Art. 91a. Zobowiązanie do zwrotu korzyści albo jej równowartości uprawnionemu podmiotowi
Kodeks postępowania karnego
§ 1. Jeżeli w związku z popełnieniem czynu zabronionego osoba fizyczna, prawna albo jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną, uzyskała korzyść majątkową lub świadczenie określone w art. 405–407, art. 410 i art. 412 Kodeksu cywilnego od Skarbu Państwa, jednostki samorządowej, państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej, podmiotu, dla którego organ samorządu jest organem założycielskim, lub spółki prawa handlowego z większościowym udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządowej, na wniosek prokuratora sąd, stosując przepisy prawa cywilnego, zobowiązuje tę osobę lub jednostkę do zwrotu korzyści albo jej równowartości uprawnionemu podmiotowi lub orzeka przepadek świadczenia albo jego równowartości na rzecz Skarbu Państwa.
§ 2. Podmiot zobowiązany określony w § 1 jest przesłuchiwany w postępowaniu karnym w charakterze świadka. W przypadku podmiotu innego niż osoba fizyczna przesłuchuje się osobę lub osoby uprawnione do działania w jego imieniu.
§ 3. Osoba, o której mowa w § 2, może odmówić zeznań.
§ 4. Przepisy art. 72, art. 75, art. 87 § 1, art. 89, art. 156 § 1 zdanie pierwsze oraz art. 167 stosuje się odpowiednio. Osoba, o której mowa w § 2, może zadawać pytania osobie przesłuchiwanej oraz zabrać głos końcowy przed obrońcą oskarżonego i oskarżonym.
Komentarz redakcyjny
Podmiotem zobowiązanym do zwrotu korzyści lub jej równowartości jest:
1. osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną (np. spółka jawna, wspólnota mieszkaniowa),
2. która od Skarbu Państwa, jednostki samorządowej, państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej, podmiotu, którego organ samorządu jest organem założycielskim, lub spółki prawa handlowego z większościowym udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządowej,
3. uzyskała w związku z popełnieniem czynu zabronionego
a) korzyść majątkową, dla siebie, jak i kogoś innego (115 § 4 k.k.), lub
b) świadczenie z bezpodstawnego wzbogacenia określone w 405–407 k.c. lub
c) świadczenie nienależne z 410 k.c. lub
d) świadczenia uzyskanego świadomie w zamian za dokonanie czynu zabronionego przez ustawę lub w celu niegodziwym określone w art. 412 k.c.
Podmiot zobowiązany ponosi odpowiedzialność majątkową o charakterze cywilnym. Jest to odpowiedzialność obok sprawcy przestępstwa, a nie zamiast niego.
Sąd, stosując przepisy prawa cywilnego w zakresie oceny charakteru otrzymanych świadczeń i korzyści, stwierdzając, że mają one związek z czynem zabronionym i pochodzą od ściśle określonego w art. 91a podmiotu lub jednostki:
- zobowiązuje osobę lub jednostkę, o której mowa w art. 91a do zwrotu korzyści albo jej równowartości uprawnionemu podmiotowi lub
- orzeka przepadek świadczenia albo jego równowartości na rzecz Skarbu Państwa.
Podmiot zobowiązany do zwrotu korzyści lub jej równowartości wprawdzie nie jest stroną postępowania, posiada jednak szereg uprawnień strony. Może występować w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym, w którym jego udział jest uzależniony od wniosku prokuratora, gdyż zgodnie z treścią art. 333 § 5 prokurator może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o orzeczenie wobec podmiotu zobowiązanego określonego w art. 91a zwrotu korzyści majątkowej albo jej równowartości uprawnionemu podmiotowi.
Podmiot zobowiązany określony w § 1 jest przesłuchiwany w postępowaniu karnym w charakterze świadka. Przysługuje mu prawo odmowy zeznań (§ 2) W przypadku podmiotu innego niż osoba fizyczna
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
