Art. 611. Separacja, zupełny rozkład pożycia
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
§ 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.
§ 2. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.
Komentarz redakcyjny
Cele speracji
Separacji przeznaczono rolę alternatywy wobec rozwodu, co ma znaczenie dla osób odnoszących się negatywnie do rozwodu, zwłaszcza z przyczyn natury religijnej. W tym znaczeniu separacja jest środkiem ochrony przekonań religijnych, mającym na celu likwidację konfliktu między wyznaniem i swobodą sumienia, a wspólnego pożycia w faktycznie martwym związku.
Poprzez instytucję separacji małżonkowie, pomiędzy którymi nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, a którzy nie chcą rozwodu, czy to z racji wieku, opinii środowiskowej czy z innych powodów, mają możliwość usankcjonowania stanu rozkładu pożycia. Środkiem do tego jest uregulowanie sytuacji prawnej tych małżonków, w szczególności materialnej. Precyzyjniej rzecz ujmując chodzi o uwzględnienie i objęcie ochroną prawną związków pozostających i tak w faktycznej separacji, a co do których do dnia 16.12.1999 r. nie było możliwości stosowania innych regulacji, jak tych odnoszących się do poprawnie funkcjonujących związków małżeńskich.
Trzecim zadaniem, jakie postawiono przed separacją, jest oddziaływanie na pojednanie się małżonków. Zakłada się bowiem, że upływ czasu „koi rany” i małżonkowie podejmą po pewnym czasie wspólne pożycie. Jest w tym trochę pobożnego życzenia, ponieważ upływ czasu może w równym stopniu oddziaływać na małżonków w dokładnie odwrotnym kierunku, zacierając wszelkie związki między nimi.
Podobieństwa separacji z rozwodem
Celem obydwu instytucji jest uchylenie wspólnoty małżeńskiej.
- Zarówno w ramach separacji, jak i rozwodu wyróżniamy przesłanki pozytywne – zaistnienie których otwiera drogę do uchylenia wspólnoty małżeńskiej, jak i przesłanki negatywne – wykluczające uwzględnienie żądania. Występuje nawet tożsamość przesłanek. Pozytywnym warunkiem zarówno rozwodu, jak i separacji, jest istnienie zupełnego rozkładu pożycia. Obie te instytucje wyłącza wzgląd na dobro małoletnich dzieci, jeżeli na skutek rozwodu lub separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
- Jeżeli małżonkowie nie wyrażą podczas sądowego postępowania odmiennej woli, orzeczenie separacji - tak samo jak rozwodu - ustala, które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Kryteria winy są jednakowe w obydwu postępowaniach.
- Znaczenie ustalenia