Prawo najmu lokalu mieszkalnego, użytkowego, kwatery, garażu jako majątek wspólny małżonków
Przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku wspólnego – katalog (dorobek – art. 31 k.r.o.) Najem lokalu; właściwe przepisy (art. 680 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Pogląd o pochodnej istocie uprawnienia małżonka do lokalu przydzielonego żołnierzowi opiera się na stanowisku judykatury prezentowanym w dawniejszych orzeczeniach (por. przykładowo uchwały SN z dnia 9 listopada 1987 r., III CZP 62/87, czy z dnia 28 czerwca 2000 r., III CZP 15/00). Zdaniem skarżącego, do tego kierunku orzecznictwa zaliczyć należy także uchwałę z dnia 21 grudnia 2006 r., III CZP 131/06, jednakże lektura jej uzasadnienia nie potwierdza tego wniosku strony pozwanej.
W uchwale tej Sąd Najwyższy, odchodząc od wcześniejszego stanowiska, uznał, że dopuszczalna jest droga sądowa w sprawie z powództwa żołnierza zawodowego pełniącego służbę stałą przeciwko rozwiedzionemu małżonkowi o opróżnienie lokalu przydzielonego jako kwatera stała, jeżeli przydział został dokonany przed utratą mocy obowiązującej art. 28 u.z.S.Z.R.P. i uwzględniał małżonka przy ustalaniu powierzchni mieszkalnej. Sąd Najwyższy uznał bowiem, że, także po uchyleniu tego przepisu, rozwiedziona żona żołnierza zawodowego, mieszkająca w lokalu stanowiącym kwaterę stałą, nie może być uważana za osobę zajmującą taki lokal bez tytułu prawnego. W końcowej części motywów, powołując się na nowelizację ustawy o zakwaterowaniu sił zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, dokonanej ustawą z dnia 17 maja 1989 r. (Dz. U. Nr 30, poz. 162), stwierdził wprost, że „nie da się obronić poglądu o pochodnym uprawnieniu małżonka żołnierza jako okoliczności usprawiedliwiającej odmowę ochrony jego uprawnienia w drodze sądowej” (….).
W wielu późniejszych orzeczeniach Sąd Najwyższy uznawał, że uprawnienie żołnierza do przydzielonej kwatery stałej nie należy do kategorii praw niezbywalnych, zaś rozwiązanie przez rozwód związku małżeńskiego żołnierza zawodowego nie powoduje utraty przez jego byłego małżonka uzyskanego uprzednio tytułu prawnego do korzystania z kwatery przydzielonej żołnierzowi i prawa do nabycia tego lokalu na preferencyjnych warunkach przewidzianych w art. 56 - 58 u.z.S.Z.R.P. (por. postanowienia: z dnia 26 listopada 2009 r., III CZP 96/09, z dnia 4 kwietnia 2012 r., I CSK 8/12, z dnia 21 czerwca 2013 r., I CSK 597/12, oraz z dnia 7 lutego 2014 r., III CZP 120/13).
Swoistym podsumowanie tego orzecznictwa, utrwalającym jego kierunek, jest uchwała z dnia 16 września 2015 r., III CZP 50/15, w której Sąd Najwyższy wyjaśnił, że prawo do korzystania z osobnej kwatery stałej przydzielonej żołnierzowi zawodowemu w okresie obowiązywania ustawy z dnia 20 maja 1976 r., o zakwaterowaniu sił zbrojnych (Dz. U. Nr 19, poz. 121, ze zm.), stanowi składnik majątku wspólnego małżonków.
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym sprawę podziela to stanowisko prawne, akceptowane także w doktrynie, z czego płynie wniosek, że pozwana Agencja nie mogła zadysponować lokalem w ten sposób, żeby zbyć go tylko na rzecz pozwanego żołnierza, z pominięciem uprawnienia powódki - jego byłej żony.
Wyrok SN z dnia 23 marca 2017 r., I CSK 353/16
Standard: 13217 (pełna treść orzeczenia)
W wyroku z dnia 4 kwietnia 2012 roku w sprawie I CSK 8/12 Sąd Najwyższy wskazał, że przydział kwatery stałej jest prawem podmiotowym żołnierza zawodowego, podmiotem tego prawa jest również współmałżonek żołnierza, a w konsekwencji prawo do korzystania z takiej kwatery stanowi składnik majątku wspólnego.
Wnioskodawczyni uprawniona była zatem nie tylko do korzystania z tego prawa, lecz także do nabycia lokalu przy skorzystaniu z bonifikaty.
W skład majątku wspólnego małżonków, po przydzieleniu jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa prawa do kwatery stałej, wchodzi zarówno to prawo, jak i ekspektatywa nabycia lokalu na preferencyjnych zasadach. Przed datą zawarcia umowy nabycia lokalu na własność i uczestnik, i wnioskodawczyni posiadali zatem jedynie uprawnienie do zamieszkiwania w przyznanym lokalu oraz uprawnienie o charakterze niemajątkowym do jego preferencyjnego wykupienia. Tego rodzaju uprawnienie uzyskuje charakter majątkowy dopiero w momencie skorzystania z niego, a wykup lokalu uwidacznia jego wartość.
Nie można uznać, że uprawnienie do preferencyjnego wykupu stanowiło nakład uczestnika postępowania na majątek wspólny w rozumieniu art. 45 § 1 k.r.o., bowiem po pierwsze przysługiwało ono obojgu małżonkom, po drugie – zaktualizowało się ono i uzyskało wymierną wartość dopiero w momencie wspólnego nabycia lokalu przez małżonków (tak Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie II Ca 343/13).
Postanowienie SO w Sieradzu z dnia 27 lipca 2016 r., I Ca 213/16
Standard: 9757 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 26878
Standard: 65738
Standard: 70901
Standard: 12059
Standard: 26879
Standard: 54864
Standard: 12060
Standard: 69480