Zamiar przemyślany (dolus praemeditatus)

Działanie z zamiarem przemyślanym (premedytacją) jest znamienny dla wysokiego stopnia winy sprawcy, bowiem pochodzi z długotrwałego stanu złej woli i jej wysokiego napięcia, polegających na dokonywaniu przez sprawcę przemyśleń, jak popełnić przestępstwo i jak zatrzeć ślady swego działania, by uchronić się od odpowiedzialności. Niezbędne przy tym wyobrażenia przebiegu zdarzenia przestępczego, własnych przeżyć, doznań ofiary i innych szczegółów, które są udziałem sprawcy, wyrażają ów wysoki stopień zarzucalności stanu świadomości sprawcy i jego decyzji, jakie charakteryzują winę. Inny, niższy stopień winy mają przestępstwa dokonywane bez takiego przemyślenia, a najniższy - dokonywane z zamiarem nagłym, gdy decyzja popełnienia przestępstwa jest podejmowana błyskawicznie, zwykle pod wpływem bodźca zewnętrznego, zaskakującego sprawcę.

W badanej sprawie Sąd Okręgowy popadł w sprzeczność co do tej formy zamiaru. W jednym miejscu stwierdził, że oskarżony "zaplanował zbrodnię co do czasu i miejsca, a także przedsięwziął wszystkie możliwe kroki, aby nie doszło do ujawnienia tego okrutnego mordu" W innym miejscu, uzasadnienia stwierdził, że "w działaniu oskarżonego... dużą rolę grały emocje... i że... należałoby przypisać zawinienie w postaci zamiaru nagłego (dolus repentinus), a nie zamiaru przemyślanego (dolus praemeditatus)" a dalej wykluczył tylko działanie w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami (w tzw. afekcie - art. 148 § 4 k.k.). Nie ma więc pewności, jaki rodzaj zamiaru uznał Sąd Okręgowy za udowodniony, a jest to fakt (psychologiczny, wolicjonalny) nader istotny dla oznaczenia stopnia winy oskarżonego, kategorii limitującej karę, która nie może przekroczyć stopnia winy (art. 53 § 1 k.k.).

Wyrok SA w Krakowie z dnia 7 maja 2009 r., II AKa 65/09

Standard: 6052 (pełna treść orzeczenia)