Ograniczona poczytalność jako element opisu czynu (art. 413 § 2 pkt.1 k.p.k.)

Stan ograniczonej poczytalności w stopniu określonym w art. 31 § 2 k.k. stanowi istotny element strony podmiotowej czynu, a tym samym zakresu i stopnia winy oskarżonego i musi znaleźć odzwierciedlenie w opisie czynu przypisanego oskarżonemu oraz jego kwalifikacji prawnej, nawet wówczas, gdy sąd nie stosuje nadzwyczajnego złagodzenia kary (por. wyroki SN: z dnia 28 października 1968 r.,IV KR 188/68, z dnia 4 lutego 1974 r., II KR 269/73, z dnia 16 maja 2000 r., III KKN 51/98, z dnia 11 września 2008 r., IV KK 288/08). Zaniechanie takiego wskazania stanowi z pewnością rażące naruszenie prawa procesowego –art. 413 § 2 pkt.1 k.p.k., które z uwagi na swój charakter, może mieć wpływ na treść orzeczenia.

Wyrok umarzający postępowanie o określony czyn na podstawie art. 414 § 1 k.p.k. musi bowiem spełniać wymogi określone tylko w art. 413 § 1 k.p.k., oraz również wymogi, jakim winno odpowiadać wydawane w toku postępowania przygotowawczego postanowienie o umorzeniu postępowania karnego, bowiem jak wynika z § 2 art. 414 k.p.k. odpowiednie zastosowanie mają m. in. przepisy art. 322 § 2 i 3 k.p.k. Oznacza to, iż wyrok, którym sąd umarza postępowanie musi zawierać, prócz elementów wskazanych w art. 413 § 1 k.p.k., w tym opis czynu, którego orzeczenie dotyczy i jego kwalifikację prawną, również określenie podstawy i przyczyny umorzenia, a więc wskazanie przepisu prawnego określającego ujemną przesłankę procesową, w oparciu o który dochodzi do umorzenia.

Powołanie w wyroku art. 31 § 1 k.k. ma zasadnicze znaczenie dla rozróżnienia przesłanki procesowej będącej przyczyną umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. Skoro natomiast orzeczenie środka zabezpieczającego jest konsekwencją podjęcia merytorycznej decyzji o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 31 § 1 k.k. przesądzającej, iż dana osoba jest sprawcą czynu zabronionego, który popełniła w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1 k.k., to w sytuacji zaistnienia warunków wskazanych w art. 94 § 1 k.k. zawieranie w orzeczeniu opartym o ten przepis dodatkowych okoliczności związanych z niepoczytalnością sprawcy i kwalifikacji prawnej z art. 31 § 1 k.k. jest całkowicie zbędne i nie znajdujące jakiegokolwiek oparcia w przepisach prawnych. Umieszenie takiego sprawcy w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym jest natomiast obligatoryjne.

Postanowienie SN z dnia 18 lutego 2009 r., IV KK 306/08

Standard: 78484 (pełna treść orzeczenia)

Stan ograniczonej poczytalności w stopniu określonym w art. 31 § 2 k.k. stanowi istotny element strony podmiotowej czynu i musi zawsze znaleźć odzwierciedlenie w opisie czynu przypisanego oskarżonemu oraz jego kwalifikacji prawnej, nawet wówczas, gdy sąd nie stosuje nadzwyczajnego złagodzenia kary (por. wyroki SN: z dnia 28 października 1968 r., IV KR 188/68, z dnia 2 lutego 1974 r., II KR 269/73, z dnia 16 maja 2000 r., III KKN 51/98, z dnia 20 lipca 2007 r., III KK 486/06).

Wyrok SN z dnia 11 września 2008 r., IV KK 288/08

Standard: 14151 (pełna treść orzeczenia)