Wyłączenie ze względu na wadliwy akt delegowania w procesie karnym

Wprawdzie w orzecznictwie i doktrynie wskazuje się niekiedy, że sędzia, który nie posiada stosownej delegacji do orzekania w danym sądzie albo gdy delegacja została wydana w sposób nieprawidłowy, jest osobą nieuprawnioną do orzekania w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. [zob. szerzej o tym uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016 r., III KK 494/15, OSNKW 2016, z. 8, poz. 56, LEX nr 2093040 oraz powołane tam opracowania i judykaty: T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Tom I. Artykuły 1 467. Komentarz, Warszawa 2014, s. 1475; T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2011, s. 874; L.K. Paprzycki (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2013, s. 96 - 97; wyrok SN z dnia 18 stycznia 1978 г., V KR 198/77, OSNKW 1978, z. 9, poz. 104 z uwagami M. Cieślaka i Z. Dody,

Palestra 1979, z. 6, s. 65 i n.; postanowienie SN z dnia 2 stycznia 2002 r., V KZ 50/01, OSNKW 2002, z. 3 - 4, poz. 20; postanowienie SN z dnia 17 stycznia 2012 r., IV KK 354/11, LEX nr 1128203].

Dominującym jest jednak pogląd odmienny, do którego przychyla się również prokurator Prokuratury Krajowej w swoim wystąpieniu, że uchybienie, które polegało na udziale w składzie orzekającym sądu wyższego rzędu sędziego sądu niższego rzędu bez uprawniającej do tego delegacji, stanowi nienależytą obsadę sądu, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. [zob. np. uchwała SN z dnia 21 listopada 2001 r., I KZP 28/01, OSNKW 2002, z. 1

- 2, poz. 3, a także wyroki SN: z dnia 1 października 2002 r., V KK 114/02, LEX nr 55231; z dnia 24 października 2007 r., III KK 210/07, LEX nr 322847; z dnia 17 maja 2011 r., III KK 104/11, LEX nr 795788; z dnia 12 lutego 2016 r., III KK 397/15, LEX nr 2019555, czy z dnia 23 maja 2017 r., III KO 19/17, LEX nr 2294386 oraz powołane we wskazanym wcześniej uzasadnieniu postanowienia SN z dnia 12 maja 2016 r., III KK 494/15 publikacje: Z. Doda, A. Gaberle, Kontrola odwoławcza w procesie karnym, Warszawa 1997, s. 152 - 153; M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne. Warszawa 1984, s. 233 i n.; P. Hofmański (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2011, s. 825; S. Zabłocki, (w:) Z. Gostyński (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. III, Warszawa 2004, s. 1 43].

Sąd Najwyższy w składzie niniejszym przychyla się do tego ostatniego stanowiska. Udział w wydaniu orzeczenia osoby nieuprawnionej w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. dotyczy bowiem jedynie sytuacji, w której osobą należącą do składu orzekającego jest osoba, która w ogóle nie posiada uprawnień sędziowskich, a więc nie - sędzia.

Na marginesie zauważyć trzeba, że ujmowanie naruszenia prawa w postaci wydania orzeczenia z udziałem osoby,

która jest wprawdzie sędzią, ale nie ma stosownej delegacji do orzekania w danym sądzie bądź to jako uchybienia stanowiącego bezwzględną przyczynę odwoławczą z art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k. bądź z art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k., ma stosunkowo niewielkie znaczenie praktyczne, skoro i tak - niezależnie od przyjętej podstawy zakwalifikowania tego uchybienia - skutek procesowy będzie tożsamy.

Wyrok SN z dnia 29 czerwca 2017 r. III KO 20/17

Standard: 8142 (pełna treść orzeczenia)