Wykładnia weksla, ustalenie treści zobowiązania wekslowego (art. 65 k.c.)
Weksel
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Charakter weksla, jako źródła zobowiązania formalnego, nie wyłącza stosowania dyrektyw wykładni oświadczeń woli (art. 65 k.c.) zarówno do postanowień zawartych w dokumencie weksla, jak i - w przypadku tzw. weksla in blanco - do postanowień tzw. deklaracji wekslowej (tak SN m.in. w wyroku z dnia 22 października 2009 r., III CSK 40/09). Jednakże, skoro w takim wypadku ciężar dowodu spoczywa na dłużniku wekslowym, to rzeczą pozwanego było zaoferowanie takich dowodów, które pozwalałyby na dokonanie wykładni postanowień umowy o kredyt (w zakresie form zabezpieczenia i możliwości ich uruchomienia) oraz deklaracji wekslowej w kierunku obecnie postulowanym przez skarżącego.
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 25 września 2017 r., I ACa 1156/16
Standard: 10286 (pełna treść orzeczenia)
Zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem pisemnym a przesłanką jego powstania jest sformalizowane oświadczenie woli. Ze względu na formalny charakter zobowiązania wekslowego jego treść musi być wyczerpująco wyrażona w dokumencie, jakim jest weksel. Formalny charakter zobowiązania wekslowego wprawdzie nie pozwala na badanie na podstawie art. 65 § 2 k.c. rzeczywistej woli stron kreujących zobowiązanie wekslowe, jednak nie wyłącza wykładni tekstu weksla.
Dla ustalenia treści zobowiązania wekslowego miarodajna jest nie tyle wola strony, lecz tekst weksla. Stanowisko takie wyrażone zostało już w orzecznictwie przedwojennym na tle przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 listopada 1924 r. o prawie wekslowym (Dz.U. R.P. Nr 100, poz. 926) i zachowało walor dokonanej w nim wykładni, zważywszy na brak istotnych różnic między przepisami prawa wekslowego z 1924 r. z przepisami aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282).
Dopuszczalność wykładni niejasnych sformułowań dokumentu wekslowego Sąd Najwyższy przyjmował między innymi w orzeczeniach z dnia 14 czerwca 1927 r. III Rw. 2324/26; z dnia 15 września 1932 r. III 1 Rw. 1278/32; z dnia 10 listopada 1932 r. C. 124/32; z dnia 3 listopada 1933 r., z 19 stycznia 1934 r. C III 45/33; z dnia 13 stycznia 1933 r. III. 2. C. 231/32; z dnia 28 czerwca 1935 r. C. III. 231/34; z dnia 28 czerwca 1935 r. C. II 559/35).
Kontynuacją tego jednolitego stanowiska prezentowanego także w doktrynie była uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 1993 r. III CZP 7/93, stwierdzająca, że wykładnia tekstu weksla nie jest wyłączona, w szczególności co do oczywistych błędów w pisowni, łączeniu lub odmianie poszczególnych wyrazów zawartych w treści weksla, a także uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 29 czerwca 1995 r., III CZP 66/95, według której treść zobowiązania wekslowego ustala się na podstawie tekstu weksla.
Nie może budzić wątpliwości, że wykładnia tekstu weksla może prowadzić do uściślenia znaczenia poszczególnych zwrotów, usunięcia oczywistych omyłek i błędów gramatycznych lub innych błędów językowych dotyczących prawideł pisowni poszczególnych znaków graficznych, odmiany wyrazów, ich tworzenia i łączenia, itp. Kierując się tą regułą Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 stycznia 1998 r., CKN 431/97, przyjął - uwzględniwszy cały tekst weksla, w którym nie wymieniono osoby trasata - że wydrukowane słowo „zapłać..." miało brzmieć „zapłacimy", w konsekwencji uznał, że weksel ma charakter weksla własnego, zawierającego bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej.
Do tych trafnych uwag dodać należy - pamiętając o przyczynach uznania przez Sąd Apelacyjny weksla za nieważny - że o wykładni treści weksla decyduje także logiczne pojmowanie całości jego tekstu i wizerunku. W przypadku weksla, którego treść interpretowana jest w pierwszych latach XXI wieku, naniesioną na nim pismem ręcznym liczbę „2003" nie należy - ustalając rok wystawienia weksla - wiązać z wydrukowaną na formularzu weksla liczbą „19", oznaczającą pierwsze dwie cyfry roku przypadającego w wieku XX. Interpretacja treści weksla nie uwzględniająca tej oczywistości doprowadza do nielogicznego i absurdalnego wniosku, że „weksel został wystawiony w dniu 10 kwietnia 200319 r.", a zatem prawie dwieście tysięcy lat później, niż data jego wykupienia oraz data, w której sąd dokonał wykładni treści weksla.
Logika oraz sens tekstu weksla uzasadniają tezę, że wydrukowaną na urzędowych blankietach wekslowych liczbę „19", oznaczającą pierwsze dwie cyfry roku przypadającego w wieku XX, należy potraktować - dokonując wykładni treści weksla w zakresie daty jego wystawienia, pochodzącej z XXI wieku i wpisanej pismem ręcznym -jako nie istniejący element tekstu weksla.
Wyrok SN z dnia 10 sierpnia 2005 r., I CK 111/05
Standard: 15490 (pełna treść orzeczenia)
O wykładni weksla decyduje logiczne pojmowanie całości tekstu weksla, a nie literalne znaczenie poszczególnych słów tekstu, nie można więc uznać weksla za nieważny, jeżeli tylko całość tekstu weksla nie pozostawia wątpliwości, że jest to przewidziane w prawie wekslowym i zgodne z przepisami tego prawa i zwyczajami w obrocie wekslowym zobowiązanie wekslowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 1935 r., C.III 231/34, OSP 1936, poz. 310).
Wyrok SN z dnia 8 października 2004 r., V CK 670/03
Standard: 22265 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 21538 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 15492 (pełna treść orzeczenia)