Zachowek jako dług spadku w rozumieniu art. 7 ust. 1 - 3 u.p.s.d.

Samo istnienie roszczenia o wypłatę zachowku nie przesądza o istnieniu długu, który stosownie do art. 7 ust. 1 i 3 u.p.s.d. powinien być odliczony od wartości rzeczy i praw majątkowych nabytych w spadku. Ustawodawca na gruncie art. 7 ust. 3 u.p.s.d. pojęcie zachowku jako długu i ciężaru ustawodawca powiązał ze sformułowaniem "wypłaty z tytułu zachowku".

Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko wyrażone w wyroku z 28 stycznia 2014 r., II FSK 558/12, że zgodnie z art. 7 ust. 1-3 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 2a u.p.s.d. - długiem spadku jest tylko zachowek wypłacony.

Nie ulega wątpliwości, że aby wypłata zachowku mogła stanowić element obniżający podstawę opodatkowania, osoba która się na nią powołuje musi udokumentować jej dokonanie i wysokość. Znajduje to potwierdzenie w treści art. 17a zd. 2 u.p.s.d., zgodnie z którym do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, a także w § 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 2068), zgodnie z którym podatnicy podatku od spadków i darowizn obowiązani są dołączyć do zeznania dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, potwierdzające istnienie długów i ciężarów, obciążających nabyte rzeczy lub prawa majątkowe.

Wyrok NSA z dnia 27 sierpnia 2024 r., III FSK 207/24

Standard: 87409 (pełna treść orzeczenia)

Skoro w wyniku ugody sądowej strony doszły do porozumienia w sprawie zachowku, to treść tej ugody determinuje wartość długu spadkowego, przyjętego przy wyliczeniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Ugoda dotycząca wypłaty zachowku trzem synom wskazuje, że w celu zaspokojenia roszczeń synów zmarłego, Skarżąca przeniosła na każdego z synów udział do 1/8 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego. W związku z tym, do długów i ciężarów zaliczono wartość zachowku w kwocie 35.250,00 zł, która wynika z wyliczenia: wartość lokalu mieszkalnego w kwocie 94.000,00 zł x 1/8 udziału dla każdego syna, tj. udział w kwocie 11.750,00 zł x 3, co daje łącznie do odliczenia od podstawy opodatkowania kwotę 35.250,00 zł, stanowiącą wartość uregulowanego zachowku po zmarłym. Nie można zgodzić się z autorem skargi kasacyjnej, że wartość zachowku, która powinna obniżać podstawę opodatkowania, równa jest wartości pierwotnego roszczenia w kwocie 74.475,00 zł. Z treści zawartej ugody (punkt 5) jednoznacznie wynika, że ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające z prawa do zachowku po zmarłym

Wyrok NSA z dnia 7 grudnia 2023 r., III FSK 178/23

Standard: 87840 (pełna treść orzeczenia)