Podział przez wydzielenie

Podział przez wydzielenie (art. 529 § 1 pkt 4 k.s.h.) tym różni się od podziałów przez rozdzielenie (art. 529 § 1 pkt 1-3 k.s.h.), że w jego wyniku spółka dzielona nie traci bytu prawnego. Przedmiotem wydzielenia jest określona część majątku spółki dzielonej, a nie jej cały majątek. W rezultacie podział przez wydzielenie wykazuje odrębności, które mają wyraz normatywny (por. np. art. 529 § 2, art. 530 § 2, art. 531 § 2 i 5, art. 532 § 2, art. 542 § 2 k.s.h.).

Specyfika podziału przez wydzielenie powoduje, że nie ma potrzeby istnienia reguły określającej los składników majątku, w tym zobowiązań, spółki dzielonej, które w planie podziału nie zostały przypisane określonej spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej. Składniki te, w tym zobowiązania, pozostają w spółce dzielonej, skoro zachowuje ona swój byt, a istota podziału przez wydzielenie polega na tym, że na spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane przenoszona jest część majątku spółki dzielonej, określona w planie podziału.

W wypadku podziału przez wydzielenie w planie podziału konieczny jest dokładny opis i podział składników (aktywów oraz pasywów) przypadających spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym (art. 534 § 1 pkt 7 k.s.h.). Oznacza to, że składniki majątku, w tym zobowiązania, które w planie podziału nie są przypisane spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym, pozostają w spółce dzielonej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2009 r., I CZ 7/09, nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2009 r., V CSK 410/08, nie publ.). Ewentualne postanowienie planu podziału wskazujące składniki majątku pozostające w spółce dzielonej mają jedynie charakter deklaratywny.

Przedstawiona charakterystyka podziału przez wydzielenie powoduje, że nie ma do niego zastosowania art. 531 § 3 k.s.h., gdyż zawarte w tym przepisie reguły są w wypadku tego podziału bezprzedmiotowe.

Zagadnienie stosowania art. 546 § 1 k.s.h. do podziału przez wydzielenie, sporne w judykaturze (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2010 r., V CSK 318/09, nie publ., z dnia 24 października 2012 r, III CSK 18/12, nie publ., z dnia 16 października 2015 r., I CSK 865/14, nie publ., z dnia 28 kwietnia 2016 r., V CSK 524/15, nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2016 r., III CZP 20/16, nie publ.) i w nauce, powinno zostać rozważone przez Sąd Apelacyjny przy ponownym rozpoznawaniu sprawy.

Wyrok SN z dnia 23 marca 2017 r., I CSK 462/16

Standard: 12855 (pełna treść orzeczenia)

Sposób podziału spółek akcyjnych (podział przez wydzielenie) stanowi de lege lata jedyną formułę podziału banków działających w formie spółek akcyjnych (art. 124c – ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe – Dz. U. nr 140, poz. 939 ze zm. cyt. dalej jako „prawo bankowe z 1997 r.). W literaturze i judykaturze taki sposób podziału spółek akcyjnych (także banków) prowadzi do wyróżnienia dwóch postaci następstwa prawnego ogólnego, tj. następstwa całkowitego i następstwa częściowego (ograniczonego), ponieważ w tej drugiej sytuacji inny jest prawny zasięg sukcesji w związku z nabyciem przez sukcesora tylko części majątku (niektórych tylko praw i obowiązków) dzielonej spółki akcyjnej (art. 529 § 1 pkt 4 k.s.h.).

Postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 2012 r., II CSK 356/11

Standard: 52992 (pełna treść orzeczenia)