Status majątku wspólnego małżonków po ustaniu wspólności, transformacja współwłasności łącznej w udziałową

Zgodnie z art. 46 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej k.r.o.) w sprawach nieunormowanych w tym kodeksie, od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Potwierdza to również art. 567 § 3 k.p.c., zgodnie z którym do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.

Oznacza to, że majątek objęty wspólnością majątkową małżeńską przekształca się z chwilą jej ustania we współwłasność w częściach ułamkowych. Wniosek taki wynika z art. 1035 k.c., zgodnie z którym do wspólnego majątku spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych

Postanowienie SN z dnia 12 stycznia 2018 r., II CSK 220/17

Standard: 64049 (pełna treść orzeczenia)

Z chwilą ustania wspólności majątkowej małżeńskiej współwłasność łączna przekształca się we współwłasność ułamkową, do której stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c.), natomiast przedmioty i prawa majątkowe nabywane przez małżonków po tym zdarzeniu prawnym nie podlegają już reżimowi wspólności majątkowej małżeńskiej, co oznacza, że zwiększają majątki osobiste małżonków.

W określonych przypadkach może dojść do powstania, po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej stosunku współuprawnienia małżonków (byłych małżonków) w częściach ułamkowych (np. gdy ekspektatywa określonego prawa majątkowego powstała w czasie trwania wspólności małżeńskiej, natomiast prawo finalne powstałe na bazie tej ekspektatywy zostało zrealizowane już po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1970 r., I CR 444/69).

Po ustaniu wspólności majątkowej małżonkowie mają co do zasady równe udziały w majątku podlegającym podziałowi (art. 43 § 1 k.r.o.). Zatem rozporządzenie przedmiotem, który stanowi składnik majątku wspólnego do swej ważności wymaga zgody drugiego małżonka (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c. i 199 k.c.).

Wyrok SN z dnia 5 października 2016 r., III CSK 382/15

Standard: 11988 (pełna treść orzeczenia)