Obowiązek dołączenia dokumentów stanowiących podstawę wpisu (art. 626[2] § 3 k.p.c.)

Zagadnienie, czy odpisy dokumentów sporządzone przez pełnomocników procesowych wymienionych w art. 129 § 2 k.p.c. mogą stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej było również przedmiotem analizy w piśmiennictwie prawniczym. Wyrażono w nim zarówno stanowisko, zbieżne z przyjętym w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2014 r., V CSK 9/14, że odpisy dokumentów sporządzone przez pełnomocników, zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c., mogą stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej, jak również stanowisko przeciwne, oparte na restrykcyjnym podejściu do charakteru dokumentów stanowiących podstawę wpisu w księdze wieczystej.

Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę kasacyjną przychyla się do drugiego, restrykcyjnego stanowiska co do charakteru dokumentów mogących stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej.

Zarówno w art. 31 ust. 1 u.k.w.h., w którym mowa o dokumentach stanowiących podstawę wpisu, jak również w art. 626[2] § 3 k.p.c., w którym mowa o dokumentach, które należy załączyć do wniosku o wpis, chodzi o oryginały tych dokumentów (dokumenty źródłowe), które mogą być zastąpione ich odpisami wtedy, gdy można to wywieść z przepisu szczególnego. 

Postanowienie SN z dnia 2 grudnia 2016 r., I CSK 819/15

Standard: 47689 (pełna treść orzeczenia)

Według art. 626[2] § 3 k.p.c. do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej, z zastrzeżeniem § 3[1]. Niedołączenie do wniosku o wpis w księdze wieczystej dokumentów uzasadniających żądany wpis uzasadnia oddalenie wniosku o wpis na podstawie art. 626[9] KPC. Wynika to treści przepisów - art. 626[6] oraz art. 626[8] § 2 k.p.c., regulujących postępowanie wieczystoksięgowe - oraz art. 29 KWU regulującego skutki czasowe wpisu w księdze wieczystej.

Według art. 626[6] § 1 k.p.c., o kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku do właściwego sądu. Za chwilę wpływu wniosku uważa się godzinę i minutę, w której w danym dniu wniosek wpłynął do sądu. Wnioski, które wpłynęły w tej samej chwili, będą uważane za złożone równocześnie (art. 626[6] § 2 KPC). Natomiast art. 626[8] § 2 KPC stanowi, że rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.

Według art. 29 KWU, wpis w księdze wieczystą ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu - od chwili wszczęcia tego postępowania.

Z treści powołanych wyżej przepisów analizowanych łącznie z art. 626[2] § 3 KPC wynika, że podstawą wpisu mogą być dokumenty uzasadniające ten wpis, które powinny być złożone razem z wnioskiem o wpis. Ponieważ zakres rozpoznania wniosku o wpis jest ograniczony tylko do rozpoznania treści wniosku, załączonych do niego dokumentów oraz treści księgi wieczystej, a chwila złożenia wniosku o wpis rozstrzyga o kolejności wniosku, a zarazem z chwilą uwzględnienia wniosku o wpis ma on moc wsteczną od chwili złożenia wniosku, to uzasadniony jest wniosek, że uwzględniony może być wniosek o wpis w księdze wieczystej oparty na dokumentach istniejących w chwili jego złożenia (por. postanowienie SN z dnia 2 grudnia 1997 r., II CKN 484/97), a nie na dokumentach powstałych dopiero po złożeniu wniosku o wpis. W przeciwnym przypadku dokument stanowiący podstawę wpisu odnosiłby skutek prawny w okresie poprzedzającym jego powstanie.

Tymczasem podstawa wpisu do księgi wieczystej musi istnieć już w momencie złożenia wniosku o wpis. Należy przy tym podkreślić, że obecnie obowiązujące przepisy nie zawierają rozwiązania analogicznego do przewidzianego dawniej w art. 48 ust. 2 KWU o wyznaczeniu wnioskodawcy przez sąd terminu do usunięcia przeszkody do wpisu.

Postanowienie SN z dnia 9 września 2016 r., V CSK 345/16

Standard: 16767 (pełna treść orzeczenia)