło, że stronie nie przyznano zasiłku celowego specjalnego z uwagi na ograniczone środki, jakimi dysponuje Ośrodek Pomocy Społecznej w B. Ponadto z notatki służbowej z dnia [...] r. wynika, że strona nieodpłatnie otrzymuje lekarstwa niezbędne dla ratowania życia i zdrowia, nie musi wykupywać lekarstw we własnym zakresie, bowiem dokonuje tego pielęgniarka, ma założoną indywidualną kartę pacjenta oraz zapewnioną opiekę lekarza rodzinnego i lekarza – psychiatry. Kolegium powołało się również na art. 58 ustawy o pomocy społecznej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego J. Ł. zarzucił zaskarżonej decyzji niezgodność z prawem. Generalnie skarżący podniósł okoliczności dotyczące stanu jego zdrowia wywodząc przy tym, że jego prawo do leczenia nie jest respektowane, a Dom Pomocy Społecznej ogranicza swoje wydatki na leczenie mieszkańców.

Odpowiadając na skargę organ odwoławczy postulował jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Ustanowiony dla skarżącego adwokat z urzędu na rozprawie zarzucił w szczególności niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wydane w sprawie decyzje administracyjne nie mogą się ostać, bowiem nie spełniają one wymogów legalności, stanowiących kryterium sądowej kontroli działalności administracji publicznej ( art. 1 Prawa o ustroju sądów administracyjnych – Dz. U. Nr 153 z 2002 r., poz. 1269, ze zm.). Otóż przede wszystkim należy stwierdzić, że utrzymane w mocy przez Kolegium rozstrzygnięcie I instancji nie odnosi się do żadnego rodzaju świadczeń z pomocy społecznej, jakie są wymienione w ustawie o pomocy społecznej. W szczególności art. 36 tej ustawy nie posługuje się pojęciem pomocy finansowej, natomiast zawiera kategorię świadczeń pieniężnych, do której należy osiem różnych świadczeń.

Wydana w trybie art. 106 cyt. ustawy decyzja administracyjna musi więc odnosić się do konkretnego, znanego ustawie świadczenia. Tymczasem decyzje obu instancji w podstawach prawnych nawet nie powołują przepisu materialnego dotyczącego określonego świadczenia.

Organ odwoławczy jedynie w motywach swojej decyzji mówi o nieprzyznaniu skarżącemu zasiłku celowego specjalnego, a więc zasiłku uregulowanego w art. 41 ustawy. Ponieważ jednak mówi o tym lakonicznie i w oderwaniu od motywów organu podstawowego stopnia, to nie wiadomo nawet, czy chodzi o nieprzyznanie zasiłku w ramach tego postępowania, czy też odrębną decyzję. W pierwszym wypadku rodziłaby się kolejna wątpliwość. Zasiłek z art. 41 jest brany pod uwagę wtedy, gdy przekroczone jest kryterium dochodowe. Kolegium stwierdza jednak, że skarżący pobiera zasiłek stały, który jest z kolei przyznawany jeżeli dochód strony jest niższy od kryterium ustawowego, a jednocześnie wysokość tego zasiłku nie może prowadzić do zwiększenia dochodu ponad to kryterium. W związku z tym w obu tych sprawach ustalenia w zakresie dochodów skarżącego byłyby odmienne. W niniejszej sprawie kwestia ta nie została zresztą w ogóle wyjaśniona, co narusza przepisy art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 kpa.

Organy obu instancji, zarówno w podstawie prawnej, jak i uzasadnieniu decyzji wyeksponowały art. 58 ustawy o pomocy społecznej. Z dwóch powodów nie może on jednak stanowić samodzielnej podstawy odmowy przyznania określonego świadczenia. Po pierwsze – nie odnosi się on do takich konkretnych świadczeń, gdyż – jak to wcześniej podniesiono – są one w katalogu z art. 36 i w dalszych przepisach ustawy, precyzujących przesłanki świadczeń z tego katalogu. Po drugie – art. 58 nie wyłącza mieszkańców domu pomocy społecznej z kręgu osób mogących się ubiegać o świadczenia przewidziane ustawą o pomocy społecznej. O ile ustawodawca chciał dokonać generalnego wyłączenia podmiotowego to wyraźnie to uczynił w art. 13 w stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności, które z mocy odrębnych przepisów zasadniczo też mają prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych ( por. np. art. 115 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego).

Art. 58 ma charakter pewnych dyrektyw skierowanych raczej do prowadzących domy pomocy społecznej. Natomiast nie zwalnia on organy administracyjne od oceny, czy w danym przypadku zgłaszane przez stronę potrzeby są zaspokojone i czy ich charakter wymaga wsparcia ze strony pomocy społecznej. W tym ostatnim aspekcie sprawa również nie została jednak należycie wyjaśniona. Organy orzekające oparły się w istocie na notatce służbowej z dnia [...] r., która budzi istotne zastrzeżenia. Przedstawia ona relację pielęgniarki na temat stanowiska lekarzy o zakresie potrzeb lekowych skarżącego. Relacja ta nie przybrała nawet formy protokołu przesłuchania świadka, który to protokół winien być podpisany przez osobę zeznającą. Tak więc ta notatka nie odpowiada wymogom procesowym czynności przewidzianych procedurą administracyjną ( art. 67 i n. kpa). Jednocześnie wątpliwości budzi kompetencja pielęgniarki do stanowczego wypowiadania się o stanie zdrowia skarżącego i zakresie leków niezbędnych do ratowania jego życia i zdrowia. Oczywiście leki te należy odróżnić od leków jedynie poprawiających standard jego życia, na co zwrócił już uwagę Sąd w sprawie o sygn. akt IV SA/GL 60/10, dotyczący tego samego skarżącego. Ponieważ w sprawie tej doszło do uchylenia decyzji obu instancji, a żądania skarżącego mają tam zbliżony charakter, to przy ponownym rozpatrywaniu niniejszej sprawy organ orzekający zadba, by nie doszło do niedopuszczalnego dublowania postępowań administracyjnych, zważywszy na okoliczność, że zasiłki celowe nie mają charakteru okresowego, lecz winny się odnosić do potrzeb aktualnych w chwili orzekania.

W tym stanie rzeczy, skoro doszło do naruszenia prawa materialnego i procesowego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, a sprawa wymaga rozpatrzenia niejako od początku pod kątem zastosowania przepisów dotyczących konkretnego świadczenia z pomocy społecznej, dlatego z mocy art. 135 i 145 § 1 pkt 1 lit. a i c Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 z 2002 r., poz. 1270, ze zm.) orzeczono, jak w sentencji. O wynagrodzeniu adwokata orzeczono stosownie do art. 250 tego Prawa.

Wskazania co do dalszego postępowania organu wynikają wprost z powyższych wywodów. W końcu można zauważyć, że właściwość Wójta Gminy B. została już wcześniej potwierdzona w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7.VII.2009 r., sygn. akt I OW 39/09.

su.