Klauzula wykonalności według przepisów art. 787 i art. 787[2] a zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej
Klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika (art. 787 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 787[2] k.p.c. zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej nie stanowi przeszkody do nadania klauzuli wykonalności według przepisów art. 787 i art. 787[1] oraz prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego egzekucji do tych składników, które należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy majątkowej nie zawarto. Przepis niniejszy nie wyłącza obrony małżonków w drodze powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była skuteczna wobec wierzyciela. Tym samym okoliczność zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej jest obecnie prawnie irrelewantna przy rozpoznawaniu wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika.
Artykuł 787[2] KPC nawiązuje do art. 47[1] KRO, który stanowi, że każdy z małżonków może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. Kwestia skuteczności tego rodzaju umowy względem wierzyciela nie stanowi przedmiotu badania w postępowaniu klauzulowym.
Postanowienie SO w Gdańsku z dnia 7 marca 2014 r., III Cz 67/14
Standard: 16343 (pełna treść orzeczenia)
Mimo że zarówno w dacie powstania tytułu egzekucyjnego przeciwko K.W. (5 czerwca 2002 r. ), jak i w dacie orzekania w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności temu tytułowi także przeciwko małżonce dłużnika (30 listopada 2011 r.) ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej już nie istniał, gdyż zniesiony został wcześniej umową majątkową małżeńską z dnia 21 kwietnia 1997 r., to brak było podstaw do oddalenia wniosku wierzyciela o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko D.W.
Stosownie bowiem do treści do art. 47 § 1 KRO (w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą zmianującą Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektóre inne ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. - Dz.U. 2004 r. Nr 162, poz. 1691, która weszła w życie 20 stycznia 2005 r.) małżonkowie mogą wprawdzie przez umowę majątkową wspólność ustawową rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć, jednakże z jednym bardzo istotnym zastrzeżeniem przewidzianym w paragrafie 2 tego artykułu. W myśl tego zastrzeżenia mogą oni względem osób trzecich powoływać się na takie rozszerzenie, ograniczenie lub wyłączenie tylko wtedy, gdy zawarcie przez nich umowy majątkowej oraz jej rodzaj były tym osobom wiadome. W konsekwencji tego unormowania każda osoba trzecia, której praw dotykałoby zmienienie przez małżonków zakresu obowiązującej ich z mocy ustawy wspólności dorobku albo jej wyłączenie, a która nie wiedziała o zawarciu umowy majątkowej oraz jej rodzaju, uzyskuje szczególną ochronę prawną. Ochrona ta wyraża się w tym, że względem niej stosunki majątkowe małżonków ocenia się tak, jakby umowa majątkowa w ogóle nie była przez nich zawarta i jakby nadal obowiązywała ich wspólność ustawowa. Unormowanie art. 47 § 2 KRO jest na tyle szerokie, że obejmuje wszelkie osoby trzecie, w tym również osoby będące wierzycielami jednego tylko z małżonków, uprawnione w myśl art. 41 KRO do uzyskania zaspokojenia z majątku wspólnego.
Pozostaje do rozważenia, jaka chwila uzyskania przez wierzyciela wiadomości o zawarciu przez małżonków umowy majątkowej wyłączającej wspólność ustawową decyduje o dopuszczalności powoływania się przez tych małżonków względem wierzyciela na umowne wyłączenie wspólności ustawowej. Przepis art. 47 § 2 KRO nie daje na to pytanie wyraźnej odpowiedzi, z celu jednak tego przepisu należy wyprowadzić wniosek, że chodzi o uzyskanie przez wierzyciela wiadomości o zawarciu przez małżonków umowy majątkowej i o jej rodzaju przed powstaniem wierzytelności względem małżonka będącego dłużnikiem. Takie stanowisko znajduje logiczne uzasadnienie, z tym zastrzeżeniem, że założeniem tego przepisu jest uniknięcie ujemnych skutków, jakie wiążą się dla wierzyciela z ograniczeniem możliwości zaspokojenia się z majątku wspólnego w następstwie umownego wyłączenia wspólności ustawowej. Uniknięcie takich ujemnych skutków jest możliwe tylko wtedy, gdy w chwili powstania wierzytelności wierzyciel ma świadomość tego, że - wbrew powszechnie obowiązującemu z mocy samego prawa ustrojowi małżeńskiej majątkowej wspólności ustawowej - dłużnik i jego małżonek zawarli umowę majątkową, której rodzaj jest mu znany (uchwała SN z dnia 3 kwietnia 1980 r., sygn. akt III CZP 13/80).
Podkreślić należy, że ciężar dowodu, że osoba trzecia wiedziała o zawarciu umowy oraz jej rodzaju spoczywa na małżonce dłużnika. Złożone przez D.W. pisemne oświadczenie dłużników, tj. K.W. oraz D.C. (2) datowane na dzień 19 kwietnia 2012 roku nie może stanowić dowodu na okoliczność wiedzy wierzyciela o ustroju majątkowym małżonków W. przed powstaniem wierzytelności. Nadto wnioskowanie, że brak aktywności wierzyciela co do wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika do października 2011 r. wskazuje na wiedzę odnośnie ustroju majątkowego małżeńskiego jest zbyt daleko idące i nie do zaakceptowania. Okoliczność posiadania przez wierzyciela wiedzy w przedmiocie umowy wyłączającej wspólność majątkową nie może być wszakże dorozumiana. To małżonka dłużnika winna ją wykazać, czego nie uczyniła w niniejszym postępowaniu.
Postanowienie SA w Poznaniu z dnia 12 października 2012 r., I ACz 1663/12
Standard: 18509 (pełna treść orzeczenia)