Podatek od polecenia testamentowego; obciążenie poleceniem testamentowym (art. 1 ust. 1 pkt 1 i art. 6 ust. 1 pkt 2 u.p.s.d.)

skoro w wymienionym art. 7 ust. 2 u.p.s.d. mowa jest o spadkobiercy, zapisobiercy lub obdarowanym, którzy zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia, to należy przyjąć, że chodzi tu o polecenie obciążające osobę mającą status, odpowiednio, spadkobiercy, zapisobiercy, obdarowanego – w związku z tym statusem.

Nie jest zasadne twierdzenie, że jako ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 u.p.s.d. winno być uznane polecenie związane wprawdzie ze spadkobraniem, jednak wyrażone przez spadkodawcę w dowolnym czasie i w jakiejkolwiek formie. Art. 982 k.c., normujący takie polecenie, stanowi, że spadkodawca może w testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie). Z przepisu tego wynika zatem, że polecenie jest rodzajem pochodzącego od spadkodawcy rozrządzenia na wypadek śmierci, że obciąża ono spadkobiercę (lub zapisobiercę), a także że musi być zawarte (wyrażone, ustanowione) w ważnym testamencie. Podnieść przy tym należy, że niezależnie od tego, że z mocy art. 941 k.c. rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament, to także z przywołanego art. 982 k.c. wynika jednoznacznie i wprost, że polecenie, o którym w nim mowa, musi mieć formę testamentową.

W tym miejscu należy – zdaniem sądu - zwrócić także uwagę, że art. 982 k.c. nie ogranicza kręgu spadkobierców, którzy mogą zostać obciążeni poleceniem, wobec czego należy przyjąć, że może nim zostać obciążony zarówno spadkobierca testamentowy, jak i spadkobierca ustawowy (por. art. 922 § 1 i 2 k.c.). Podkreślić też należy, że polecenie jest oświadczeniem woli (rozrządzeniem) spadkodawcy odmiennym i odrębnym od powołania do spadku, oraz że może stanowić jedyną treść testamentu (por. np.: "Kodeks cywilny. Komentarz" pod red. J. C. i P. [...], Wolters Kluwer W-wa 2019; "Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Spadki" pod red. A. [...], publ. w serwisie LEX, wyd. IV).

Wyrok WSA z dnia 5 grudnia 2019 r., I SA/Lu 270/19

Standard: 88093 (pełna treść orzeczenia)

Pojęcie długów w rozum. art. 7 ust. 1 ustawy obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem spadku, łącznie z roszczeniami z tytułu poczynionych nakładów na przedmiot spadku.

Art. 7 ust. 1 u.p.s.d. nie zawiera zamkniętego katalogu długów i ciężarów obciążających nabyty spadek, zaś wyliczenie dokonane w art. 7 ust. 3 ustawy jest przykładowe (wyrok NSA z dnia 16 października 2003r., III SA 3519/01).

Ciężarem są inne niż dług obciążenie rzeczy lub praw będących przedmiotem spadku lub darowizny. Przykładem takiego ciężaru jest polecenie. Z tym, że polecenie stanowi ciężar spadku lub darowizny, o ile zostało ono wykonane- art. 7 ust. 2 ustawy. Bowiem skoro polecenie nie tworzy stosunku zobowiązaniowego, toteż musi być ono wykonane aby nie zostało ujęte w podstawie opodatkowania. Podstawą opodatkowania jest tylko czysta wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych, po potrąceniu długów i ciężarów.

Wyrok WSA z dnia 14 września 2011 r., III SA/Po 434/11

Standard: 88068 (pełna treść orzeczenia)