Art. 9. Znaczenie listu przewozowego

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

W braku przeciwnego dowodu list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika.

W braku uzasadnionych zastrzeżeń przewoźnika, wpisanych do listu przewozowego, istnieje domniemanie, że towar i jego opakowanie były widocznie w dobrym stanie w chwili przyjęcia przez przewoźnika i że ilość sztuk, jak również ich cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym.

Komentarze orzecznicze Analizy

List przewozowy jako dowód zawarcia umowy przewozu (art. 4 i 9 CMR)

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Funkcja dowodowa listu przewozowego CMR – możliwości jego obalenia dowodem przeciwnym

(analiza dogmatyczno-systemowa na tle art. 9 CMR i wyroku SA w Białymstoku z 21 maja 2020 r., I AGa 149/19)

1. Wprowadzenie – pozycja listu CMR w systemie dowodowym

List przewozowy (CMR) to podstawowy dokument towarzyszący międzynarodowemu przewozowi drogowemu rzeczy. Jego znaczenie jako środka dowodowego zostało ukształtowane w art. 9 ust. 1 Konwencji CMR, zgodnie z którym:

„List przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy przewozu oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika na warunkach w nim określonych, aż do chwili przeciwdowodu”.

To oznacza, że CMR nie ma charakteru dokumentu konstytutywnego – nie „tworzy” stosunku obligacyjnego – lecz jedynie go dokumentuje, i to w sposób względny, podlegający obaleniu.

2. Art. 9 CMR – zakres i granice funkcji dowodowej

Zakres działania listu CMR	Granice funkcji dowodowej (możliwość obalenia)
Domniemanie zawarcia umowy przewozu	Może być obalone dokumentami zlecenia przewozowego
Domniemanie przyjęcia towaru przez przewoźnika	Może być obalone np. protokołem rozbieżności przy załadunku
Domniemanie treści umowy (warunki, dane stron)	Może być obalone zeznaniami stron, korespondencją, fakturami

Sąd może (i powinien) ocenić list CMR w kontekście całokształtu dowodów, nie traktując go jako jedynego i rozstrzygającego dokumentu.

3. Przykład praktyczny – sprawa I AGa 149/19

W stanie faktycznym sprawy:

w CMR wskazano powoda jako odbiorcę i pozwanego jako przewoźnika,
powód dochodził roszczenia od przewoźnika podwykonawcy, opierając się wyłącznie na treści CMR,
pozwany wykazał jednak, że przyjął zlecenie przewozowe od podmiotu trzeciego, niepowiązanego bezpośrednio z powodem (firma litewska),
sąd uznał to za skuteczny dowód przeciwny, który obalił domniemanie wynikające z listu CMR.

Wniosek: list CMR nie przesądza ani o istnieniu umowy przewozu z odbiorcą, ani o odpowiedzialności przewoźnika wobec niego, jeżeli zostaną przedstawione inne dokumenty wykazujące realny przebieg stosunku prawnego.

4. Formy dowodu przeciwnego – katalog otwarty

Rodzaj dowodu przeciwnego	Przykład zastosowania
Zlecenie przewozowe	zawarte z innym niż w CMR nadawcą/odbiorcą
Faktura

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama