Wpływ zatarcia skazania na ocenę posiadania kwalifikacji do wykonywania określonych zawodów

Przesłanka nienagannej opinii jest odrębna od przesłanki niekaralności. Zatarcie skazania, niewątpliwie świadczy o spełnieniu przesłanki niekaralności.

Zatarcie skazania w rozumieniu prawnokarnym, nie uniemożliwia dokonania oceny posiadania nienagannej opinii przy uwzględnieniu znanych Policji okoliczności, które legły u podstaw wydania wyroku skazującego, mimo iż skazanie uległo zatarciu. W ocenie Sądu uwagi na funkcję i cel wydania opinii zasadnym jest więc branie pod uwagę całokształtu zachowań i postaw skarżącego w jego dorosłym życiu.

W kontekście przesłanki posiadania nienagannej opinii, w ocenie Sądu, zatarcie skazania nie oznacza, że popełnione przestępstwo nie miało miejsca. Jak wskazuje Jacek Gizek z komentarzu do art. 106 k.k. (Giezek Jacek (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz Opublikowano: WKP 2021)" (...) za niebyłe przyjmuje się "skazanie", nie zaś samo popełnienie danego czynu. Z tego względu nie sposób zgodzić się z utożsamianiem ze sobą tych dwóch stanów, a tym samym ze stwierdzeniem, że również popełnione przestępstwo uważa się za niebyłe.(...) Należy się przychylić do krytyki poglądów o rzekomej fikcji, że do popełnienia przestępstwa w ogóle nie doszło (trafnie B.J. Stefańska [w:] Kodeks..., red. R.A. Stefański, 2020, art. 106; B.J. Stefańska, Skutki zatarcia skazania, Prok. i Pr. 2007/10, s. 54–57; R. Krajewski, Zatarcie skazania w prawie karnym, PiP 2007/11, s. 104; G. Bogdan [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 2, red. W. Wróbel, A. Zoll, 2016, s. 865; D. Kwiatkowski, Wpływ zatarcia skazania na fakt popełnienia przestępstwa oraz fakt skazania, CzPKiNP 2019/1, s. 107 i n.), co zresztą znajduje najlepsze potwierdzenie w ograniczonej relewancji zatarcia skazania na gruncie innych dziedzin prawa niż prawo karne.

W orzecznictwie NSA podkreśla się, że zatarcie skazania "nie może usunąć obiektywnie istniejących faktów – a więc nie niweczy ani popełnionego przestępstwa, ani wydanego wyroku" (wyrok NSA z 16.03.2018 r., II GSK 1686/16) oraz że "zatarcie skazania nie stwarza niewzruszalnego prawnego domniemania niewinności w stosunku do danego czynu i nie oznacza anulowania treści wyroku, tj. usunięcia go z mocą wsteczną z porządku prawnego jako w ogóle niewydanego oraz nie niweluje też całkowicie wszystkich skutków skazania" (wyrok NSA z 11.04.2014 r., II GSK 279/13; zob. też wyrok WSA we Wrocławiu z 7.08.2017 r., II SA/Wr 128/17).

Tym samym zatarcie skazania nie wpływa również na skutki, jakie skazanie wywołuje na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego w świetle art. 11 ustawy z 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) – wyrok NSA z 18.01.2017 r., II OSK 1036/15".

Podobnie Jarosław Majewski w Komentarzu do art. 106 Kodeksu karnego (Opublikowano: WKP 2024) w tezie 6 podaje, że z mocy art. 106 k.k. za niebyłe uważa się skazanie i tylko skazanie. Działanie fikcji prawnej przewidzianej w tym przepisie nie rozciąga się na fakt popełnienia czynu stanowiącego podstawę tego skazania ani na to, że ów czyn stanowił przestępstwo.

Przedstawiciele doktryny wskazują też, że "(...) zatarcie skazania nie musi automatycznie usuwać zastrzeżeń co do wysokich walorów etycznych lub nieposzlakowanego charakteru sprawcy" (Wróbel Włodzimierz (red.), Zoll Andrzej (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część II. Komentarz do art. 53-116, wyd. V Opublikowano: WK 2016).

W powołanym wyżej wyroku z dnia 11 kwietnia 2014 r., II GSK 279/13 Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że zatarcie skazania według art. 106 k.k. nie oznacza na gruncie postępowania administracyjnego, szczególnie przy badaniu przesłanki dawania rękojmi należytego wykonywania obowiązków, że czyn nie został popełniony, a wyrok skazujący nie został wydany. Zatarcie skazania jest pewną fikcją prawną i oznacza, że skazanemu ponownie przysługuje status osoby niekaranej, bowiem przyjmuje się, że skazanie jako zdarzenie historyczne nie miało w ogóle miejsca. Nie oznacza to, że zatarcie skazania stwarza niewzruszalne prawne domniemanie niewinności w stosunku do danego czynu. Nie chodzi tu bowiem o domniemanie, lecz o fikcję prawną. Trudno mówić o domniemaniu, skoro zostało ono już wcześniej obalone prawomocnym wyrokiem. Zatarcie skazania nie oznacza więc anulowania treści wyroku, tj. wyeliminowania go z mocą wsteczną z porządku prawnego jako w ogóle niewydajnego i nie niweluje też całkowicie wszystkich skutków skazania.

Wyrok WSA z dnia 24 kwietnia 2024 r., III SA/Kr 13/24

Standard: 89235 (pełna treść orzeczenia)

Do zatarcia ukarania, na mocy art. 46 ust. 1 k.w. dochodzi po upływie 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby skarżący po zatarciu ponownie starał się o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony.

Nie można twierdzić, że wymogi w zakresie nienaganności, przejrzystości etc. dotyczące charakteru, określone przez przepisy prawa w przypadku osób wykonujących zawody wymagające szczególnego zaufania stanowią podwójną karę dla kogoś, kto taki zawód wykonuje i ma pełną świadomość wymagań, jakie sformułowane są względem jego osoby. Regulacje te mają na celu ochronę dóbr takich jak zdrowie, mienie i prawa osób trzecich, które w przypadku zawodów takich jak kwalifikowany pracownik ochrony powierzane są osobom reprezentującym te zawody w pełnym zaufaniu do ich osoby. Taki stan rzeczy ma także na celu ochronę porządku publicznego oraz zaufania do instytucji państwa w zakresie zwalczania potencjalnych zagrożeń dotyczących dóbr, do ochrony których powołane są konkretne zawody. VII. Reasumując stwierdzić trzeba, że organy Policji obydwu instancji prawidłowo dokonały subsumcji przepisów prawa materialnego wydając negatywną opinię na temat skarżącego jako kwalifikowanego pracownika ochrony w związku z wykroczeniem, którego dopuścił się przeciwko dobru, do ochrony którego powinien podchodzić ze szczególną starannością.

Wyrok WSA z dnia 31 października 2023 r., II SA/Bk 522/23

Standard: 89237 (pełna treść orzeczenia)