Art. 20. Fikcja zaginięcia przesyłki

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

1. Osoba uprawniona może, bez dalszych dowodów, uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu, a jeżeli terminu nie umówiono, w ciągu sześćdziesięciu dni po przyjęciu towaru przez przewoźnika.

2. Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać, aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłacie odszkodowania zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. Należy potwierdzić jej to żądanie na piśmie.

3. W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia osoba uprawniona może żądać, aby towar został jej wydany za zapłatą należności wynikających z listu przewozowego i za zwrotem otrzymanego odszkodowania, po ewentualnym potrąceniu kosztów, które byłyby objęte tym odszkodowaniem i z zastrzeżeniem wszelkich praw do odszkodowania za opóźnienie dostawy, przewidzianego w artykule 23 i ewentualnie w artykule 26.

4. Jeżeli nie wysunięto żądania, przewidzianego w ustępie 2, lub nie udzielono żadnych instrukcji w przewidzianym w ustępie 3 terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar został odnaleziony później niż w rok po wypłaceniu odszkodowania, przewoźnik rozporządza nim stosownie do przepisów obowiązujących w miejscu, gdzie znajduje się towar.

Komentarze orzecznicze Analizy

Fikcja prawna zaginięcia towaru (art. 20 ust. 1 CMR)

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Granice rozporządzania przesyłką po jej odnalezieniu – czy odzyskanie towaru niweczy szkodę?

(na tle wyroku SN z 26 listopada 2019 r., IV CSK 415/18)

1. Wprowadzenie

Jednym z najczęstszych problemów praktycznych w międzynarodowym przewozie drogowym towarów jest sytuacja, gdy przesyłka – uznana za zaginioną – zostaje po czasie odnaleziona. Powstaje wówczas pytanie: czy przewoźnik nadal ponosi odpowiedzialność, a uprawniony zachowuje roszczenie o odszkodowanie, czy też fakt odzyskania przesyłki „niweczy” szkodę?

W wyroku IV CSK 415/18 Sąd Najwyższy zajął jednoznaczne stanowisko w tej sprawie, wskazując granice prawne i funkcjonalne rozporządzania przesyłką po jej odnalezieniu.

2. Stanowisko SN – odzyskanie przesyłki nie wyłącza odpowiedzialności przewoźnika

Sąd Najwyższy uznał, że:

„Samo wejście w posiadanie przesyłki przez powoda, po terminie uznania jej za zaginioną, nie skutkuje wygaśnięciem roszczenia wobec przewoźnika, jeżeli przesyłka nie została wydana zgodnie z umową, a przewoźnik uchylił się od dalszego świadczenia.”

Przesyłka w tej sprawie została:
– odzyskana nie w wyniku działań przewoźnika,
– zdekompletowana,
– odmówiona przez odbiorcę,
– pozostawiona w posiadaniu nadawcy (powódki).

Wobec tego SN stwierdził, że szkoda miała charakter definitywny, a roszczenie o odszkodowanie pozostaje aktualne, niezależnie od fizycznego odzyskania towaru.

3. Art. 20 ust. 4 Konwencji CMR – podstawa rozporządzania przesyłką po zaginięciu

Zgodnie z art. 20 ust. 4 Konwencji CMR:

„Jeżeli przesyłka uznana za zaginioną zostanie odnaleziona po wypłacie odszkodowania, osoba uprawniona może żądać, aby została ona zawiadomiona o odnalezieniu i w ciągu 30 dni oświadczyła, czy chce towar przyjąć. Jeżeli nie wyrazi takiej woli, przewoźnik może nim rozporządzać zgodnie z przepisami miejsca, w którym towar się znajduje.”

Przepis ten wskazuje wyraźnie, że:
– możliwość rozporządzania odnalezioną przesyłką przysługuje przewoźnikowi, nie uprawnionemu,
– dopiero aktywne wykonanie uprawnień z tego przepisu może zmienić sytuację prawną,
– brak działania ze strony przewoźnika (jak w sprawie IV CSK 415/18) oznacza, że nie doszło do realizacji żadnej formy restytucji.

4. Warunki „niweczenia szkody” – kiedy odzyskana przesyłka

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama