Podatek od polecenia darczyńcy; ciężar darowizny
Podatek od darowizny w ustawie o podatku od spadków i darowizn (art. 1 ust. 1 pkt 2; art. 6 ust. 1 pkt 4 u.p.s.d.) Podstawa opodatkowania (art. 7 u.p.s.d.) Polecenie darczyńcy (art. 893 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Stanowisko o koniecznej zbieżności czasowej darowizny i wykonania przez obdarowanego polecenia istotnie zatem zawęża zakres normatywny art. 7 ust. 2 u.p.s.d. Wniosek taki po pierwsze nie znajduje podstawy normatywnej, a po wtóre jego akceptacja powodowałaby, że obdarowany, w przypadku wykonania polecenia, mógłby ponosić ciężar podatkowy nieproporcjonalny do wartości otrzymanego tytułem darowizny przysporzenia. Tak byłoby bowiem w sytuacji, gdyby obdarowany wykonał polecenie (wiążące się z uszczupleniem majątku) z opóźnieniem, ponosząc - mówiąc w uproszczeniu - podatek od całej darowizny, a zachowując w swoim majątku przysporzenie o wartości niższej od podstawy opodatkowania wynikającej z, niepomniejszonej o wartość polecenia, wartości darowizny. Taka sytuacja mogłaby nadto prowadzić do dwukrotnego opodatkowania tego samego przysporzenia. Po raz pierwszy w przypadku obdarowanego w dacie otrzymania darowizny, po raz drugi w przypadku uprawnionego z tytułu polecenia (art. 1 pkt 2 u.p.s.d.). w momencie wykonania polecenia (art. 6 ust. 1 pkt 5 u.p.s.d.).
Wyrok NSA z dnia 10 stycznia 2024 r., III FSK 3939/21
Standard: 88087 (pełna treść orzeczenia)
Zakres pojęcia ciężaru darowizny należy ustalać nie tylko poprzez uwzględnienie obowiązku wykonania polecenia, ale także poprzez pojęcie obciążenia tym obowiązkiem oraz wartość tego obciążenia. Ustalenie to powinno być dokonane poprzez uwzględnienie skutków danej czynności, a zatem w tym przypadku wykonania polecenia dla sytuacji majątkowej podmiotu, na którego nałożony został ten obowiązek. Chodzi zatem w konkretnym przypadku o ocenę, czy skutek wykonania polecenia będzie się przedstawiał jako obciążenie danego podmiotu, a zatem jego sytuacji majątkowej (zob. wyrok NSA z 19 maja 2021 r., III FSK 3464/21). Nie zmienia tego zapatrywania fakt, że zgodnie z przepisem art. 893 k.c., nałożony na obdarowanego obowiązek działania lub zaniechania nie czyni nikogo wierzycielem. Istotne jest natomiast, aby polecenie nie stanowiło w rzeczywistości przysporzenia obdarowanego (pozostała po stronie jego aktywów). Jak trafnie podkreśla NSA wyroku z dnia 30 marca 2023 r., III FSK 1908/21, byłoby to zaprzeczeniem językowej wykładni art. 7 ust. 2 u.p.s.d.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela poglądu zaprezentowanego w wyroku NSA z 6 czerwca 2018 r., II FSK 1525/16. Jak słusznie podniesiono w glosie do analogicznego wyroku z tej samej daty, II FSK 1526/16, wykonanie świadczenia nazwanego przez strony opisanego tam stosunku prawnego poleceniem nie może zostać zakwalifikowane jako czynność pomniejszająca podstawę opodatkowania po stronie obdarowanego w świetle przepisu art. 7 ust. 2 u.p.s.d. (zob. A. Hanusz, A. Lipińska, Polecenie jako ciężar darowizny w podatku od spadków i darowizn. Glosa do wyroku NSA z dnia 6 czerwca 2018 r., II FSK 1526/16).
Wyrok NSA z dnia 24 października 2023 r., III FSK 2946/21
Standard: 88071 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 88073
Standard: 88076
Standard: 88088
Standard: 88084
Standard: 88079
Standard: 88085
Standard: 88080
Standard: 88089
Standard: 88090
Standard: 88091