Zabezpieczenie majątku dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego (art. 38 p.u.)

Przyczyną zagrażającą realizacji roszczenia - jak to wynika z orzecznictwa i piśmiennictwa - jest przede wszystkim zła kondycja finansowa dłużnika, która przejawiać się może w braku środków pozwalających na regulowanie zobowiązań, wyzbywaniu się majątku, ograniczaniu zakresu działalności, zaciąganiu pożyczek lub kredytów zabezpieczonych majątkiem i zachwianiu możliwości ich spłaty.

Obawa, iż brak zabezpieczenia mógłby pozbawić uprawnionego zaspokojenia, powinna być realna, a nie ogólnikowa. Zagrożenie pozbawienia zaspokojenia jest bowiem pewnym stanem obiektywnym dotyczącym zachowania się dłużnika. Stwierdzenie zatem zagrożenia zależy od obiektywnej sytuacji dłużnika, co z kolei prowadzi do wniosku, że zagrożenie możliwości zaspokojenia musi być konkretnie stwierdzone w każdym poszczególnym wypadku. Wprawdzie do jego wykazania wystarcza uprawdopodobnienie, jednakże nie może wchodzić w rachubę sama teoretyczna możliwość utraty majątku przez dłużnika. W razie uwzględnienia tego rodzaju teoretycznych możliwości zabezpieczenie roszczeń, które według intencji ustawodawcy ma mieć miejsce wyjątkowo, musiałoby się stać regułą (zob. uzasadnienie orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1961 r., 4 CZ 54/61, OSPiKA 1962, Nr 11, poz. 289). Uprawdopodobnienie w zasadzie nie powinno opierać się również na samych tylko twierdzeniach uprawnionego (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 1951 r., C 398/51, OSN 1951, nr III, poz. 89, postanowienie tego Sądu z dnia 20 lutego 2008 r., III SK 28/07, LEX nr 452469, a także Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego pod redakcją Tadeusza Erecińskiego, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2006 r., str. 556, art. 243, teza 3 i 4)

Trzeba w związku z tym podnieść, że jako okoliczność mającą uzasadniać udzielenie żądanego zabezpieczenia powódka w istocie rzeczy powołała jedynie fakt ujawnienia w Krajowym Rejestrze Sądowym zabezpieczenia majątku pozwanego w toku postępowania o ogłoszenie jego upadłości poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Rzecz jednak w tym, że - w ocenie Sądu Okręgowego - z samego tylko zabezpieczenia w taki sposób majątku dłużnika (pozwanego) we wszczętym wobec niego postępowaniu o ogłoszenie upadłości nie można jeszcze zasadnie wnosić, iż uprawdopodobnione zostało, że sytuacja finansowa dłużnika rzeczywiście jest zła.

Zabezpieczenie majątku dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego jest podstawowym sposobem takiego zabezpieczenia (art. 38 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe; tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2344 z późn. zm. - dalej jako " p.u."), a w uzasadnieniu postanowienia Sądu Rejonowego Poznań - Stare Miasto w Poznaniu (Sądu upadłościowego) w tym przedmiocie z dnia 13 grudnia 2017 r. (sygn. akt XI GU 801/17) - którego kopia z urzędu pozyskana została przez Sąd pierwszej instancji (zob.k. 137-138 i 154-154 v. akt) - brak jest jeszcze jakichkolwiek danych dotyczących sytuacji finansowej oraz majątku pozwanego (wskazano jedynie, że postępowanie wszczęto na wniosek wierzyciela (...) z siedzibą w E.), a także że nie stwierdzono podstaw do zastosowania bardziej dolegliwego dla dłużnika sposobu zabezpieczenia, np. poprzez ustanowienie zarządu przymusowego).

Niezależnie od powyższego można byłoby wyobrazić sobie nie tylko sytuację w której wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości pozwanego zostanie uwzględniony przez Sąd upadłościowy, lecz również i taką w której wniosek taki zostaje oddalony jako złożony przez wierzyciela w złej wierze, tj. gdyby był on świadomy tego, iż dłużnik nie jest niewypłacalny (art. 34 ust. 1 p.u.).

W konsekwencji, w ocenie Sądu Okręgowego, wskazane przez powódkę informacje nie mogą jeszcze świadczyć o tym, że pozwany rzeczywiście jest w trudnej sytuacji finansowej i zamierza pozbyć się majątku, aby uniknąć ewentualnej zapłaty zobowiązania dochodzonego przez powódkę.

Postanowienie SO w Bydgoszczy z dnia 20 kwietnia 2018 r., VIII Gz 72/18

Standard: 16810 (pełna treść orzeczenia)