Art. 31. Jurysdykcja

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

1. We wszystkich sporach, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, powód może wnosić sprawę do sądów umawiających się krajów, określonych przez strony w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do sądów kraju, na którego obszarze:

a) pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz, albo

b) znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy, i nie może wnosić sprawy do innych sądów.

2. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, sprawa toczy się przed sądem właściwym według tego ustępu albo kiedy w takim sporze został ogłoszony wyrok przez taki sąd, nie można wszcząć żadnej nowej sprawy z tej samej przyczyny między tymi samymi stronami, chyba że orzeczenie sądu, przed którym pierwsza sprawa została wszczęta, byłoby niewykonalne w kraju, gdzie wszczęto nową sprawę.

3. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, wyrok wydany przez sąd jednego umawiającego się kraju stał się wykonalny w tym kraju, staje się on również wykonalny w każdym z innych umawiających się krajów natychmiast po dopełnieniu formalności wymaganych w zainteresowanym kraju. Formalności te nie mogą obejmować rewizji sprawy.

4. Postanowienia ustępu 3 niniejszego artykułu stosuje się do wyroków wydanych w obecności stron, do wyroków zaocznych i do ugód sądowych, lecz nie stosuje się ich ani do wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, ani do wyroków, które oprócz kosztów procesu zasądzają od powoda odszkodowanie wskutek całkowitego lub częściowego oddalenia jego powództwa.

5. Nie można żądać od obywateli umawiających się krajów, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub przedsiębiorstwo w jednym z tych krajów, zabezpieczenia kosztów przewodu sądowego, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji.

Komentarze orzeczniczeKomentarz redakcyjnyAnalizy

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Jurysdykcja w sprawach przewozu – kolizja między Konwencją CMR a rozporządzeniem 1215/2012

1. Wprowadzenie

Problematyka jurysdykcji w sprawach dotyczących międzynarodowego przewozu drogowego towarów wymaga pogodzenia dwóch współistniejących systemów normatywnych: Konwencji CMR, jako regulacji szczególnej, oraz rozporządzenia (UE) nr 1215/2012 (Bruksela I bis), jako regulacji ogólnej w zakresie jurysdykcji cywilnej w Unii Europejskiej. Kolizja tych źródeł rodzi pytanie, która z regulacji ma pierwszeństwo, oraz jak powinien zachować się sąd krajowy, gdy dochodzi do sporu o właściwość sądu mimo zawartej klauzuli prorogacyjnej.

2. Prymat Konwencji CMR na gruncie art. 71 rozporządzenia 1215/2012

Art. 71 ust. 1 rozporządzenia Bruksela I bis wyraźnie stanowi, że rozporządzenie nie narusza konwencji międzynarodowych, które w sprawach szczególnych regulują jurysdykcję, uznawanie i wykonywanie orzeczeń. Tego typu konwencją jest właśnie CMR, która w art. 31 przewiduje odrębny reżim jurysdykcyjny dla sporów z umów międzynarodowego przewozu towarów.

Trybunał Sprawiedliwości UE oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego potwierdzają, że w razie kolizji pierwszeństwo przysługuje Konwencji CMR, o ile jej przepisy realizują cele unijne, takie jak: przewidywalność jurysdykcji, pewność prawa, unikanie postępowań równoległych oraz wzajemne zaufanie między sądami państw członkowskich.

3. Prorogacja jurysdykcji – swoboda stron i warunki skuteczności

Zarówno CMR (art. 31 ust. 1), jak i rozporządzenie 1215/2012 (art. 25) opierają się na zasadzie swobodnego wyboru jurysdykcji przez strony. Klauzule jurysdykcyjne powinny jednak spełniać określone warunki, zwłaszcza w zakresie formy i zgody:

  • W CMR brak jest szczegółowej regulacji co do formy umowy – przyjmuje się zatem, że wystarczająca jest forma odpowiadająca praktyce handlowej, łącznie z elektroniczną.

  • Rozporządzenie 1215/2012 wymaga, by zgoda była jednoznaczna i wyrażona w formie pisemnej lub równoważnej. Zgoda musi obejmować wskazanie sądu oraz stosunku prawnego, którego dotyczy.

SN i TSUE podkreślają, że ważność umowy prorogacyjnej oceniana jest autonomicznie w świetle prawa unijnego, niezależnie od prawa krajowego, z wyjątkiem oceny jej materialnej ważności.

4. Odmowa uznania orzeczenia a naruszenie klauzuli jurysdykcyjnej

Zgodnie z art. 45 ust. 1

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama
Standardy Baner
Standardy Baner
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.